Deze samenvatting bestaat uit hoofdstuk 2, 3 & 5 uit Over opvoeden gesproken: methodiekboek pedagogisch adviseren van Geraldien Blokland.
Dit is alles uit dit boek dat geleerd moet worden voor voor de kennistoets identiteiten (HAN Pedagogiek, leerjaar 1 semester 2).
, Hoofdstuk 2 – theoretisch kader voor
pedagogisch adviseren
Opvoeden
Ideeën over opvoeden
Bij pedagogische advisering gaat het om gesprekken met ouders over opvoeden.
Opvattingen over de rol van ouders in de opvoeding en wat een optimale
opvoedingssituatie is, spelen daarbij een belangrijke rol.
Ideeën over opvoeden of de doelen die ouders nastreven, worden bepaald door:
Eigen opvoeding;
Eigen persoonlijkheidsontwikkeling;
Sociale netwerk van familie en bekenden;
Maatschappelijke en culturele context waarvan ouders deel uitmaken.
Op een opvoedbureau of pedagogisch spreekuur wordt ook gewerkt vanuit bepaalde
opvattingen over het opvoeden van kinderen. Deze zijn:
Voor belangrijk deel bepaald door theoretische en praktische kennis over
opvoeding en de ontwikkeling van kinderen;
Verweven met het instellingsbeleid;
Verweven met persoonlijke inzichten van de medewerkers zelf;
Beïnvloed door maatschappelijke denkbeelden over opvoeding.
Opvoeding wordt ook wel aangeduid met socialisatie: kinderen worden ingeleid in
een sociale structuur, waarin bepaalde normen en waarden gelden voor goed
burgerschap. Naast ouders leveren andere instituties, zoals de school, daar ook een
belangrijke bijdrage aan.
Wat opvoeden is
Er is een onderscheid in de alledaagse opvoedingspraktijk:
Functionele/ impliciete opvoeding dagelijkse omgang tussen ouders en
kinderen. De intuïtieve en vanzelfsprekende manier waarop ouders op het
gedrag van kinderen reageren.
Intentionele/ expliciete opvoeding gaat om een meer nadrukkelijke vorm
van sturing. Het optreden van ouders is er dan bewust op gericht het gedrag
van kinderen te beïnvloeden of de kinderlijke ontwikkeling te stimuleren in een
bepaalde richting.
Opvoeden is een proces waarbij de ouderlijke verantwoordelijkheid en zorg
geleidelijk afnemen, om uiteindelijk te resulteren in een jeugdige volwassene die
zelfregulerend en zelfstandig kan functioneren. Opvoeden is een specifieke vorm van
interactie tussen ouders en kinderen, waarbij gewoonten, vaardigheden en inzichten
worden overgedragen die het kind in staat stellen een eigen identiteit te ontwikkelen
en adequaat te functioneren in de maatschappij.
,Condities voor opgroeien
Willen kinderen zich goed kunnen ontwikkelen, dan moet aan de volgende
voorwaarden zijn voldaan:
Adequate lichamelijke verzorging afgestemd op de leeftijd van het kind;
Een affectieve relatie met ten minste één volwassene die het kind geborgenheid en steun
biedt;
Een veilige fysieke omgeving, bescherming tegen gevaren;
Continuïteit en stabiliteit in de levensomstandigheden;
Respect en betrokkenheid van opvoeders ten opzichte van kinderen;
Een ondersteunende en flexibele structuur van regels en grenzen;
Realistische verwachtingen, afgestemd op leeftijd en type kind;
Gebruik maken van adequate en positieve vormen van disciplinering;
Participeren in educatie, onderwijs en scholing;
Mogelijkheden voor sociale omgang met leeftijdsgenoten;
Overdracht van normen en waarden, goede voorbeelden krijgen;
Opgenomen zijn in een sociaal verband met familie, vrienden, school en buurt;
Kennis hebben van de eigen achtergrond en verleden.
De rechten van kinderen brengen voor ouders de plicht met zich mee om hun kind de
zorg en steun te bieden die het nodig heeft om zich goed te ontwikkelen. Daarbij
hebben ouders ook recht op steun van de overheid.
Manieren van opvoeden
Bij pedagogische advisering krijgt de beleving van ouders en hun manier van
opvoeden de meeste aandacht. Er is veel inspanning op gericht om een positieve
ouder-kind relatie en effectief ouderschap te bevorderen. Vanuit socialisatietheorieën
wordt het evenwicht tussen ondersteunen en structureren als belangrijk kenmerk
genoemd om een opvoedingssituatie te kunnen beoordelen.
Ondersteunen: gaat om de affectieve band tussen ouders en kinderen, de
mate waarin ouders betrokken zijn, de emotionele ondersteuning die zij hun
kind bieden en de ruimte om eigen initiatieven te ontplooien.
Structureren: gaat om het belang van het bieden van structuur en houvast en
de noodzaak om ongewenst gedrag tijdig te corrigeren. Het gaat dan om het
stellen van regels en grenzen aan het gedrag van kinderen en toezicht
houden op wat ze doen.
De voorkeur verdient een opvoedingsaanpak waarbij ouders hun kind sturen door
gebruik te maken van duidelijke instructies en een kalme en consequente aanpak bij
regelovertreding. De ouders wijzen kinderen op
hun gedrag en leggen vervolgens uit waarom ze
regels hebben (inductie).
Vanuit de theorie kunnen we verschillende
opvoedingsstijlen onderscheiden die als meer of
minder gunstig worden beschouwd voor de
kinderlijke ontwikkeling. De manier waarop
ouders opvoeden, varieert in de mate waarin zij
controle uitoefenen en hun kinderen emotioneel
en affectief ondersteunen.
Autoritaire opvoedingsstijl
, Strenge opvoeding met veel regels en controle in de vorm van machtsuitoefening.
Kan optimale ontwikkeling van het kind in de weg staan, zeker als er geen warmte en
betrokkenheid is.
Permissieve opvoedingsstijl
Kinderen krijgen weinig structuur en regels aangeboden, maar krijgen wel warmte en
affectie. Nadeel is dat ze weinig sturing krijgen waardoor zij minder de kans krijgen
om zelfcontrole te ontwikkelen.
Afwezige opvoedingsstijl
Ouders zijn lijfelijk en emotioneel niet beschikbaar voor hun kinderen. Hierdoor
worden de kinderen aan hun lot overgelaten, een vorm van pedagogische
verwaarlozing.
Autoriatieve opvoedingsstijl
Duidelijke regels en een sensitieve vorm van disciplineren worden gecombineerd met
adequate emotionele ondersteuning en betrokkenheid bij de kinderen. Voldoet aan
de criteria van ‘een goede opvoeding’ die kinderen de mogelijkheid biedt zich
optimaal te ontwikkelen.
Er is kritiek op deze indeling. De indeling van ouders in een bepaalde categorie gaat
namelijk uit van een eenzijdige beïnvloeding van de opvoeden naar het kind en doet
daarmee geen recht aan de werkelijkheid. De manier waarop ouders opvoeden wordt
door allerlei factoren beïnvloed.
Positive parenting richt zich op het bevorderen van een positieve betrokkenheid van
ouders bij de ontwikkeling van kinderen door een opvoedingspatroon te promoten dat
de belangen en rechten van kinderen respecteert met inachtneming van de
behoeften en hulpbronnen van ouders.
Opvoeden zonder geweld
in 2007 is in ons land vastgesteld dat kinderen recht hebben op een geweldloze
opvoeding. Ouders mogen geen geestelijk of lichamelijk geweld of andere
vernederende behandelingen toepassen in de opvoeding van kinderen. Het is vooral
een normatieve wetgeving die aangeeft hoe de overheid vindt dat kinderen moeten
worden opgevoed, maar is niet bedoeld als strafmaatregel voor ouders die hun kind
wel eens een tik geven. Onderzoeksgegevens naar manieren van opvoeden tonen
namelijk aan dat een enkele tik weinig kwaad aanricht als de sfeer in het gezin goed
is.
Problemen met opvoeden
Vragen over opvoeding en opvoedingsproblemen ontstaan meestal wanneer de
dagelijkse praktijk van opvoeding niet overeenkomt met wat ouders ervan
verwachten, of wanneer gezinnen met extra moeilijkheden worden geconfronteerd.
Problemen met opvoeden kunnen allerlei oorzaken hebben die niet altijd met het kind
te maken hebben. Langdurige opvoedingsproblemen ondermijnen het zelfvertrouwen
van ouders en tasten hun gevoel van competentie aan.
Ontwikkelingsproblemen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tatummulder. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.
