Hi, hier een aardrijkskunde samenvatting van hoofdstuk 3 uit het BuiteNLand boek. De samenvatting is overzichtelijk en de begrippen zijn dikgedrukt en hebben een andere kleur, zodat je ze makkelijk kunt opzoeken!
Samenvatting H3 – Zuid-Amerika
3.1 Natuurlijke gevaren in Zuid-Amerika
Vulkanen en aardbevingen
Aan de westkant van Zuid-Amerika duiken de Nazcaplaat en de Antarctische
plaat onder de Amerikaanse plaat >> in deze subductiezone komen op tal van
plaatsen vulkaanuitbarstingen en aardbevingen voor
Direct gevolg vaan aardbevingen in de zeebodem voor de kust: tsunami’s
Direct gevolg subductie: vulkanen
Massabewegingen
Indirecte gevolgen van bevingen zijn aardverschuivingen. Deze massabewegingen
ontstaan doordat:
Bij een aardbeving delen afschuiven op instabiele hellingen
Bij overvloedige neerslag, bv tijdens El Niño, modder, puin en gesteente van
de helling schuiven >> schade aan wegen, gebouwen en landbouwgrond
Ontstaan lahars bij vulkaanuitbarsting. Deze modderstromen ontstaan
doordat sneeuw en ijs hoog op vulkaanhellingen smelten als de vulkaan
uitbarst >> verwoestende stromen ijs, puin en stenen komen met grote
snelheid en komen met grote snelheid naar beneden en vernielen alles op
weg
Steden worden ook geplaagd door deze aardverschuivingen. Arme inwoners en
nieuwkomers bouwen vaak hun krotwoning op hellingen aan de rand van de stad
wat naar beneden kan schuiven.
Overstromingen
De nattere gedeelten van Zuid-Amerika worden regelmatig geplaagd door
overstromingen.
Berggebieden: flash floods >> rivieren plotseling zeer hoge piekafvoer –
hevige regenval in bovenloop >> de bedding loopt razendsnel vol >> stort het
water, vermengd met alles wat meegenomen wordt, zich naar beneden
Vlakkere gebieden: bij rivieren die vaak een groot debiet hebben, komen high
floods voor – niveau stijgt relatief traag tot de rivier buiten haar oevers treedt
>> oorzaak zijn langdurige regen- en tropische stortbuien. In de vlakkere
delen in de benedenloop van grote rivieren leidt dat tot catastrofale
overstromingen
Menselijke invloed
De mens is niet zelden de oorzaak van deze rampen, vooral door ontbossing >>
hellingen komen kaal te liggen >> water infiltreert bijna niet in de bodem maar
stroomt af via het oppervlak. Verkeerd landgebruik kan afstroming bevorderen.
Ook stedenbouw en wegaanleg zijn schuldig >> verharding van het oppervlak leidt
tot een kortere vertragingstijd >> rivier kan plotselinge toestroom van water niet aan
en treedt buiten oevers >> gevolgen versterkt door diverse stedelijke agglomeraties
en een slechte rioleringssysteem
, 3.2 Hazard management
Schade
Sinds 1960 is de economische schade van natuurrampen in ZA verachtvoudigd. De
oorzaken zijn: ongebreidelde urbanisatie, armoede, slecht bestuur, constructie van
gebouwen en infrastructuur op kwetsbare plekken, klimaatverandering en El Niño,
ontbossing.
De verliezen aan mensenlevens door natuurrampen zijn in ontwikkelingslanden
groter dan in rijke landen, dat komt door een verkeerde locatiekeuze voor bouw- en
infrastructuur, niet houden aan bouwschriften, verkeerd omgaan met natuurlijke
bronnen en gebrek aan een rampenplan
Risico's
Hoe hoog het risico voor een natuurramp met catastrofale gevolgen is, hangt af van
drie versterkende factoren (bron 9):
1. De aard van de natuurramp: het soort ramp en de intensiteit ervan, de schaal
van de ramp en eventuele gerelateerde schadelijke gevolgen.
-- Aardbeving grotere gevolgen als hoge score op schaal Richter, over groot
oppervlak en er bv. Branden ontstaan --
2. Aantal betrokken mensen en gebouwen en hoeveel infrastructuur verwoest
wordt.
3. De kwetsbaarheid van een samenleving. Die wordt o.a. bepaald door:
Fysieke factoren: slechte constructie gebouwen en landgebruik dat
bodemerosie bevordert
Sociale factoren: bepaalde bevolkingsgroepen die achtergesteld worden, arm
zijn en minder kansen hebben
Economische factoren: onverzekerde informele sector, afhankelijkheid van
één inkomstenbron, precaire voedselvoorziening
Milieufactoren: uitputting van hulpbronnen zoals water en landbouwgrond,
klimaatverandering
In ZA lopen armere bevolkingsgroepen in krottenwijken het grootste risico. Bij die
groepen is de risicoperceptie, mate waarin men het risico om zelf slachtoffer te
worden inschat, vaak laag. Dat komt o.a. omdat natuurlijke gevaren zich vaak met
lange en wisselende tussenpozen voordoen.
Maatregelen
Tot 1970 was er in ZA nauwelijks sprake hazard management, beleid om
schade bij natuurrampen te beperken of te voorkomen.
Loop jaren 1970 en 1980 ontstaan besef om rekening te houden met een
mogelijke ramp, maar pas na enkele catastrofale rampen kwam men in actie.
Tegenwoordig bestaat hazard management uit maatregelen vóóraf en erná
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller abcd3. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.32. You're not tied to anything after your purchase.
