Volledige samenvatting vak Samenleving en gezondheid 2de semester 2020. Dit omvat de notities van in de les en de slides. De volgende hoofdstukken komen aan bod:
- Volksgezondheid en preventieve gezondheidszorg
- Capita Selecta uit de Medische Sociologie
- Medische Antropologie en Global Health
Inhoudsopgave
1. Volksgezondheid.................................................................................................................................5
1.1 Inleiding........................................................................................................................................5
1.1.1 Gezondheid............................................................................................................................5
1.1.2 Volksgezondheid: wat en waarom?.......................................................................................5
1.1.3 Volksgezondheidsonderzoek.................................................................................................6
1.2 Indicatoren van volksgezondheid.................................................................................................7
1.3 Determinanten van volksgezondheid...........................................................................................9
1.3.1 Modellen................................................................................................................................9
1.3.2 Determinanten van gezondheid..........................................................................................10
1.4 Organisaties van de gezondheidszorg.........................................................................................11
1.4.1 Overheidsbevoegdheden inzake gezondheidszorg (BE/VL).................................................11
1.4.2 Verplichte zorgverzekering in België....................................................................................11
2. Preventieve gezondheidszorg...........................................................................................................17
2.1 Grondslagen van preventieve gezondheidszorg.........................................................................17
2.1.1 Definities..............................................................................................................................17
2.1.2 Indeling................................................................................................................................17
2.2 Preventie in de praktijk...............................................................................................................19
2.3 Toekomstperspectieven.............................................................................................................20
3. Gezondheidspromotie......................................................................................................................24
3.1 Gezondheid en gezondheidsgedrag bij jongeren........................................................................24
3.2 Gezondheidsbevordering............................................................................................................25
3.3 Theoretische gedragsverklaringsmodellen.................................................................................26
3.3.1 Individuele modellen...........................................................................................................26
3.3.2 Ecologische modellen..........................................................................................................26
4. Medische sociologie.........................................................................................................................32
4.1 De mens binnen zijn bredere maatschappelijke context............................................................32
4.1.1 Wat is sociologie?................................................................................................................32
4.1.2 Sociale groepen begrijpen...................................................................................................32
4.1.3 Gezondheid en ziekte begrijpen..........................................................................................33
4.1.4 Ziektegedrag begrijpen........................................................................................................35
4.2 Sociale verschillen in gezondheid...............................................................................................36
4.2.1 Verschillen in gezondheid: intro..........................................................................................36
4.2.2 Verschillen in gezondheid naar geslacht..............................................................................36
4.2.3 Verschillen in gezondheid naar SES.....................................................................................36
1
, 4.2.4 Verschillen in gezondheid naar etniciteit.............................................................................37
4.2.5 Biologische verklaringen voor sociale verschillen in gezondheid.........................................38
4.2.6 Leefstijl als verklaring voor sociale verschillen in gezondheid.............................................38
4.2.7 Sociale mechanismen als verklaring voor sociale verschillen in gezondheid.......................38
5. Sociale netwerken, buurten en gezondheidszorg.............................................................................42
5.1 Sociale netwerken als determinant van gezondheid..................................................................42
5.2 Sociale netwerken: theoretische achtergrond............................................................................43
5.2.1 Definitie en kenmerken sociale netwerken.........................................................................43
5.2.2 Begripsverheldering op basis van kenmerken van sociale netwerken.................................43
5.3 Historiek: Durkheim en wat bepaalt gedrag...............................................................................44
5.4 De negatieve kant van sociale netwerken, gelinkt aan sociale ongelijkheid...............................45
5.5 Buurten en gezondheid..............................................................................................................45
5.5.1 Theoretische achtergrond....................................................................................................45
5.5.2 Verklaringen........................................................................................................................45
5.5.3 Implicaties voor het beleid..................................................................................................46
5.6 Buurtgerichte zorg......................................................................................................................46
6. Medische antropologie.....................................................................................................................51
6.1 Cultuur, diversiteit en taal..........................................................................................................51
6.1.1 Cultuur.................................................................................................................................51
6.1.2 Taal......................................................................................................................................53
6.1.3 Diversiteit............................................................................................................................54
6.2 Medische antropologie...............................................................................................................55
6.2.1 Wat is medische antropologie?...........................................................................................55
6.2.2 Disease and illness...............................................................................................................56
6.2.3 Sickness en sick role.............................................................................................................56
6.2.4 Idioms of distress.................................................................................................................57
6.2.5 Explanatory models (A. Kleinman).......................................................................................57
6.2.6 Cultural concepts of distress (CCD)......................................................................................57
6.2.7 Universalistisch VS relativistische benadering.....................................................................58
6.3 Medische antropologie toegepast op diversiteitscompetenties in de zorg: casuïstiek...............58
6.3.1 Generieke competenties......................................................................................................58
6.3.2 Het TOPOI model.................................................................................................................59
6.3.3 Werken rond taalbarrières..................................................................................................60
7. Global health....................................................................................................................................62
7.1 Public Health, International Health en Global Health.................................................................62
7.2 Wat is het belang van Global Health...........................................................................................62
2
,7.3 Huidige wereldwijde ziektelast...................................................................................................63
7.4 Internationale betrekkingen en mondiale diplomatie................................................................65
7.5 Functies van Global Health.........................................................................................................66
7.6 Samenvatting..............................................................................................................................67
3
,4
, 1. Volksgezondheid
1.1 Inleiding
1.1.1 Gezondheid
- Biomedisch model: afwezigheid van ziekte niet ziek = gezond (enkel lichamelijk)
- WHO: toestand volledig welbevinden (breder)
o Psychisch
o Sociaal
o Lichamelijk
o = health is a state of complete physical, mental and social well-being and not merely
the absence of disease or infirmity (gebrek)
veel minder mensen stemmer hier mee in ...
- Kritiek
o Volledig welbevinden: niet haalbaar risico voor medicalisering: meer hulp zoeken
dan nodig
o Stijging levensverwachting en chronische ziekten mensen w gelabeld als ongezond
- Ottawa charter voor gezondheidspromotie
o Sociale en persoonlijke resources
o Fysieke capaciteit
- Recente veranderingen
o Mogelijkheid zichzelf aan te passen en te managen op vlak:
Lichamelijk: allostasis = behoud fysiologische homeostase, tijdens wisselende
omstandigheden
Mentaal: sense of coherence = subjectief welbevinden (coping)
Sociaal: dynamische balans tss kansen en beperkingen, omgaan met
toenemende beperkingen (met leeftijd)
- Uitbreiding def
o Gezondheid / welzijn / kwaliteit van leven
o Je kiest zelf hoe dicht je bij compleet welbevinden moet liggen
o = perceptie van het individu van zijn/haar positie in het leven in het kader vd cultuur-
en waardesystemen in waarin hij/zij leeft in relatie tot zijn/haar doelen,
verwachtingen en zorgen
1.1.2 Volksgezondheid: wat en waarom?
- Wat is volksgezondheid
o Wetenschap die
Gezondheid van gemeenschap van mensen
Beschermen en verbeteren
Door onderwijs/opleiding, promotiecampagnes en onderzoek naar ziekte- en
ongeval preventie
o Professionelen in VGZ …
Analyseren
Effect op gezondheid
Van levensstijl en omgeving
Om programma’s te ontwikkelen
Die gezondheid van gemeenschap
Beschermen en bevorderen
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fienx3. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.44. You're not tied to anything after your purchase.
