Samenvatting Lecture 8 hematologie
Voor we beginnen…
Waaruit bestaat bloed? Bloedplaatjes, witte bloedcellen, rode bloed cellen
Hoeveel heeft een gemiddelde volwassene? 5-6 L
Welk bloedcellen ken je en welk functie hebben deze cellen? Bloedplaatjes =>stolling, witte
bloedcellen=>afweer rode bloed cellen=>zuurstof transport
Waar worden deze cellen gemaakt? Rode bloedcellen worden in beenmerg gemaakt.
Bloedvloeistof = Plasma:
• 50–60% van het bloedvolume
• voornamelijk water
•transportmedium voor cellen
• oplosmiddel voor stoffen, o.a. stollingsfactoren
Bloedcellen:
•Rode bloedcellen: 4.5 - 5 x 10^12 /liter
•Bloedplaatjes: 150 - 350 x 10^9 /liter
•Witte bloedcellen: 4 – 10 x 10^9 /liter
Inzicht verkrijgen in de pathofysiologische en klinisch chemische aspecten van de hematologie door het
bespreken van:
• Inleiding in de hematopoiese
• Erytropoiese en aandoeningen van de rode bloedcel
• Leukopoiese en aandoeningen van de witte bloedcel
• Trombopoiese, hemostase en aandoeningen van bloedplaatjes en de
stolling
Hematopoietische stamcel→ kan zichzelf vernieuwen, rijpt niet uit.
Als de cel uitrijpt-> minder kans op vernieuwen EN kan je zien wel soort cel
het is
Chatgpt: Een hematopoëtische stamcel is een stamcel die alle soorten
bloedcellen produceert, zoals rode bloedcellen, witte bloedcellen en
bloedplaatjes. Deze stamcellen zijn essentieel voor de constante
vernieuwing van het bloed en worden veel gebruikt in medische behandelingen, zoals
stamceltransplantaties bij bepaalde bloed- en immuunziekten.
De omgeving waarin de stamcel zich bevind is belangrijk, bepaalde signaal stoffen worden
afgegeven en stam cell differenteert dan. Hangt dus af van de stamcelniche!
In het lab kan je dit nabootsen door bepaalde factoren zoals IL’s te administreren waardoor
stamcel een bepaalde cel wordt.
Waar vindt hematopoeise plaats? Beenmerg (productie van bloedcellen (rode, witte en bloedplaatjes)
Welke bloedcellen ken je, hoeveel zijn er van in het bloed? Wat is hun functie?
Wat is hun levnesduur?
Thrombocyte->leven ong. 7 dagen, kan je niet langer houden want verliezen
functie. Rode bloedcellen zijn een maand houdbaar, witte bloedcellen
verschilt, memory lymfocyten zijn erg lang houdbaar jaren, granocyten gaan
maar 4 uur mee.
→Aanmaak van bloedcellen!! Vooral in beenmerg, skelet.
Kost veel energie en voedingstoffen, laag hemoglobine-> wordt je moe
Bij kinderen nog meer botten vergelijken met volwassenen.
,• Erythrocytes: 4.5 - 5 x 1012 /L (rode bloedcellen)
- Daily production: 200x10^9 cells
- TAT: 3-4 months
• Thrombocytes: 150 - 350 x 109 /L
- Daily production: 400x10^9 cells
- TAT: 7-10 days
• Leukocytes: 4 – 10x10^9 cells (witte bloedcellen)
- Daily production: 10x10^9 cells
- TAT: 8 hours
Erythropoeise tijdens de ontwikkeling
- Eerst embyronic Hb, Fetale periode ander hemoglobine, fetale
hemoglobine heeft hogere zuurstof affiniteit.
- Rond 3e trimester switch naar normale hemoglobine A (adult
hemoglobine)
Hematopoeise
- Onder microscoop
- Als je onrijpe cellen in bloed ziet kan dit een
indicatie geven dat iets niet helemaal goed gaat
(misschien kanker)
- Rijpe cellen zie je in het bloed
Normaal bloedbeeld
Welke elementen van de hematopoeise zie je?
- Rode bloedcel, granocyten (neutrophiel),
bloedplaatjes, lymfocyte (B of T cel, ziet er rijp uit)
Hoe heet een tekort aan elk van deze elementen?
Tekort erytocyte-> anemie
Tekort thromboyte-> thrombonaemia
Tekort witte bloedcellen-> leukopenie (kan je
onderverdelen in granocyten, lymfocyten)
Wat zijn de symptomen?
- Decreased eryuthrocytes/Hb:anemie
Symptomen: heel erg moe, bleekheid
- Decreased platelts: thrombopenia
Symptomen: bloeding, makkelijk blauweplekken, petechia (puntvormig rode of paarse vlekjes op
de huid of slijvliezen onstaan door kleine bloedingen (pinpoint sized skin bleeding)
- Decreased leukocytes: leukoponia (neutropenia, lymphopenia, etc)
Symptomen: susceptible for and recurring infections due to ineffective immune system.
- All three decreased: pancytopenia
, Als er geen oorzaak is gevonden in het bloed, dan
wordt er een beenmergpunctie gedaan, aspiraat in
bot!(vloeibaar)
Bond beeld ,goed heterogeen
- Stamcel niet te veel van hebben dan heb je
leukomie
- Onrijpe bloedcel, vroege voorlopers!
Erythrocyten en aandoeningen van de rode cellen
Normal erythropoiesis
Verschil tussen immature en mature (volwassen) cellen.
Immature: grote cellen, nucleus, fine chromatin, dark blauwe
cytoplasm
Mature: small cell, no nucleus, pink/orange cytoplasm
EPO en RBC-aanmaak
EPO stimuleert bij productie van rode bloedcellen
Nieren hebben zuurstof sensoren-> als er zuurstof tekort is wordt EPO
aangemaakt-> verhoogd EPO-> meer cellen aanmaken->rode
bloedcellen toenemen.
Factoren
- Atmospheric oxygen
- Cardiopulmonary function
- Blood volume
- Hemoglobin concentration
- Oxygen affinity
Kenmerken erythrocyte=rode bloed cellen
Belangrijkste rode bloedcellen in het KC lab
- Aantal rode bloedcellen (RBC)
- Hemoglobine (Hb)
- Hematocrit(Ht)
- MCV
Mean corpuscular volume (MCV)
- Volume van de erytrocyt
- Kan helpen in de differentiaal diagnose van een anemie
- Hoe wordt anemie ingedeeld o.b.v. MCV?
Indelen op basis van grote, kleine en normaal anemie
(micro,normal, macro)
- Wat zijn de globale oorzaken van anemie?
Microanemie->ijzer
Macro->vitamine B12, foliumzuur (alcoholisten en veganisten laag vitamine B12)
Norma->bloedverlies
Voor we beginnen…
Waaruit bestaat bloed? Bloedplaatjes, witte bloedcellen, rode bloed cellen
Hoeveel heeft een gemiddelde volwassene? 5-6 L
Welk bloedcellen ken je en welk functie hebben deze cellen? Bloedplaatjes =>stolling, witte
bloedcellen=>afweer rode bloed cellen=>zuurstof transport
Waar worden deze cellen gemaakt? Rode bloedcellen worden in beenmerg gemaakt.
Bloedvloeistof = Plasma:
• 50–60% van het bloedvolume
• voornamelijk water
•transportmedium voor cellen
• oplosmiddel voor stoffen, o.a. stollingsfactoren
Bloedcellen:
•Rode bloedcellen: 4.5 - 5 x 10^12 /liter
•Bloedplaatjes: 150 - 350 x 10^9 /liter
•Witte bloedcellen: 4 – 10 x 10^9 /liter
Inzicht verkrijgen in de pathofysiologische en klinisch chemische aspecten van de hematologie door het
bespreken van:
• Inleiding in de hematopoiese
• Erytropoiese en aandoeningen van de rode bloedcel
• Leukopoiese en aandoeningen van de witte bloedcel
• Trombopoiese, hemostase en aandoeningen van bloedplaatjes en de
stolling
Hematopoietische stamcel→ kan zichzelf vernieuwen, rijpt niet uit.
Als de cel uitrijpt-> minder kans op vernieuwen EN kan je zien wel soort cel
het is
Chatgpt: Een hematopoëtische stamcel is een stamcel die alle soorten
bloedcellen produceert, zoals rode bloedcellen, witte bloedcellen en
bloedplaatjes. Deze stamcellen zijn essentieel voor de constante
vernieuwing van het bloed en worden veel gebruikt in medische behandelingen, zoals
stamceltransplantaties bij bepaalde bloed- en immuunziekten.
De omgeving waarin de stamcel zich bevind is belangrijk, bepaalde signaal stoffen worden
afgegeven en stam cell differenteert dan. Hangt dus af van de stamcelniche!
In het lab kan je dit nabootsen door bepaalde factoren zoals IL’s te administreren waardoor
stamcel een bepaalde cel wordt.
Waar vindt hematopoeise plaats? Beenmerg (productie van bloedcellen (rode, witte en bloedplaatjes)
Welke bloedcellen ken je, hoeveel zijn er van in het bloed? Wat is hun functie?
Wat is hun levnesduur?
Thrombocyte->leven ong. 7 dagen, kan je niet langer houden want verliezen
functie. Rode bloedcellen zijn een maand houdbaar, witte bloedcellen
verschilt, memory lymfocyten zijn erg lang houdbaar jaren, granocyten gaan
maar 4 uur mee.
→Aanmaak van bloedcellen!! Vooral in beenmerg, skelet.
Kost veel energie en voedingstoffen, laag hemoglobine-> wordt je moe
Bij kinderen nog meer botten vergelijken met volwassenen.
,• Erythrocytes: 4.5 - 5 x 1012 /L (rode bloedcellen)
- Daily production: 200x10^9 cells
- TAT: 3-4 months
• Thrombocytes: 150 - 350 x 109 /L
- Daily production: 400x10^9 cells
- TAT: 7-10 days
• Leukocytes: 4 – 10x10^9 cells (witte bloedcellen)
- Daily production: 10x10^9 cells
- TAT: 8 hours
Erythropoeise tijdens de ontwikkeling
- Eerst embyronic Hb, Fetale periode ander hemoglobine, fetale
hemoglobine heeft hogere zuurstof affiniteit.
- Rond 3e trimester switch naar normale hemoglobine A (adult
hemoglobine)
Hematopoeise
- Onder microscoop
- Als je onrijpe cellen in bloed ziet kan dit een
indicatie geven dat iets niet helemaal goed gaat
(misschien kanker)
- Rijpe cellen zie je in het bloed
Normaal bloedbeeld
Welke elementen van de hematopoeise zie je?
- Rode bloedcel, granocyten (neutrophiel),
bloedplaatjes, lymfocyte (B of T cel, ziet er rijp uit)
Hoe heet een tekort aan elk van deze elementen?
Tekort erytocyte-> anemie
Tekort thromboyte-> thrombonaemia
Tekort witte bloedcellen-> leukopenie (kan je
onderverdelen in granocyten, lymfocyten)
Wat zijn de symptomen?
- Decreased eryuthrocytes/Hb:anemie
Symptomen: heel erg moe, bleekheid
- Decreased platelts: thrombopenia
Symptomen: bloeding, makkelijk blauweplekken, petechia (puntvormig rode of paarse vlekjes op
de huid of slijvliezen onstaan door kleine bloedingen (pinpoint sized skin bleeding)
- Decreased leukocytes: leukoponia (neutropenia, lymphopenia, etc)
Symptomen: susceptible for and recurring infections due to ineffective immune system.
- All three decreased: pancytopenia
, Als er geen oorzaak is gevonden in het bloed, dan
wordt er een beenmergpunctie gedaan, aspiraat in
bot!(vloeibaar)
Bond beeld ,goed heterogeen
- Stamcel niet te veel van hebben dan heb je
leukomie
- Onrijpe bloedcel, vroege voorlopers!
Erythrocyten en aandoeningen van de rode cellen
Normal erythropoiesis
Verschil tussen immature en mature (volwassen) cellen.
Immature: grote cellen, nucleus, fine chromatin, dark blauwe
cytoplasm
Mature: small cell, no nucleus, pink/orange cytoplasm
EPO en RBC-aanmaak
EPO stimuleert bij productie van rode bloedcellen
Nieren hebben zuurstof sensoren-> als er zuurstof tekort is wordt EPO
aangemaakt-> verhoogd EPO-> meer cellen aanmaken->rode
bloedcellen toenemen.
Factoren
- Atmospheric oxygen
- Cardiopulmonary function
- Blood volume
- Hemoglobin concentration
- Oxygen affinity
Kenmerken erythrocyte=rode bloed cellen
Belangrijkste rode bloedcellen in het KC lab
- Aantal rode bloedcellen (RBC)
- Hemoglobine (Hb)
- Hematocrit(Ht)
- MCV
Mean corpuscular volume (MCV)
- Volume van de erytrocyt
- Kan helpen in de differentiaal diagnose van een anemie
- Hoe wordt anemie ingedeeld o.b.v. MCV?
Indelen op basis van grote, kleine en normaal anemie
(micro,normal, macro)
- Wat zijn de globale oorzaken van anemie?
Microanemie->ijzer
Macro->vitamine B12, foliumzuur (alcoholisten en veganisten laag vitamine B12)
Norma->bloedverlies
