Samenvatting van het gehele boek Outreachend werken: Basisboek voor werkers in de eerste lijn. De samenvatting omvat hf 1 t/m hf 9.
Gebaseerd op de module Casemanagement in hulpverleningstrajecten van de opleiding SPH van LOI Hogeschool.
Samenvatting
Outreachend werken: basisboek voor werkers in de eerste lijn
Auteurs: Lia van Doorn, Jurriaan Omlo, Yvonne van Etten en Mirjam Gademan
Derde druk
Hf 1: Inleiding op outreachend werken
Outreachend werken = een proactieve manier van contactlegging met mensen die wellicht hulp
nodig hebben, maar daar zelf niet om vragen en die geen (adequate) hulp ontvangen.
→ Past binnen ambulantisering en vermaatschappelijking van de zorg.
Nuanceverschillen tussen de diverse termen. Gemeenschappelijke factor: er is géén sprake van
een (hulp)vraag vanuit de cliënt zelf.
1. 'Achter de voordeur' wordt vooral gebruikt in de wereld van woningcorporaties en
jeugdhulpverlening. Het verwijst naar het afleggen van huisbezoeken waarbij uiteenlopende vorm
van hulp- en dienstverlening aangeboden worden.
2. 'Outreachend werken' heeft tevens betrekking op hulp- en dienstverlening aan mensen
die zich op andere plekken bevinden, zoals op straat.
3. 'Bemoeizorg' wordt hoofdzakelijk gebruikt in het domein van de
psychiatrie/verslavingsproblematiek en gaat vaak over de benadering en begeleiding van
zorgmijders.
Doelgroepen:
- Lage SES.
- Mensen die zichzelf en hun omgeving verwaarlozen.
- Ouderen (met beginnende dementie).
- Verstandelijk beperkten
- Mensen met niet-aangeboren hersenletsel.
- Meervoudige complexe problematiek, bijv. multiprobleemgezinnen.
Gebrek aan structuur m.b.t. opvoeding en huishouding.
Intergenerationele problematiek.
Vaak al generaties lang in de problemen.
Gemeenschappelijke kenmerken:
- Traumatische ervaringen, grote teleurstellingen of verlieservaringen.
- Wantrouwen of te sterk vertrouwen in anderen (waardoor risico op misbruik en uitbuiting)
- Moeite met onderhouden van het sociale netwerk.
- Zorgmijders (mensen die zorg uit de weg gaan) en zorgmissers (mensen die niet de juiste
hulp ontvangen).
- Agressief reageren op anderen, ook hulpverleners.
Vinden en bereiken van de doelgroep:
1. Huisbezoeken op basis van signalen van informele en formele partijen waarbij de
outreachend werker ongevraagd mensen bezoekt.
2. Huisbezoeken aan alle bewoners in een wijk waarbij de professional alert is op
signalen. Outreachend werkers bezoeken mensen ongevraagd, onaangekondigd, op
afspraak of zelfs op verzoek van de cliënt zelf.
3. Aanwezig zijn op vindplaatsen waar de potentiële doelgroep woont, verblijft of
aanwezig is, bijv. daklozenopvang, hangplekken en afwerkplaatsen.
Hf 2: Historisch overzicht van outreachend werken
► Middeleeuwen (500-1500): armenzorg vanuit sociaalchristelijke motivatie en naastenliefde.
Financiering d.m.v. giften, schenkingen en legaten.
Armen werden op grond van 3 criteria ingedeeld:
1. Ongeschiktheid: onvermogen om in het eigen levensonderhoud te voorzien.
1
, 2. Nabijheid in verwantschap of verblijfplaats: de wederzijdse plicht tussen ouders en
kinderen en andere bloedverwanten om elkaar te helpen. Tevens hulp aan armen die in de
contreien wonen.
3. Mate van meegaandheid van de armen: als de armen ‘fatsoenlijk’ waren en rustig thuis
afwachtten, dan konden ze aanspraak maken op hulp.
► Einde Middeleeuwen: gasthuizen
Armen werden steeds meer als een sociaal probleem gezien en soms zelfs als een gevaar.
Armenzorg werd steeds meer gemotiveerd vanuit zorgen over de arbeidsmarkt, ordehandhaving
en opvoeding.
► Halverwege 18e eeuw: nieuwe verenigingen en instellingen voor armenzorg.
Opvatting: een samenleving die zich niet bekommerd om het lot van minder bedeelden is geen
beschaafde samenleving.
Er was sprake van een wereldbeeld met standenmaatschappij met scherpe scheidslijnen tussen
rangen en standen.
► Rond 1900: opkomst sociale wetgeving → basis voor de latere verzorgingsstaat.
► Jaren ’50 en ’60: het verstrekken van sociale en financiële zekerheid en hulp en zorg werd
vooral als overheidstaak gezien.
- Professionals i.p.v. vrijwilligers.
- Afname particuliere initiatieven.
► Van ± 1914 tot 1970: woonscholen
Onmaatschappelijke gezinnen werden in aparte buurtjes ondergebracht (woonschool). De oorzaak
van dit gedrag werd gezocht in individuele tekortkomingen van de persoon of het gezin.
De standaardoplossing daarvoor was heropvoeding. Er kwam vaak een netwerk van
bemoeienissen met paternalistische en moralistische inslag.
► Rond 1960: onvrijwillige hulpverlening in kwaad daglicht.
Onder invloed van 4 bewegingen:
1. Democratiseringsgolf.
2. Emancipatiebeweging.
3. Humanistische psychologie.
4. Kritiek op het aanpassingsdenken.
► Jaren ’80: marktwerking en verzakelijking.
Dit betrof zowel de werkwijze van het hulpverleningsproces als de organisatie. Er werd
gestandaardiseerd, geformaliseerd en vastgelegd in begeleidings- en behandelplannen. De
toewijzing verliep in complexere procedures. Onvrijwilligheid kon op weerstand rekenen. De eigen
verantwoordelijkheid kwam in opmars.
► jaren ’90: sociale vernieuwing na bezuiniging en afbraak.
Tegengeluiden uit het veld.
- Pleidooi voor discretionaire ruimte: ruimte om te handelen in het directe contact met
cliënten en groepen zonder beperkt te worden door protocollen of regels.
- Bemoeizorg: hulp aan mensen die daar zelf niet om vragen, maar van wie je als professional
weet dat zij hulp nodig hebben.
► Vanaf 1997: bemoeizorg als speerpunt.
Uitganspunt: niemand wordt aan zijn lot overgelaten.
► Nu: participatiesamenleving
Nieuw evenwicht tussen overheid, professionals en particulier initiatief.
Veranderde opvattingen:
Niet meer de overheid verantwoordelijk voor zorg en welzijn.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller corneliamvandorp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.40. You're not tied to anything after your purchase.
