Class notes
recht colleges uitgewerkt, alles voor de toets (VIAA 2024)
- Course
- Institution
Dit is alles wat ik heb geleerd voor de toets. Hiermee heb ik een 7,2 behaald in mijn tweede jaar.
[Show more]
Seller
Follow
2310404E
Content preview
Rechten: College 1Wat is recht: “Recht is een verzamelnaam voor alle regels die er bestaan. In de regels staat wat je wel
en wat je niet mag doen. Soms staat er ook in op welke manier je iets moet doen. Sommige regels
zijn opgeschreven in wetten. Het recht moet ervoor zorgen dat mensen goed met elkaar kunnen
samenleven.”
Wat is rechtvaardig:
“Er zijn sociale, politieke, economische, morele, juridische en andere vormen van rechtvaardigheid.
Rechtvaardigheid heeft twee hoofdbetekenissen:
1. Een eerlijke verdeling van rijkdom/voorzieningen, bescherming tegen uitbuiting/onderdrukking.
2. Herstel van onrecht en berechting van degenen die zich aan misdrijven schuldig hebben gemaakt
(gerechtigheid).
Bij de Grieken bestond het rechtvaardigheidsbegrip als een bovenwerelds beginsel dat de elementen
van het universum regelt. Voor Plato (427-347 v.C.) was rechtvaardigheid dat eenieder deugdzaam
leeft volgens zijn plaats in de samenleving en zijn relaties met anderen. De kerkvader Augustinus
(354-430) zag het als de onveranderlijke, door God gegeven natuurwet. Rechtvaardigheid is eigen aan
de ziel, via welke God tot ons geweten spreekt.”
Regels leiden niet altijd tot rechtvaardigheid (sommige mensen vallen tussen wal en schip).
Wat is rechtvaardig:
Recht regels (er zijn regels en daar houden we ons aan)
Rechtvaardig eerlijk (de regels zijn eerlijk, we handelen eerlijk maar wat is eerlijk en volgens
welke waarden/vanuit welke invalshoek bekijk je dat).
Gerechtigheid er wordt recht gedaan (en degene die onrecht doet, wordt gestraft)
Rechtvaardig en beginsel van mensenrechten: “Alle mensen zijn van gelijke waarde en moeten
daarom gelijk behandeld worden.
- Voorbeeld zwarte vrouwen komen niet aan het werk. Rechter zei er zijn genoeg vrouwen/mensen
met donkere huidskleur op de werkvloer (gaat dan om witte vrouwen en donkere mannen). De
vrouwen hadden dus daadwerkelijk gelijk.
Diversiteitsvlechtwerk:
,Hoe krijg je rechtvaardige regels?
Theory of Justice (Rawls)
Objectivisme (Rand)
Capability approach (Nussbaum)
Theory of justice: John Rawls (1921-2002)
- Mens is een rationeel wezen
- Mensen hebben niet allemaal gelijke kansen
- Een rechtvaardige maatschappij corrigeert die ongelijke kansen
Gedachtenexperiment (dus niet echt uitgevoerd) van John Rawls: Sluier van onwetendheid
1. Ieder heeft gelijke rechten
2. Ieder moet een grote kans hebben op het beste
3. Overheidsmaatregelen moeten de zwakkeren in de samenleving het meest bevoordelen.
John Rawls, Amerikaans filosoof. Veel bezig geweest met Rechtvaardigheid. Hij gaat ervan uit dat we
met de ratio (nadenken) tot een rechtvaardig systeem kunnen komen. Het gedachtenexperiment zet
een stel mensen bij elkaar die niet weten hoe ze er zelf aan toe zijn (je weet niet of je rijk, mooi,
vrouw, werk hebt etc.). Je weet alleen dat je mens bent, dat er meer mensen zijn en dat je een
rechtvaardig systeem moet ontwikkelen. Van elke regel die je bedenkt, weet je dus niet of die
voordelig of nadelig voor jou is, wat leidt dan tot gelijke rechten. Ieder moet een grote kans hebben
op het beste (i.p.v. recht op het beste, want daar moet je natuurlijk wel zelf wat voor doen). Omdat
niet iedereen dat echt kan, moet de overheid er voor de zwakken in de samenleving zijn.
Ayn Rand: ‘objectivisme’
- Mens is egoïstisch wezen
- Egoïsme is een deugd altruïsme maakt passief (als iemand anders voor je zorgt)
- Eigen verantwoordelijkheid
Ayn Rand, 1905-1982 Russisch/Amerikaans
- Objectivisme: de werkelijkheid bestaat en is met de ratio te doorgronden. Dus alles is
definieerbaar; emoties is geen argument om ergens op een andere manier naar te kijken
- Ethiek: ieder moet voor zichzelf zorgen. Dus egoïstisch zijn (kom je het verst, word je gelukkigst).
- Collectivistisme/democratie doen het individu tekort (meerderheid bepaalt voor het individu)
Nussbaum: capability approach
1. Ieder mens is kwetsbaar én zit vol ‘capabilities’ (mogelijkheden)
2. Mensen zijn elkaars hulpbron
3. Samenleving: ieder de kans geven capabilities te ontplooien. Overheid moet social services
organiseren, anders worden zwakkeren slachtoffer van willekeur. Er moet een rechtvaardige
samenleving zijn, waar iedere capability op een bepaald minimumniveau kan worden ontplooid.
Nussbaum 1947
• In reactie op John Rawls (theory of justice) en tegen negatieve effecten van individualisme;
kwetsbare groepen komen door maatschappelijk en economische omstandigheden niet aan
participeren toe; te weinig solidariteit in samenleving voor kwetsbare mensen
• Capability approach: ieder mens heeft mogelijkheden.
• Sociale rechtvaardigheid: als je de kans krijgt van die mogelijkheden gebruik te maken. Bijv. als je
met een zwarte huid geboren wordt, moet je dezelfde mogelijkheden hebben bij een witte huid.
• Nussbaum heeft 10 basis capabilities geformuleerd waar iedere burger de kans voor moet
hebben die te ontplooien. Leven, Lichamelijk gezondheid, lichamelijke onschendbaarheid,
zintuigelijk waarneming, denken, gevoelens, praktische rede, sociale banden, leven met zorgen
voor andere biologische soorten, spel, vormgeving van de eigen omgeving.
,Hoe rechtvaardig is onze samenleving Wat zie je, Zuid-Afrikaanse Semenya: Man? Vrouw? Zeg
het maar... Ooit spraken we in de sport een categorie voor mannen en een voor vrouwen af.
Maar wat te doen met mannen of vrouwen die afwijken van het gemiddelde/zich anders
voelen? Van de IAAF moeten vrouwen zoals zij medicatie slikken om die waarde (van
testosteron) naar beneden te brengen. Want meer testosteron betekent meer spieropbouw en
dus meer kracht en daarom een ‘oneerlijk voordeel’'. (zei maakte te veel testosteron).
aversief racisme: (Masterproef van Joke Lannoye, blz. 4) toetsvraag waarschijnlijk!!!
Wat moet je hiermee als sociaal werker:
- Mensenrechten zijn uitgewerkt per land (kwa
vluchtelingenhulp staat NL in de VN niet goed bekend). Hier is
veel invloed van cultuur, tijd, techniek etc. Ook is er sprake van
botsende rechten van verschillende personen.
- Juridische, normatieve en ethische invalshoek: je hebt dus
kennis van de regels/reflectief vermogen en ethisch besef
nodig en dat dan ook nog allemaal tegelijk…
, Rechten college 2
Waarom is er recht/regels: om de samenleving te ordenen en conflicten te voorkomen/op te lossen.
Het recht geeft spelregels voor gedragingen tussen individuen onderling en voor het handelen door
de overheid. Regels zijn gebaseerd op normen en waarden in onze samenleving.
Rechtsbronnen (vindplaatsen van het recht): Met behulp van rechtsbronnen kan een antwoord
worden gevonden op een juridische vragen.
Wet- en regelgeving
Jurisprudentie (uitspraken van rechters)
Gewoonte (ongeschreven recht)
Verdragen (afspraken tussen landen bijv. Europees verdrag rechten van de mens)
Wetgeving: Wetten zijn rechtsregels die vastgesteld zijn door de overheid. Deze komen tot stand als
de regering (koning en ministers) en de Staten-Generaal (1e en 2e kamer) met een wetsvoorstel
instemmen. Hierdoor staan wetten ook boven regelgeving. Alleen wetten die afkomstig zijn van de
hoogste wetgever worden met ‘wet’ aangeduid. De hoogste wet in Nederland is de Grondwet (Gw).
Regelgeving:
• in lagere regelgeving komt het woord ‘wet’ niet voor.
• Een regeling zonder dat de Staten-Generaal erbij betrokken zijn, wordt een Koninklijk Besluit
genoemd.
• Een KB (koninklijk besluit) dat regels bevat, wordt een algemene maatregel van bestuur (AMvB)
genoemd.
• Ministeriële regeling is afkomstig van een minister.
Jurisprudentie: ontstaat doordat algemene regels in de diverse wetten/regelgeving moeten worden
toegepast in individuele situaties, die vaak heel verschillend zijn. Het is de taak van de rechter om uit
te maken hoe de regels zijn bedoeld. Rechters interpreteren dan de rechtsregels en formuleren de
uitkomst in een uitspraak. Een uitspraak (afhankelijk van het soort zaak/niveau waarop het recht
wordt gesproken) heet een vonnis, uitspraak of arrest. Jurisprudentie wordt ook wel rechtersrecht
genoemd: in de rechtspraak wordt nieuw recht gevormd door rechters.
Gewoonte: Regels van gewoonterecht zijn niet ergens opgetekend maar ontstaan in de loop van de
tijd door het gebruik ervan in algemene kring. Deze regels komen maar weinig voor.
Verdrag: Verdragen zijn afspraken tussen twee of meer staten die op schrift zijn gesteld en gelden in
de staten die partij zijn bij het verdrag. De staten moeten dit verdrag hebben geratificeerd (akkoord
hebben verklaard). Verdragsregels staan boven de rechtsregels die in Nederland zijn gemaakt.
Veel bepalingen in verdragen hebben directe werking: iedereen kan zich daarop beroepen, ook al zijn
ze niet opgenomen in wetten of lagere regelgeving in Nederland.
Aard van de regels: Rechtsregels hebben niet allemaal dezelfde werking
Dwingend Mag niet van worden afgeweken
Semidwingend deze rechtsregels geven partijen de mogelijkheid om zelf dingen nader te regelen
Aanvullend Gelden alleen als specifieke afspraken ontbreken
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 2310404E. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.55. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
70073 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now
Recently viewed by you
Exam (elaborations) ·
Practice questions fad 3220 exam 2 with correct answers
Exam (elaborations) ·
ISYE 6501 Midterm Exam Questions and Answers 2025
Summary ·
uitwerking examenmatrijs verdieping vermogensrecht mbo 4
