SAMENVATTING
STRAFRECHT
‘Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht’
Zevende druk
Mr. M.J. Kronenberg & dr. B. de Wilde
Amber Lankman
HBO-Rechten NHL Stenden Hogeschool te Leeeuwarden – juni 2020
,Samenvatting Strafrecht – Amber Lankman
Hoofdstuk 1: inleiding
Strafrecht
Het strafrecht houdt zich bezig met het straffen van personen die een strafbaar
feit hebben gepleegd. Het strafrecht regelt wie een straf kan krijgen en waarvoor.
Het is een rechtsgebied dat de verhouding tussen de burgers en de staat regelt.
Monopolie
De staat heeft het monopolie op straffen: de enige die een verdachte van een
strafbaar feit voor de (straf)rechter kan brengen is een officier van justitie.
- De OvJ is een vertegenwoordiger van het staatsorgaan dat belast is met
het vervolgen van de verdachte.
- De OvJ kan een verdachte dagvaarden, zodat hij over zijn daad
verantwoording moet afleggen tegenover de rechter
- Een slachtoffer kan een verdachte nooit in het kader van het strafrecht
voor de rechter brengen.
Voegen in de strafprocedure
Binnen het strafrechtelijk systeem bestaat de mogelijkheid voor slachtoffers van
strafbare feiten om als ‘benadeelde’ partij schadevergoeding te verzoeken aan
de strafrechter
- Een slachtoffer kan een verdachte nooit in het kader van het strafrecht
voor de (straf)rechter brengen. Maar als een slachtoffer schade heeft,
hoeft die niet altijd een procedure bij de burgerlijke rechter te starten. Hij
heeft de mogelijkheid om de strafrechter te verzoeken een
schadevergoeding toe te kennen. De strafrechter kan dan een
schadevergoeding opleggen.
Doel
Het opleggen van een straf dient voornamelijk twee doelen:
Vergelding
Het kwaad dat de dader van een strafbaar feit veroorzaakt bij het slachtoffer of
aan de maatschappij als geheel, wordt door het opleggen van een straf in de
eerste plaats vergolden door leedtoevoeging. De dader heeft kwaad afgeroepen
over de samenleving en daarom roept de samenleving kwaad af over hem. De
dader komt niet ongestraft weg met zijn daad.
Preventie
Mensen willen geen straf krijgen, dus zullen zij gedrag dat mogelijk tot straf leidt,
zoveel mogelijk proberen te voorkomen.
Speciale preventie
- Gericht op de dader. Je wilt voorkomen dat deze dader nogmaals een
strafbaar feit begaat doordat hij de gevolgen van zijn daad merkt
- Bijv. het opleggen van een voorwaardelijke straf
Generale preventie
- Gericht op de maatschappij. Als potentiele daders zien dat je straf krijgt,
als je iets doet wat niet mag, dan kan dat hen afschrikken.
Verschil strafrecht en civielrecht
Het strafrecht gaat tussen de staat en de burger en het civielrecht gaat tussen
burgers onderling. In het civielrecht kunnen burgers elkaar dagvaardingen voor
een civielrechtelijk geschil uit te vechten ten overstaan van de burgerlijke
1
,Samenvatting Strafrecht – Amber Lankman
rechter, terwijl strafrechtelijke dagvaardingen worden verzonden door een OvJ
om een verdachte terecht te laten staan voor de strafrechter.
Hoofdstuk 2
Materieel strafrecht, formeel strafrecht en sanctierecht
Materieel strafrecht = Wetboek van strafrecht
Het materiële strafrecht bepaalt welk gedrag niet toegestaan is en welke
personen daarvoor kunnen worden gestraft.
Formeel strafrecht = Wetboek van strafvordering: strafprocesrecht
Het bepaalt welke regels moeten worden gevolg wanneer een norm van het
materiële strafrecht vermoedelijk is overtreden.
- Geeft bijv. bevoegdheden van de politie, de duur van de voorlopige
hechtenis, de inhoud van dagvaardingen en het instellen van hoger beroep
Sanctierecht = Wetboek van strafrecht en Wetboek van strafvordering
Dit heeft betrekking op de voorwaarden waaronder bepaalde straffen mogen
worden opgelegd en ten uitvoer gelegd.
Comuun en bijzonder strafrecht
Het Wetboek van Strafrecht en Strafvordering worden samen het commune
strafrecht genoemd.
- Dit zijn niet de enige wetten waarin het strafrecht is terug te vinden.
Strafrecht is ook te vinden in andere wetten in formele zin en lagere
regelgeving. Deze wetten worden samen het bijzonder strafrecht
genoemd.
- Bijv. wegenverkeerswet, Opiumwet of een plaatselijke verordening
- Let op: de bepalingen van boek 1 Sr zijn ook van toepassing op feiten die
strafbaar zijn gesteld in het bijzondere strafrecht (art. 91 Sr)
Strafbepaling
De strafbepaling bestaat uit een:
1. delictsomschrijving
- Geeft aan welk ongewenst gedrag strafbaar is
2. kwalificatieaanduiding
- de vraag hoe het gedrag juridisch moet worden benoemd (titel van het
artikel).
- Ontbreekt vaak in het Wetboek van Strafrecht. Het wordt dan aangeduid in
de delictsomschrijving
- Bijv. art. 300 lid 1 Sr. Dit artikel gaat over mishandeling. De
delictsomschrijving is mishandeling en daarin ligt ook direct de kwalificatie
3. strafbedreiging
- Vermeldt de soort en het maximaal op te leggen straf.
- Bijv. art. 225 lid 1 Sr
De in het Wetboek van Strafrecht opgenomen strafbepalingen kennen soms een
expliciete kwalificatieaanduiding en soms ook niet. In de bijzondere wetten zijn
de strafbepalingen vaak volgens een ander stramien opgebouwd. Het wordt vaak
geformuleerd als een verbod.
2
, Samenvatting Strafrecht – Amber Lankman
Strafbaar feit
Een menselijke gedraging die valt binnen de grenzen van een wettelijke
delictsomschrijving, die wederrechtelijk is en aan de schuld te wijten.
Vier componenten van het strafbare feit waaraan moet zijn voldaan
voordat iemand gestraft kan worden:
1. Menselijke gedraging (MG)
2. Wettelijke delictsomschrijving (DO)
3. Wederrechtelijkheid (W)
4. Schuld als verwijtbaarheid: (V)
Dit is het vierlagenmodel.
De menselijke gedraging (MG)
Gedrag moet verricht zijn door een mens. Dit kunnen zowel natuurlijke personen
– mensen- zijn als rechtspersonen. Dit staat in art. 51 Sr. Die mens moet
een gedraging verrichten (actieve handeling) (dus het hebben van een gedachte
is niet strafbaar). Iets nalaten kan ook strafbaar zijn.
Wettelijke delictsomschrijving (DO)
De gedraging moet vallen binnen de grenzen van een wettelijke
delictsomschrijving oftewel gedragingen zijn pas strafbaar als zij in de strafwet
terug te vinden zijn: legaliteitsbeginsel.
Zo niet? Dan is er sprake van vrijspraak
De gedraging moet dus juridisch aan te duiden zijn: voldaan aan de
bewoording van de delictsomschrijving
Art. 1 Sr: legaliteitsbeginsel
Als er geen geschreven strafbepaling is, dan is een handeling niet strafbaar.
- Een feit moet gekwalificeerd kunnen worden om strafbaar te kunnen zijn
- Een feit is enkel strafbaar uit kracht van een daaraan
voorafgegane wettelijke strafbepaling
Een bepaalde gedraging kan alleen strafbaar zijn op het moment van
de daad. Gedrag achteraf strafbaar stellen is verboden
Delictsomschrijving: interpretatie
Om een gedraging juridisch te kunnen duiden moet het feitelijk gedrag soms
vertaald worden naar een juridische duiding. Je moet de wet dan interpreteren.
Het juridisch duiden van een gedraging noem je kwalificatie (art. 350 Sv)
De rechter moet dus bepalen welke delictsomschrijving van toepassing is.
Als hij de gedraging niet kan kwalificeren, zal hij de verdachte moeten
ontslaan van alle rechtsvervolging.
Voorbeeld: elektriciteitsarrest tandarts
Interpretatiemethoden
De rechter moet, gelet op art. 1 Sr, soms een wet interpreteren:
Wetshistorische interpretatie
Totstandkominggeschiedenis
bijv. memorie van toelichting bij een wetsvoorstel.
Grammaticale interpretatie
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amberlankman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.59. You're not tied to anything after your purchase.