Samenvatting: Verpleegkunde periode 4 jaar 1| HBO-V
124 views 5 purchases
Course
Hbo-verpleegkunde
Institution
Hanzehogeschool Groningen (Hanze)
Book
Gezondheidsbevordering en zelfmanagement door verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten
Dit is een volledige samenvatting van de toetsstof van periode 3 en 4 van Verpleegkunde aan het HBO-V. Dit kan gebruikt worden voor het tentamen van periode 4.
Gemaakt aan de hand van de volgende boeken:
* Gezondheidsbevordering en zelfmanagement door verpleegkundigen en verpleegkundig specialiste...
1.1 Visies op gezondheid
Gezondheidsindicatoren geven zicht op de volksgezondheid doordat ze aantonen welke
gezondheidsproblemen veel voorkomen.
De WHO heeft als hoofddoel op internationaal niveau de gezondheid te bevorderen en daarmee
gezondheidsproblemen terug te dringen.
Er kwam een besef dat de geneeskunde niet de volledige oplossing was, men ging proberen de
kansen op gezondheid te optimaliseren en de inwerking van voor de gezondheid ongunstige factoren
te minimaliseren of op te heffen.
Gezondheid omvat waarderende, normerende en culturele aspecten die in tijd en plaats kunnen
varieren. De cultuur heeft invloed op de wijze waarop gezondheid wordt beleefd.
1.1.1 Medische, monocausale visie op gezondheid
In de klassieke medische benadering wordt gezondheid gezien als de afwezigheid van ziekte en
lichaamsgebrek. In deze monocausale verklaringswijze van gezondheid en ziekte heeft het ontstaan
van ziekte een oorzaak die goed aanwijsbaar is.
De gezondheidsprolemen van tegenwoordig kunnen geen monocausale benadering hebben doordat
er problemen ontstaan als gevolg van verschillende factoren, het verloop is vooral sluipend dus de
duidelijke overgang is van gezondheid naar ziekte is niet duidelijk aan te geven.
“health care is changing from physician-centered to patient-centred care, in which the health
professional and patient together decide what the best care will be”
1.1.2 Biologische visie op gezondheid
Volgens de biologische benadering is voortdurend sprake van aanpassing van fysiologische processen
en biochemische reacties in het lichaam aan externe omstandigheden. Iemand is gezond wanneer hij
ertoe in staat is onder wisselende externe omstandigheden zijn interne milieu constant te houden.
1.1.3 Psychologische visie op gezondheid
De psychologische benadering definieert gezondheid as het in staat zijn van een persoon om de door
hemzelf gestelde doelen in het leven te behalen, het gaat dan om geestelijk gezond zijn en voldoen
aan geestelijke behoeften. De psychologische visie op gezondheid legt het accent op de geestelijke
dimensie, de benadering is heel persoonlijk en wordt daarom ook wel de individuele benadering van
gezondheid genoemd.
Hoofdstuk 2 Gezondheid, gezondheidsrisicos en volksgezondheid in kaart brengen
Gezondheidsdeterminanten zijn groepen factoren die een kader bieden om gezondheidsproblemen
te analyseren. Elke gezondheidsdeterminant heeft een specifieke invloed op een
gezondheidsprobleem.
2.1 health concept van LaLonde
Het health concept van LaLonde is een model om invloeden op gezondheid een plaats te geven. Er
word uit gegaan van gezondheid en niet van een ziekte.
- De endogene, persoonsgebonden gezondheidsdeterminant betreft de factoren die zich in het
menselijk lichaam afspelen en die van invloed zijn op de gezondheid
- Leefstijl en gedrag geeft de invloed weer die het gedrag van mensen heeft op de gezondheid
en op het ontstaan of verergeren van gezondheidsproblemen.
- Extern milieu kan worden onderverdeeld in fysiek en maatschappelijke omgeving. De fysieke
omgeving betreft factoren buiten het menselijk lichaam die van invloed zijn op de
,Verpleegkunde theorie
gezondheid en het ontstaan en verergeren van het gezondheidsprobleem. De
maatschappelijke omgeving is de plaats van mensen binnen de maatschappij
- Bij medische zorg en preventie gaat het om allerlei gezondheidsvoorzieningen die zowel
curatief als preventief kunnen zijn.
Beinvloeden gezondheidsdeterminanten elkaar?
De meeste gezondheidsdeterminanten hebben een onderlinge relatie. De onderlinge relaties heeft
sterk de aandacht omdat deze relatie belangrijk is voor preventie, gezondheidsbevordering en
ziektepreventie. Bij het ontstaan van gezondheidsproblemen zien we vaak een combinatie van
endogene factoren, leefstijlfactoren en omgevingsfactoren, ook sociale factoren zijn steeds beter aan
te geven.
De world health organisation (WHO) beoogt optimale gezondheid voor alle mensen in de wereld, die
mensen in staat moeten stellen een in sociaal en economisch opzicht productief leven te leiden.
2.2 Endogene, persoongebonden gezondheidsdeterminanten
Bij de endogene determinant gaat het zowel om fysiologische als psychische factoren die zich in de
mens afspelen en invloed hebben op de gezondheid of gezondheidsproblemen. De endogene
gezondheidsdeterminanten worden onderverdeeld in genetisch, erfelijke eigenschappen en
verworven eigenschappen.
2.2.1 Endogene gezondheidsdeterminanten – genetische factoren
De endogene gezondheidsdeterminant bepaalt de uiterlijke verschillen tussen mensen en speelt een
rol bij fysiologische kenmerken, intelligentie, aanleg en persoonskenmerken. Wanneer genetische
factoren een rol spelen maar er daarnaast meer aan de hand is wordt er gesproken van
multifactoriele gezondheidsproblemen. Bij een chronisch psychiatrisch gezondheidsprobleem speelt
de aanleg in combinatie met exogene factoren een rol.
2.2.2 Endogene gezondheidsdeterminanten – verworven eigenschappen
Een belangrijke verworven eigenschap is hypertensie of hoge bloeddruk.
30 – 70 jaar 31% (mannen 37% en vrouwen 26%)
80+ 7 op de 10 mensen
Een achterliggende ziekte is slecht bij 5% van de mensen de oorzaak voor een hoge bloeddruk.
Een afwijking in het immuunsysteem is een verworven eigenschap. Immuniteit kan men verwerven
door het doormaken van een infectie of door een vaccinatie. Een niet optimaal werkende
immuunsysteem kan verband houden met de leeftijd, genetische factoren en stress.
Een te hoog serumcholesterolgehalte in het bloed is een verworven eigenschap.
30-70 jaar 23% (mannen 24% en vrouwen 23%)
Als het cholesterolgehalte in het bloed te hoog is bestaat er een verhoogd risico op vroegtijdig
overlijden aan coronaire hartziekten.
De glucosetolerantie geeft de mate weer waarin het lichaam in staat is op de juiste wijze om te gaan
met wisselende concentraties glucose in het bloed. Mensen met een verminderde glucose tolerantie
hebben een grotere kans om diabetes mellitus te krijgen. Mensen met een ernstige psychiatrische
gezondheidsprobleem hebben een tweemaal zo grote kans op diabetes dan andere mensen.
De verworven eigenschap overgewicht en obesitas kan leiden tot of bijdragen aan het ontstaan van
gezondheidsproblemen.
Ook persoonskenmerken en psychische ongezondheid horen bij het verworven eigenschappen.
Persoonskenmerken kunnen iemand in staat stellen exogene factoren en endogene factoren de baas
,Verpleegkunde theorie
te worden, te reduceren of te tolereren. Veel psychische ziekten houden verband met afwijkingen in
het zenuwstelsel en met afwijkende hoeveelheid neurotransmitters.
Veroudering is ook een gezondheidsdeterminant die behoort tot het verworven eigenschappen.
Zowel lichamelijke en psychische als sociale aspecten van het verouderingsproces beinvloeden de
gezondheid en de kwaliteit van het leven. Bij normale veroudering wordt het fysiologische
functioneren geleidelijk minder, bij abnormale veroudering is het versneld door
gezondheidsproblemen. Verouderderings gerelateerde ziekten zijn ziekten die al eerder zijn ontstaan
maar pas op latere leeftijd manifest wordt. Intercurrente ziekten zijn ziekten die niet door
veroudering ontstaan maar op latere leeftijd wel ernstiger consequenties geven. Wear-and-tear
ziekten zijn ziekten waarvan het herstel niet volledig is geweest en die verergeren.
2.3 Gezondheidsdeterminant leefstijl & gedrag
De gezonheidsdeterminant leefstijl en gedrag betreft allerlei gedragingen die een positieve of
negatieve invloed hebben op de gezondheid en/of op een gezondheidsprobleem.
Wat zijn gezondheidsvaardigheden?
Gezondheidsvaardigheden zijn tamelijk complexe vaardigheden die bepalen of mensen hun weg
kunnen vinden in de gezondheidszorg. Ze worden ingezet om informatie te verwerven over
gezondheid. Mensen met een sterke sense of cogeherence (SOC) ervaren de wereld als begrijpelijk,
hanteerbaar en betekenisvol. SOC hangt samen met een betere gezondheid en er bestaat een
positieve relatie tussen SOC en een betere mentale gezondheid, een beter vermogen tot coping, een
beter kwaliteit van leven en een lagere sterfte. Mensen met weinig gezonheidsvaardigheden ervaren
hun gezondheid vaker als minder goed. Lagere gezondheidsvaardigheden hebben invloed op de
mogelijkheid van de patiënt om zich zelfmanagementvaardigheden eigen te maken en kunnen een
barriere voor de patiënt om goed om te gaan met de gezondheid zijn.
Voeding heeft een duidelijke invloed op de gezondheid en gezondheidsproblemen. Bij een secundair
verband zijn de gezondheidsproblemen primair voedinggerelateerd maar spelen daarnaast andere
gezondheidsdeterminanten een rol.
Voeding is een van de factoren die het ontstaan en voortduren bepalen van coronaire hartziekten.
Overmatig alcohol gebruik heeft een negatieve invloed op de gezondheid. Alcohol en drugs gebruik
kunnen tot een psychische verslaving en/of een sociale verslaving leiden. Door alcohol gebruik kan
het immuunsysteem verstoord raken.
Roken draagt bij aan het ontstaan van belangrijke gezondheidsproblemen en is verreweg de
belangrijkste oorzaak van sterfte en ziekte.
Lichamelijke activiteit is een leefstijlfactor die belangrijke gezondheidsvoordelen kan opleveren, het
heeft een gunstig effect op de gezondheid. Het gezondheidsbevorderende effect van bewegen zit in
de invloed van endogene gezondheidsdeterminanten. Lichamelijk activiteit draagt bij tot een
algemeen gevoel van welbevinden voor zowel gezonde mensen als mensen met een chronische
ziekte of andere gezondheidsproblemen.
Seksueel gedrag staat in verband met gezondheidsproblemen. Bij jongeren is er sprake van een
combinatie van reward-seeking gedrag en een minder goed ontwikkelde capaciteit tot zelfregulering
in risicovolle situaties.
Veel preventieve en curatieve taken van een verpleegkundige hebben te maken met het aanzetten
van patienten tot ander gezonder gedrag. Veel leefstijlfactoren hebben invloed op de gezondheid en
, Verpleegkunde theorie
kunnen leiden tot gezondheidsproblemen. Door een verandering in deze leefstijlfactoren zijn
verbeteringen en bevorderingen van de gezondheid van patiënt te verwachten.
2.4 Extern milieu: gezondheidsdeterminant fysieke omgeving
Het externe milieu word in gedeeld in de gezondheidsdeterminanten fysieke omgeving en
maatschappelijke omgeving. Onder fysieke omgeving verstaan we de bodem, het water, de lucht, het
klimaat en de omringende organismen.
Naast milieufactoren hebben ook de inrichting van leefomgeving en de klimaatveranderingen invloed
op de gezondheid. De fysische factoren hebben voornamelijk effecten op lange termijn. Chemische
factoren hebben voornamelijk lang termijneffecten.
Biotische factoren zijn levende organismen of resten daarvan. Allergenen zijn biotische factoren die
een rol spelen in het binnenmileu en dit net als chemische stoffen negatief beinvloeden. Biotische
factorem geven vaak een kortetermijneffenct na bloodstelling aan virussen en/of bacterien.
Daarnaast kunnen langetermijneffecten optreden als gevolg van een cumulatief of langdurige
bloodstelling.
Fysieke omgevingsfactoren zullen de gezondheid sterker bedreigen als ze meer afwijken van de
omstandigheden waaraan de mens is aangepast. Het al dan niet ontstaan van fysiologsiche
veranderingen is afhankelijk van de mate waarin het lichaam in staat is adequaat te reageren op de
inwerking. Ongewenste gezondheidsproblemen zullen eerder optreden als de combinatie van
gezondheidsdeterminanten ongunstiger is.
2.5 Extern milieu: gezondheidsdeterminant maatschappelijke omgeving
De maatschappelijke omgeving is de gezondheidsdeterminant die samen met de fysieke omgeving
het externe milieu bepaalt. Deze heeft betrekking op de invloed van werk, school en gezin, SES en
sociale omgeving.
Gezondheidsproblemen van kinderen en jongeren hangen vaak samen met groei en ontwikkeling
maar ook met problemen rondom het zich eigen maken van vaardigheden en met psychische
gezondheidsproblemen. Jongeren met gezondheidsproblemen bereiken gemiddeld een lagere
opleidingsniveau. Gezondheidseducatie is gericht op leren zorg te dragen voor het eigen welzijn en
dat van anderen, het betreft ook het bewaken van de veiligheid en hygiene.
De SES en de etnische achtergrond hebben een relatie met de gezondheid. Sociale steun heeft een
positief effect op de gezondheid van een persoon. Ouderen ervaren gemiddeld minder sociale steun.
Een minder goede gezondheid kan leiden tot eenzaamheid en eenzaamheid kan leiden tot een
minder goede gezondheid.
Vooral wanneer factoren gecombineerd worden leiden ze tot gezondheidsverschillen. Het
samengaan van verschillende factoren leid tot een uiteindelijk verschil.
Sinds de invoering van de arbowet zijn werkgevers zich verplicht zich aan te sluiten bij de arbodienst.
Ze beschermen de gezondheidstoestand van de beroepsbevolking en het waar mogelijk bevorderen
van de gezondheid. Een abrodienst omvat: gezondheidskunde, veiligheidskunde, ergonomie en
psychologie. Verpleegkundigen rekenen het tot hun taak gezondheidsverschillen tussen
bevolkingsgroepen zo klein mogelijk te houden.
2.6 Gezondheidsdeterminant: medische zorg & preventie
Medische zorg en collectieve preventie leveren een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit van leven.
Preventie zu een expliciet en geintegreerd onderdeel van de medische zorg moeten vormen, dit biedt
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller destanyeriksen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.30. You're not tied to anything after your purchase.
