In dit document is het tweede deel van de hoorcolleges van Development, Learning and Behavior samengevat en uitgewerkt (Hoorcolleges 9-13). Deze hoorcolleges zijn tentamenstof voor het tweede tentamen van dit vak. Het vak wordt gegeven in het eerste jaar Pedagogische Wetenschappen, blok 4, Universi...
Uitwerkingen hoorcolleges Development, Learning and Behavior
In dit document zijn de laatste 5 hoorcolleges van Development, Learning and
Behavior uitgewerkt en samengevat. Dit vak wordt gegeven bij Pedagogische
Wetenschappen, jaar 1, blok 4, Universiteit Utrecht. De samenvatting is in het
Nederlands.
Inhoud
HOORCOLLEGE 8 Motorische ontwikkeling............................................................................................1
HOORCOLLEGE 10 Intelligentie...............................................................................................................4
HOORCOLLEGE 11 Taalontwikkeling.......................................................................................................9
HOORCOLLEGE 12 Ontwikkeling en mediagebruik bij kinderen...........................................................13
HOORCOLLEGE 13 Ontwikkeling en mediagebruik bij adolescenten....................................................16
HOORCOLLEGE 8 Motorische ontwikkeling
Motorische ontwikkeling = veranderingen in motorisch gedrag over tijd en de
processen die dit veroorzaken.
Er zijn verschillende theorieën die dezelfde motorische ontwikkeling beschrijven.
1. Neuromaturational theory = motorische ontwikkeling door de ontwikkeling van
de zenuwen.
2. Dynamische systeemtheorie = motorische ontwikkeling door de organisatie van
complexe systemen.
3. Ecologische perceptie-actie theorie = motorische ontwikkeling door
differentiatie, directe waarneming en het ontdekken van affordances tussen het
organisme en zijn omgeving.
Een voorbeeld hierbij is de stepping reflex. Als kinderen geboren worden hebben ze
deze reflex. Het houdt in dat ze gaan ‘lopen’ als de voetjes de grond raken. Na
ongeveer 2 maanden verdwijnt deze reflex. Het verdwijnen van de reflex wordt door
de neuromaturational theory uitgelegd als een ontwikkeling van de cortex
(hersenschors). Dat werd echter in twijfel getrokken door Thelen (1995) en daarom
werden er experimenten uitgevoerd. Daaruit bleek dat de stepping reflex verdween
als baby’s (jonger dan 2 maanden oud) kleine gewichtjes aan hun enkels
vastgemaakt werden. Verder kwam de reflex terug bij baby’s (ouder dan 2 maanden)
die in een water gehouden werden. Uit deze experimenten werd geconcludeerd dat
de reflex verdwijnt doordat kinderen na de geboorte in korte tijd veel zwaarder
worden en de benen dit gewicht niet meer aankunnen.
Neuromaturational theory
De neuromaturational theory stelt dat er verschillende motorische mijlpalen
doorlopen worden in de motorische ontwikkeling. Deze mijlpalen zijn vastgesteld en
reflecteren één op één de ontwikkeling van het centraal zenuwstelsel. Verder is er
1
,een vast volgorde van de mijlpalen. De
motorische ontwikkeling is cephalocaudal
(vanuit het hoofd en eindigend bij de voeten)
en proximodistaal (vanaf de romp en van
daaruit naar de andere lichaamsdelen). Er is
een functionele asymmetrie op te merken
dankzij cerebrale lateralisatie (onderscheid
links en rechts in de hersenen). Hierbij gaat
het bijvoorbeeld om links- en
rechtshandigheid.
Er is echter al veel bewijs tegen de
neuromaturational theory:
1. Is de motorische ontwikkeling wel
cephalocaudaal? Uit onderzoek blijkt dat kinderen van 12 weken oud na 6
weken training even goed of zelfs beter met de voeten naar speelgoed kunnen
reiken als met de handen. Hieruit blijkt dat de ontwikkeling niet cephalocaudaal is;
de stimulatie van de ouders zorgt ervoor dat kinderen beter met hun handjes
dingen pakken dan met de voeten. Als de aandacht meer bij de voeten zou
liggen, zouden de voeten beter ontwikkelen dan de handen.
2. Motorische mijlpalen
gebonden aan een
leeftijdscategorie? Uit
onderzoek blijkt dat er veel
individuele variabiliteit is in
welke perioden kinderen de
motorische mijlpalen
doorlopen.
3. Motorische mijlpalen in een
vaste volgorde? Uit
onderzoek blijkt dat het heel
verschillend is in welke
volgorde kinderen de
mijlpalen doorlopen. 87%
van de kinderen doorloopt
de mijlpalen wel op de vaste volgorde, maar de rest verschilt daarin heel erg.
Sommige kinderen slaan sommige mijlpalen over of kruipen bijvoorbeeld niet op
de knieën, maar schuiven zittend over de grond.
Dynamische systeemtheorie
Deze theorie stelt dat de motorische ontwikkeling voortkomt uit de dynamische
interactie tussen het kind, de taak en zijn omgeving. Elk subsysteem heeft non-
lineaire ontwikkelingstrajecten. Een verandering in één van de subsystemen leidt tot
een transitie in motorisch gedrag en daardoor de motorische ontwikkeling. De order-
parameter bepaald de volgorde van het ontwikkelingspatroon en de control-
parameter de snelheid van de ontwikkeling. Een kleine verandering in de control-
2
, parameter kan leiden tot een transitie van een stabiel patroon A naar een ander of
compleet nieuw stabiel patroon B. Voorbeelden:
- Ontwikkeling van visuele waarneming: Leeftijd:
o Gezichtsscherpte (3 maanden)
o Waarneming van het onderscheid object en achtergrond (4 maanden)
o Dieptewaarneming (4 maanden)
o Visuele-motorische coördinatie (6 maanden)
- Ontwikkeling van reiken: hoe beter een kind het hoofd in controle heeft, hoe meer
succesvol het reiken naar objecten.
- De controle die een kind heeft over zijn houding (zitten, rugligging, buikligging)
heeft invloed op de mate van objectexploratie.
Ecologische perceptie-actie theorie
Perceptueel leren (leren door waarneming)
- Differentiatie = onderscheid maken tussen objecten en de onveranderlijke
eigenschappen van het object identificeren.
o Hoe beter kinderen kunnen waarnemen, hoe meer onderscheid ze kunnen
maken. Verder heeft aandacht veel invloed op differentiatie en leren kinderen
over tijd efficiënter om de onveranderlijke eigenschappen te identificeren.
- Ontdekken van affordances = mogelijkheden voor actie. De directe waarneming
is betekenisvol voor de actie die daarop volgt.
o Voorbeelden van acties: Visuele klif,
overbruggen van een kloof of afdalen van een
helling.
Kinderen gebruiken strategieën: het systematisch
onderzoeken van de omgeving en uitproberen.
Ze doorlopen de perceptie-actiecirkel meerdere
malen en passen parameters van het
actiesysteem aan door de visuele informatie die
ze binnenkrijgen uit de omgeving. Zo
ontdekken ze mogelijkheden voor actie
(affordances) en leren ze relaties tussen
perceptie en actie.
Voorbeeld: het afdalen van een helling als de
helling steeds steiler wordt.
Samenvatting
- Motorische ontwikkeling = veranderingen in motorisch gedrag over tijd en de
processen die hieraan onderliggend zijn.
- Verschillende theorieën onderliggend aan de motorische ontwikkeling stellen dat
er verschillende ontwikkelingsprocessen zijn die de motorische ontwikkeling
veroorzaken. De rol van de omgeving is verschillend per theorie.
- Motorische ontwikkeling is een niet-lineair proces = het verloopt niet gelijkmatig.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller -talitha-. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.88. You're not tied to anything after your purchase.
