Vragen bij thema 1: Eetcultuur in antropologisch en
sociologisch perspectief
Leg uit wat Korthals bedoelt met de uitspraak 'Koken maakt mensen tot mensen', gebaseerd op
het boek van Richard Wrangham Catching Fire. How cooking made us human, p.30. Wat is jouw
visie op de functie van koken in de huidige maatschappij?
Doordat men eten is gaan opwarmen is de mens veel minder tijd hoeven te gaan besteden aan het
verteren van voedsel. Door het koken worden nutriënten sneller opgenomen in het lichaam – door
de hitte verslappen de celwanden en krijgen mensen in korte tijd meer voedingsmiddelen binnen.
Omdat de hersenen het meeste voedsel krijgen, zijn ze in evolutionair opzicht gegroeid.
Persoonlijk vind ik een goede, voedzame maaltijd erg van belang. Ik zorg daarom ook dat ik zo goed
als elke avond een eigen gemaakte maaltijd eet. Echter vanwege de geringe tijd die ik heb, ben ik
genoodzaakt om mijn tijd aan koken in te perken. Hierdoor ben ik veel minder experimenteel dan
wanneer ik wel de tijd kan nemen voor koken. Voor mij is koken daarom momenteel veranderd van
creatieve hobby naar vooral functioneel en tijdbesparend.
In de maatschappij wordt koken helaas steeds minder gedaan vanwege de grote aanwezigheid van
convenience food. Gemak, efficiëntie en zo goedkoop zijn thema’s die centraal staan bij de
consument, waar de voedingsmiddelenindustrie graag op inspeelt. Het nieuw ontwikkelen van
voedingsmiddelen waarmee ze de consumenten veel tijd mee kunnen besparen en ook nog eens
goedkoop zijn, is een dagelijkse gang van zaken. Waardoor er vervolgens ook steeds minder gebruik
wordt gemaakt van verse en niet-voorbewerkte producten.
Leg uit wat Korthals bedoelt met de 'paradox van de vooruitgang'? Wat houdt die paradox in en
wat is het gevolg hiervan? P. 32-33
Een paradox is een schijnbare tegenstrijdigheid. Deze tegenstrijdigheid lijkt in eerste instantie in te
gaan tegen het gevoel van iemands logica, verwachting of intuïtie en soms berust deze op een
denkfout.
“Dat de toename van vrijheid leidt tot meer afhankelijkheid is een van de belangrijkste ethische
paradoxen van landbouw en voedsel”.
Als deze evolutie zich zo doorzet, weten mensen op een gegeven moment helemaal niet meer wat ze
kopen en wat ze eten – maar ze moeten natuurlijk wel blijven eten om te leven.
Paradoxen van de vooruitgang houdt dus in: bezig zijn met voedsel maakt mensen tot mens, maar
doordat zij steeds minder tijd besteden aan productie en vertering hebben ze meer tijd voor andere
activiteiten, wat ten slotte leidt tot vervreemding van deze fundamentele processen en dus van
zichzelf. De vervreemding (zowel cognitief, normatief als expressief) en de gebrekkige
voedselvaardigheden die daardoor zijn ontstaan, zij het gevolg van de kloof tussen voedselproductie
en -consumptie.
, Korthals onderscheidt drie niveaus van vervreemding als gevolg van de kloof tussen productie en
consumptie: cognitief, normatief en expressief. Leg de tabel op p. 13 uit en geef bij elk niveau een
voorbeeld van vervreemding. Bedenk en noem vervolgens ook 3 interventies om de vervreemding
tegen te gaan.
Vervreemding door kloof
Cognitief: kennis die over de wereld om ons Geen kennis, geen kader en geen verbinding
heen gaat. met eigen leven.
Normatief: de normen die we aanvaardbaar en Voedingsproductie als gesloten blok (vooral bij
verplicht achten. Ze gaan over de wereld die we dierlijke productie is deze losgekoppeld van
ons wensen. onze normen en waarden).
Expressief: onze gevoelens en wensen, over Geen smaak, geen verbinding met eigen leven.
onze innerlijke wereld.
Wanneer we ons gaan ontwikkelen en groeien, verwerven we kennis en vaardigheden, kunnen we
beter in staat gevoelens en wensen op gepaste wijze tot uitdrukking te brengen. Bovendien zijn we
dan in staat deze drie dimensies in balans te brengen.
Interventies om vervreemding tegen te gaan:
o Cognitief: meer informatieverschaffing vanuit de (lokale) overheid. Campagnes gericht op
voeding en landbouwproductie om grotere betrokkenheid te creëren. Vooral richten ook
richten op de basisscholen. Betrekken van (lokale) boeren om hun bedrijf een dag(deel) open
te stellen voor informatieve uitjes.
o Normatief: bijvoorbeeld het openstellen van slachthuizen voor het publiek. Meer
informatieverstrekking over de bio industrie en de hoeveelheid vlees men consumeert in
verhouding tot wat men daadwerkelijk nodig heeft..
o Expressief: Boeren die overstappen naar biologisch en organisch subsidiëren vanuit de
overheid, waardoor producten meer smaak behouden, en meer van deze producten er
hopelijk in de schappen terugkomen. Alternatieve vormen van landbouw verdienen veel
meer aandacht.
Leg het zandloper of diabolo model over invloed in de voedselketen (supply chain) uit. Noem
daarbij ook een aantal bedrijven met grote macht. Wat is het gevolg van deze situatie voor
consumenten en boeren? P.40
Aan de linkerkant van de keten staan de ongeveer 65.000 boeren, aan de rechterkant staan de bijna
17 miljoen consumenten. In het midden, de kern van de zandloper staan de vijf inkoopkantoren en
vijfentwintig ketens die zo goed als alle beslissingen maken over wat er geproduceerd moet worden
en op welke wijze. Het gevolg is dat wij als consument denken dat wij de vrijheid hebben om te
kiezen, maar dat het aanbod eigenlijk wordt bepaald door een handje vol mensen in de keten.
Bovendien hebben de boeren maar te doen wat de ketens van hun verwachten en kunnen zij ook
niet echt snel een andere, meer ethisch verantwoorde landbouwproductie kiezen omdat deze niet of
nauwelijks worden gekozen en dus niet rendabel zijn om winst mee te kunnen maken.
Wat houdt het ethische concept van geïnformeerde voedselkeuze volgens Korthals in? Leg uit ahv
een voorbeeld. Wat is jouw visie op geïnformeerde voedselkeuze als toekomstig
beroepsbeoefenaar in het voedsellandschap? P.68-69
Het concept voedsel keuze staat voor het recht van consumenten om hun voedsel zelf te kiezen; het
recht is een uitdrukking van hun zelfstandigheid. In de praktijk zijn veel consumenten echter
gedwongen om bepaalde voedingsmiddelen te kopen, en dat betekent feitelijk dat de voedselkeuze
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller CelineSophie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.24. You're not tied to anything after your purchase.