(Hoofdstuk 1 (boek Cognitieve Psychologie Ander boek van schoolsite.)
Hoofdstuk 2: De neuropsychologische praktijk
Hoofdstuk 4: Beeldvorming van de hersenen
Hoofdstuk 5: Herstel en behandeling
Hoofdstuk 6: Visuele waarneming
Hoofdstuk 7: Ruimtelijke cognitie
Hoofdstuk 8: Geheugen
Hoofdstuk 9: Taal
Hoofdstuk 10: Aandacht en executieve functies
Hoofdstuk 12: Actie en motoriek
HOOFDSTUK 1: SITUERING EN OVERZICHT (ANDER BOEK, VERKREGEN
VAN SCHOOLSITE)
1.1 SITUERING VAN DE COGNITIEVE PSYCHOLOGIE
,COGNITIEVE PSYCHOLOGIE
Cognitieve psychologie is de wetenschappelijke studie van mentale processen zoals
waarneming, geheugen, aandacht, leren, denken en taak. Het is een basisdiscipline van
de psychologie.
1.1.1 OORSPRONG VAN HET WOORD
De gemeenschappelijke oorsprong van het woord ‘psychologie’ is het Griekse Vuxokoyia.
Ψ De Griekse letter psi als afkorting voor psychologie.
PSYCHOLOGIE
Het woord ‘psychologie’ is de samenvoeging van het Griekse psyché of psuché. Wat
psychologie levensadem of ziel betekent.
COGNITITE
Het woord ‘cognitie’ is wellicht afgeleid uit het Latijnse cognoscere, wat vertaald kan
cognitie worden als: leren, kennen, onderzoeken, bewust zijn van, herkennen.
MYTHOLOGIE
In de Griekse mythologie bestaat het mooie verhaal van Psyche en Eros, dat is
opgetekend in de roman De gouden ezel van de Romeinse schrijver Lucius Apuleius.
Psyche is een jong meisje dat zo mooi was dat zelfs de godin Aphrodite jaloers werd.
Daarom zond de godin haar zoon Eros (ook gekend als Cupido) om Psyche verliefd te
laten worden op een zeer lelijke man. Toen Eros echter het meisje zag, werd hij zelf
verliefd. Hij bezocht haar iedere nacht, maar verbood haar om naar hem te kijken. Op
aandringen van haar zusters probeerde Psyche toch te ontdekken wie haar minnaar
was. Wanneer Eros in slaap gevallen was, boog ze zich met een olielamp over hem
heen om zijn gezicht te kunnen zien. Er viel echter een druppel olie op Eros zodat deze
wakker werd. Daarop barstte de god in toorn uit en verliet Psyche. Diepongelukkig
probeerde Psyche om Eros terug te vinden. Na heel wat avonturen en gevaarlijke
opdrachten slaagde zij hierin en werd ten slotte zijn gemalin en opgenomen in het
godenrijk.
De beroemdste, filosofische tekst in verband met het menselijk kenvermogen is wellicht
Plato's 'Allegorie van de grot', neergeschreven in zijn meesterwerk De staat (politeia).
In het begin van Boek VII tracht Plato aan de hand van een beeldvergelijking weer te
geven hoe onbetrouwbaar menselijke kennis is.
De mensen zitten gevangen in een duistere grot. Vastgeketend en zonder zich te
kunnen verroeren, kijken ze voor zich uit naar de wand van de grot. Achter hun rug
brandt een groot vuur. Daardoor zien ze allerlei schaduwen op de muur, van zichzelf en
van de personen die achter hen lopen. Doordat ze al hun hele leven in de grot zitten,
denken de mensen dat de schaduwen echt zijn, terwijl het toch slechts de afbeeldingen
zijn van de echte objecten. En als dan toch iemand zich kan bevrijden van zijn boeien en
omkijkt naar de echte dingen, wordt hij verblind door het vuur en doen zijn ogen pijn.
1.1.2 KORTE GESCHIEDENIS
Psychologie is een jonge wetenschap. Een opmerkelijke uitspraak over de oorsprong van
de psychologie is van H. Ebbinghaus:
“Psychology has a long past, yet its real history is short. For thousands of years it has
existed and has been growing older; [...] Only in recent times do we find an advance, at
first slow but later increasing in rapidity, in the development of psychology.”
, Hiermee bedoelde Ebbinghaus dat de psychologie pas op het einde van de 19e eeuw
erkend werd als zelfstandige wetenschappelijke discipline terwijl het denken van mensen
over mensen vermoedelijk reeds gebeurde vanaf het ontstaan van de mens.
Wilhelm Wundt wordt wel eens de vader van de psychologie genoemd. In 1879 richtte hij
het eerste psychologisch laboratorium op. Daarom wordt het jaar 1879 veelal het
beginpunt genoemd van de psychologie als wetenschappelijke discipline.
WIJSGIERIGE PSYCHOLOGIE
In de tijdlijn van de psychologie kunnen we drie grote perioden onderscheiden:
wijsgierige psychologie, gedragspsychologie en cognitieve psychologie.
Tot ongeveer 1920 overheerste de wijsgierige strekking. Een typerende definitie uit de
periode is deze van William James:
“Psychology is the Science of Mental Life, both of its phenomena and of their
conditions. The phenomena are such things as we call feelings, desires, cognitions,
reasonings, decisions, and the like;….”
INTROSPECTIE
Sigmund Freud was een andere vertegenwoordiger van deze visie. Een wetenschap kan
gekarakteriseerd worden aan de hand van haar studieobject en onderzoeksmethode. Het
studieobject van de wijsgierige psychologie vormde het mentale leven van de mens dat
werd beschreven als in termen zoals vrije wil, geweten en ziel. De typische
onderzoeksmethode was de introspectie: de systematische zelfwaarneming.
GEDRAGSWETENSCHAP
In 1913 luidde John B. Watson de behavioristische revolutie in. De psychologie werd
daarmee een gedragswetenschap. Het studieobject was het uiterlijk waarneembare
gedrag dat verklaard werd in termen van puur materiële processen: oorzaak-gevolg of
stimulusrespons. Gedrag is een reactie op een prikkel in de omgeving.
Fysicalistisch reductionisme. ‘hogere’ wetenschappen dienen gereduceerd te worden tot
‘lagere’ wetenschappen. Het na te streven ideaal is een fysische eenheidswetenschap.
Als wetenschappelijke methode fungeert het experiment, bij voorkeur met dieren.
Deze behavioristische revolutie heeft een zeer grote invloed gehad op de ontwikkeling
van de psychologie en speelde een dominerende rol tot omstreeks 1960.
COGNITIEVE REVOLUTIE
In 1956 start de cognitieve revolutie. Verschillende mensen publiceerde artikelen maar U.
Neisser publiceerde in 1967 het gezaghebbende cognitieve psychology en luidde
daarmee het cognitieve tijdperk definitief in.
INFORMATION PROCESSING APPROACH
Waar de behavioristen de mensen als een black-box beschouwen, bestudeer de
cognitieve psychologie juist aspecten zoals perceptie, geheugen, aandacht leren, denken
en taal. Deze cognitieve processen vormen het studieobject. Als methode wordt het
experiment gebruikt. De cognitieve psychologie wordt gedomineerd door de ‘information
processing approach’. Daarin wordt de mens, naar analogie met de computer, als een
informatieverwerker beschouwd met processen als invoer, verwerking en uitvoer. De
cognitieve processen worden gezien als een geordende opeenvolging van verwerkingen
van informatie.
1.1.3 VISIE OP DE MENS
MATERIALISTISCH-MECHANISTISCH MENSBEELD
De geschiedenis van de psychologie kan eveneens worden opgevat als een intellectuele
strijd tussen mensbeelden. In het materialistisch-mechanistische mensbeeld wordt de
mens beschouwd als een puur stoffelijk wezen waarbij alles verklaard kan worden in
materiële termen. De mens wordt opgevat als een complex mechanisme dat net zoals
een machine uit elkaar kan worden gehaald en daarna weer kan worden opgebouwd.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ninakranen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.45. You're not tied to anything after your purchase.
