De volledige samenvatting van Hoofdstuk 1 t.e.m. Hoofdstuk 3 van het vak Tourism Destinations 2. Hoofdstuk 4 (de Middellandse zeeregio) is niet samengevat en de te kennen landenkennis ook niet.
Hoofdstuk 1: kusttoerisme
Hoofdstuk 2: alpentoerisme
Hoofdstuk 3: nationale parken in de USA
Hoofdstuk 1: Kusttoerisme
1 Inleiding
Kusten, al dan niet met zand: sterke toeristische aantrekkingskracht
- Amerika: 2 miljard uitstappen/jaar naar kustgebieden
o Oceaankusten, golfkusten of inlandse kustgebieden
o 5 biljoen Amerikaanse dollar bijdrage aan de economie
- Belgische kust: 2,1miljoen uitstappen naar de kust
o 8,1 miljoen overnachtingen
o Enkel bezoekers die geteld worden in overnachtingsplaatsen, geen dagtoeristen
Duidelijke aantrekkingskracht van een kust- en strandgebied:
- Files naar onze kust tijdens de zomer
- Files op Franse wegen richting Franse en Spaanse kusten
- Groot aantal strandvakanties rond de Middellandse Zee
- Vooral een familiegebeuren
o Voor gezinnen met kinderen
o Kiezen sneller voor camping, appartement of tweede woning
2 Historiek van kusttoerisme
2.1 Kusttoerisme voor de 18e eeuw
Voor de 19e eeuw:
- Zee en kust werden geassocieerd met gevaar en onbekendheid
- Alleen beroepsmatig ging men de zee op voor handel, ontdekkingstochten…
o Havenplaatsen bezaten geen aantrekkelijkheden voor het gewone publiek
o Tijdens Egyptische, Griekse en Romeinse periode:
• Veel handel op de Middellandse Zee en rondom West-Europa
• Reizen georganiseerd door Egyptische farao’s op de Middellandse Zee, Rode Zee en Nijl
tot in ver Afrika ® nieuwe ontdekkingen meebrengen voor hun paleizen en tempels
® Werd beschouwd als ‘handel’ en niet als ‘toerisme’
- Tijdens de periode van het Romeinse Rijk:
o Schrijvers als Seneca en Cicero ontspanden zich in Ostia of Sorrento
o Rijke Romeinen hadden tweede verblijven langs de kust of op het eiland Capri
® Deze interesse voor de kust verdween in de middeleeuwen
- Kunstenaars werden door de zee geïnspireerd
o Zichtbaar aan het aantal zeegezichten geproduceerd in de Gouden Eeuw (vooral 17e eeuw)
o 19e-eeuwse romantiek: benadering vond opnieuw een hoogtepunt
2.2 De 18e en 19e eeuw
Verhouding t.o.v. de zee verandert wanneer de zeelucht met gezondheid en vitaliteit in verband
gebracht wordt
- Vooral in het eerder geïndustrialiseerde Engeland
o Naast de bestaande kuuroorden komen ook zeebadplaatsen
• Bekendste voorbeelden zijn Brighton (Royal Pavillon, Brighton Pier) en Folkestone, later
Bournemouth
- Vele 19e-eeuwse artsen raden een bezoek naar de kust aan:
o Herstellen van de kwalijke ‘dampen’ van het leven
- Badplaatsen blijven groeien en ontwikkelen: Oostende (eerste in Benelux), Scheveningen…
1
,2.3 De spoorweg als motor voor ontwikkeling
Aansluiting op het sporennetwerk is een belangrijke bijdrage tot popularisatie van badplaatsen en de
ontsluiting van kustgebieden
- Engeland eerste geïndustrialiseerde land ter wereld ® ook eerste spoorwegnet ter wereld (1830)
o Brighton krijgt spoorverbinding met Londen
• Kust wordt bereikbaar voor andere stedelingen, vooral uit de middenklasse
• Groei van bezoekers heeft invloed op het vertier en het aanbod van accommodatie
® Alles wordt minder exclusief
• Ook mensen van andere klassen dan enkel ‘high society’ komen naar badplaatsen
o Reactie op de groei: Britse elite zal nieuwe, exclusievere badplaatsen opzoeken
• Frankrijk als eerste buitenlandse bestemming: eerst de Atlantische kust, later de
Middellandse Zeekust
De elite van de hele wereld zal deze beweging volgen door:
- Groei van badplaatsen
- Groeiende centrum van de industrie in West-Europa
- Organiseren van grote internationale exposities waar elite samenkomt
- Groei van spoorwegnet
Elite van over de hele wereld zal naar Europese badsteden komen:
- Genieten van de ‘gezonde’ lucht
- Heilzame zeewater in badplaatsen, kuuroorden en thermale baden
2.4 Historiek van de Belgische kust
2.4.1 De initiatieperiode
Britse impulsen hebben het Belgische kusttoerisme in gang gezet
- Eerste badplaatsen gekenmerkt door hun gunstige verkeersgeografische ligging
Oostende: eerste badplaats aan onze kust
- Eerste cabines
- Het thermalisme
- Spoorlijn Mechelen – Oostende ® daardoor Oostende als eerste badplaats ontwikkeld
- Eerste kusthotel Hôtel de l’Océan ® daarvoor houten paviljoenen en overnachten bij
particulieren
- Bouw van koninklijke villa
Blankenberge: tweede badplaats
- Als eerste strandcabines aan onze kust
- Hôtel Bristol
- Grandhôtel des bains et des familles
- Spoorlijn Brugge – Blankenberge en tramlijn Blankenberge – Nieuwpoort
Heist: derde badplaats
- Hotel Pavillon du Phare
- Bouw van eerste villa’s
- Spoorweg werd verlengd tot Heist
- Aanleg van een stenen dijk
2
,Nieuwpoort-bad: vierde badplaats
- Hôtel Kursaal
- Kreeg een gunstige verbindingsmogelijkheid door de aanleg van de spoorweg naar Diksmuide (los
van de bewoonde kern)
- Eerste vakantiekolonie aan de kust
2.4.2 De ontwikkelingsperiode
Kenmerkt zich door de verdere uitgroei van de eerder ontstane badplaatsen:
- Ook internationale toeristen, waaronder Duitsers
- Ontstaan van nieuwe badplaatsen: Mariakerke, Knokke, De Haan, Wenduine en Middelkerke
o Middelkerke kreeg het eerste casino
Redenen van ontwikkeling:
- Impuls van koning Leopold II ® vooral Oost- en Middenkust
- Beslissingen van privé immobiliënmaatschappij of van de gemeenteraad
- Valorisatie van gronden door grootgrondbezitters
- Uitbouw van spoorwegnet en tramlijnen
2.4.3 Periode voor Eerste Wereldoorlog (begin 20e eeuw)
Periode kenmerkt zich door een verdichting van het al bestaande patroon:
- Komen nieuwe badplaatsen bij
o Westende, Zeebrugge, Oostduinkerke, Koksijde, De Panne, Bredene (met eerste camping)
o Ruimtelijke ontwikkeling was bijna voltooid
2.4.4 Periode van 1918 tot 1940 (tussen Wereldoorlogen)
Lintbebouwing aan kust wordt bevorderd door:
- Totstandkoming van de laatste badplaatsen: Albertstrand, Groenendijk en Lombardsijde
- Verkeersinfrastructuur verbetert
- Vervolledigen van de kusttramlijn De Panne – Knokke ® ± 67km, langste ter wereld
- Vervolledigen van de “Koninklijke Baan” tussen Wenduine en De Haan
Westkust werd pas later ontwikkeld door:
- Ontbreken van een (toeristisch) stuwend achterland of grote steden
o Brugge en Brussel duwden eerder in de Oost- en Middenkust
o Grotere verwoestingen in de Westhoek tijdens WOI
o Plaatsen in de Westhoek liggen verder landinwaarts
• Pas aanzet tot ontwikkeling met de aanleg van verbindingswegen tussen de
oorspronkelijke dorpskernen en de kilometers verder gelegen badplaats
o Oude duindorpen moeten verbonden worden met nieuwe verkeersas langs de kust d.m.v.
dwarswegen, op het snijpunt groeide de nieuwe kern uit
• Koksijde ® Koksijde-Bad ® Koksijde-aan-Zee
• Westende ® Westende-Bad ® Westende-aan-Zee
Voorbeeld van de dubbele nederzettingsstructuur in Nieuwpoort met Nieuwpoort-Bad:
- Novus Portus: planmatig gestichte stad met een merkwaardig kwadratisch stratenpatroon
- Nieuwpoort speelde een belangrijke rol in WOI toen men de zes sluizen opende en de Duitse
opmars tegenhield
- Nieuwe kansen voor toeristische bekendheid door de nieuwe jachthaven en de E5 Jabbeke –
Nieuwpoort
3
,2.4.5 Periode van 1945 tot 1970
Bekendste kenmerk van naoorlogse toerisme is de definitieve opgang van het appartementstoerisme
- Nood aan ruimtelijke ordening dringt zich op
- WOII bracht enorme schade met zich mee
o Slechts een 100-tal hotels waren in staat hun deuren weer open te stellen
Periode 1954 – 1965:
- Gekenmerkt door een vraagexplosie met stijging van 6,7 miljoen naar 15,3 miljoen
- Oorzaken van de vraagexplosie:
o Stijging van reële inkomen tussen 1953 en 1976
o Toename van vrije tijd en arbeidsverkorting
o Verhoogde motorisatiegraad van de bevolking
- Kenmerken van vraagexplosie:
o Individueel toerisme ® massatoerisme: villa’s en hotel verdwenen en werden vervangen
door flatgebouwen
o Nieuwe vormen van toerisme: weekendtoerisme, dagtoerisme, wintertoerisme, evolutie
watertoerisme ® zontoerisme (monokini)
o Sterke bevolkingsaangroei in de badplaatsen
o Differentiatie van het logiesaanbod: andere accommodatiemogelijkheden, zoals
boerderijvakanties
Periode einde jaren 60:
- Afzwakking van de groei van het kusttoerisme
- Redenen van afzwakking:
o Veranderende vraag van toeristen: vooral naar mediterrane gebieden
o Prijsniveau aan de Belgische kust verslechtert in vergelijking met de Middellandse Zee
o Verzadigingsniveau wordt bereikt: vooral in de Midden- en Oostkust van België
2.4.6 Periode van 1970 tot 2000
Periode 1970 – 2000 wordt gekenmerkt door:
- Logiesinnovatie: aparthotel, nieuwe vakantiedorpen, modelcampings
- Cliënteel verandert: meer Duitser en Nederlanders i.p.v. Britten en Fransen ® vinden het te duur
- Financiële lasten worden verlaagd om heropleving te bekomen
- Korte heropflakkering: oliecrisis maakt het buitenland duurder
o Voordeel voor binnenlands en receptief toerisme
o Voor korte duur: wisselvallige weersomstandigheden en vaak een goedkoper buitenland
- In de jaren 90:
o Meer inspelen op dagtoerisme en korte verblijven
o “Toeristische bedrijven” blijven gokken op residentiële vakantiegangers
• Hotels afbreken en appartementen plaatsen
• Kustactieplan wil de nieuwe trends in goede banen leiden
2.4.7 Periode na 2000
Periode na 2000:
- Economische factoren spelen een rol
o Veel vroege boekingen
o Crisissen zorgen ervoor dat toeristen meer in het binnenland blijven en naar de kust trekken
• Vb. aanslagen van 11/09/2001
- Weersomstandigheden bepalen veel
o Flexibele verhuurperiodes, zeer goede paasvakantie en pinksterweekend
4
, o Op lange termijn:
• Slecht voorjaar doet mensen meer naar het buitenland reizen boeken
• Goed voorjaar houdt mensen meer in het eigen land
o Op korte termijn:
• Voorspellingen van goed weer in weekends zorgt voor een stroom toeristen naar de kust
® Proberen om meer te werken aan een spreiding van toerisme in de tijd
® Toerisme ontwikkelen dat minder conjunctuurgevoelig en weersafhankelijk is
3 Ontwikkeling van badplaatsen
3.1 Ruimtelijke ontwikkeling van badplaatsen
Eerste fase:
- Beperkte zich tot bezoekers uit de buurt
- Transportmiddel bij uitstek was de trein
- Toeristische ontwikkeling beperkte zich tot die plaatsen die met de trein bereikbaar waren
Tweede fase:
- Na WOII en door de vergroting van het particuliere autobezit
- Ontwikkeling begint zich lineair uit te strekken langs de gehele bereikbare kuststrook als gevolg
van een grotere keuzevrijheid van de consument
Derde fase:
- Verdringingsprocessen: woningen moeten plaats maken voor accommodatievormen in het
zeefrontgebied en de oorspronkelijke bevolking trekt zich terug
o Men ziet veranderingen in de plaatselijke ruimtelijke structuur van de badplaats
- Eerste zeefront: hotels met zeezicht (1ste klasse) en appartementen
- Tweede zeefront: hotels van tweede categorie en pensions
- Derde zeefront: terrein van de eenvoudige pensions, gastenkamers en de normale bevolking
3.2 Oorzaken van het ontstaan van badplaatsen
3.2.1 Spontane ontwikkeling als gevolg van de toenemende vraag
Voorbeelden van dergelijke kustgebieden:
- Côte d’Azur
o Heeft voorgeschiedenis met een ‘elite’ of ‘aristocratische’ fase
- Costa Brava
Voornaamste kenmerk is lintbebouwing door intrede van het massatoerisme:
- Bebouwing tussen toeristische stedelijke centra (Côte d’Azur) of tussen vissersdorpen (Costa
Brava)
Badplaatsen hebben zich ontwikkeld zowel als ‘kuurreizen’ als ‘industrie-ontvluchtingsreizen’:
- Gaven zo aanleiding tot het bekende hedendaagse massatoerisme
o Engelse badplaats Blackpool ontwikkelde zich tot een van de grootste ‘bulkbestemmingen’
van Europa
• Ongeveer 20 miljoen bezoekers per jaar
• Achterliggende industriegebieden: Liverpool, Manchester, Bradford, Leeds, Birmingham
® Werd daardoor een vakantieoord voor de ‘working class heroes’
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller paulienartois1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.
