Samenvatting Normale spraak- en taalontwikkeling (schijf 1)
128 views 5 purchases
Course
Normale spraak- en taalontwikkeling (NST)
Institution
Arteveldehogeschool (Artevelde)
Vak normale spraak- en taalontwikkeling (schijf 1) voor Logopedie/Audiologie. De samenvatting bevat deel 1 (taalkunde) en deel 2 (normale spraak- en taalontwikkeling meertaligheid). Dit is een samenstelling van de cursus en de gegeven lessen.
Normale spraak- taalontwikkeling
Deel 1: Taalkunde
Inleiding
Taal bestaat uit drie taalaspecten/componenten: taalvorm, taalinhoud en taalgebruik.
Er zijn vijf taalfacetten: fonologie/klankleer, morfologie/woordleer, syntaxis/zinsleer,
semantiek/betekenisleer en pragmatiek/taalhandelingsleer.
Er zijn vier taalmodaliteiten: begrijpen, uiten, geschreven en gesproken.
Schematisch overzicht:
Taalbegrip Taalproductie
(input, passief) (output, actief)
Taalinhoud: Het begrijpen van het Een zitmeubel met vier
woord ‘zeepbel’. poten benoemen als ‘stoel’.
= taalbetekenis
= semantiek Het begrijpen van de zin De actie van een kind
‘Het kostte hem geen beschrijven a met volgende
moeite.’ zin: ‘Julliette klimt op de
stoel.’
Taalvorm: Het verschil begrijpen Het zelf produceren van de
tussen ‘bloempjes’ en voorbeelden bij het begrip.
= taalstructuur ‘bloemen’.
= fonologie, morfologie en
syntaxis Het verschil begrijpen De correcte vervoeging van
tussen de zinnen: ‘Mats het werkwoord gebruiken.
beet de hond.’ en ‘De hond
beet Mats.’
Taalgebruik: Begrijpen dat een pauze bij Je taalgebruik aanpassen
de spreker kan betekenen aan de context.
= taal in sociale context dat je dan kunt
= pragmatiek beurtnemen.
1
,1 Fonologie en fonetiek = klankleer
1. Medeklinkers of consonanten
2. Klinkers of vocalen
3. Tweeklanken of diftongen
De fonetiek (articulatorisch, akoestisch, auditief) onderzoekt de feitelijke realisering van de
klanken, de fonologie houdt zich bezig met het klanksysteem van een taal.
Minimale paren = Woordparen die zich maar in één klank van elkaar onderscheiden zoals
zit/pit, bom/boom en kous/kuis.
Lichaamsdelen die betrokken zijn bij de productie van klanken:
Pulmonair egressieve luchtstroom = Luchtstroom die vertrekt vanuit de longen die door de
luchtpijp, het strottenhoofd en het aanzetstuk gaat. Dit is bij normale spraak, bij het boeren
en bij oesofagale spraak. Dat laatste is wanneer de persoon in kwestie praat met de
slokdarm bijvoorbeeld door een stoma, of wanneer er geen stembanden meer aanwezig zijn
door bijvoorbeeld keelkanker.
Ingressief luchtstroommechanisme = Lucht die naar binnen beweegt tijdens het spreken of
wanneer we een schrikgeluid maken. Het komt ook voor in een taal met een bepaalde
klikklank “Xhosa”.
Er zijn 13 klinkers/vocalen:
Korte vocalen (i, e, a, o, u)
Lange vocalen (ie, uu, oe, aa, ee, eu, oo)
Doffe e of de sjwa
Er zijn 3 tweeklanken/diftongen:
ei/ij
ui
au/ou
Fonetisch transcriberen = spraakklanken heel accuraat schrijven volgens het IPA-systeem
(International Phonetic Alphabet) zie extra notities.
Fonetische spelling [ ] Elke klank heeft slechts één teken.
Fonologische spelling / /
Traditionele spelling < >
Lange klanken transcriberen we zonder dubbelepunt behalve aan het einde van een
woord of voor de [r]/[R] omdat de klanken dan extra lang worden.
Vreemde woorden krijgen de tekens van leenvocalen.
Tweeklanken zijn altijd halflang daarom staat er een punt na het eerste teken.
De overgangsklank wordt in het klein bovenaan getranscribeerd.
Deletie = Wanneer een consonant wordt weggelaten in een consonantencluster. Bij het
weglaten van een ‘t’ spreken we van t-deletie, bij het weglaten van een h spreken we van h-
deletie (door de inspanning die nodig is).
Insertie/epenthese = Het inschuiven van een klank ter vergemakkelijking van de
uitspraak.
Bij een adempauze wordt eer een verticale streep getrokken. Bij een lange adempauze is
dat een dubbele verticale streep.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmagiel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.89. You're not tied to anything after your purchase.
