L1 Inleiding in het overeenkomstenrecht
Rechtsfeiten: alle feiten waar het recht gevolgen aan verbindt.
- Bij het verrichten van een rechtshandeling moet de wil van een rechtssubject gericht zijn op
een rechtsgevolg.
Obligatoire overeenkomsten
- Een overeenkomst is een meerzijdige rechtshandeling waarbij één of meer partij jegens
elkaar verbintenissen aangaan.
- Een overeenkomst ontstaat door aanbod en aanvaarding daarvan.
- Overeenkomsten waaruit verbintenissen voortvloeien noemen we verbintenisscheppende
overeenkomsten of: obligatoire overeenkomsten.
- Een voorbeeld waaruit niet rechtstreeks verbintenissen uit voortvloeien is het huwelijk. Het
huwelijk is een familierechtelijke overeenkomst.
Niet-obligatoire overeenkomsten
- Liberatoire overeenkomst en de goederenrechtelijke of zakelijke overeenkomst.
- Liberatoire overeenkomst: een overeenkomst waarbij partijen een of meer tussen hen
bestaande verbintenissen tenietdoen. Bijv. de afstand van een vorderingsrecht ex art. 6:160
BW.
- De goederenrechtelijke/zakelijke overeenkomst: de rechtshandelingencomponent van het
leveringsvereiste (art. 3:84 lid 1 BW).
- Buiten het overeenkomstenrecht zijn nog veel meer overeenkomstentypen te noemen: de
familierechtelijke (het huwelijk), de procesrechtelijke (een bewijsovereenkomst), de
publiekrechtelijke overeenkomst.
Wederkerige overeenkomsten
- Een overeenkomst waarbij beide partijen een verplichting op zich nemen.
Eenzijdige overeenkomsten (niet-wederkerige overeenkomsten)
- Een overeenkomst waarbij slechts één partij een verplichting op zich neemt.
- Een voorbeeld is een schenking.
Feitelijke handelingen
- Hierbij is de wil van de betrokkenen niet van belang.
- Een verbintenis op grond van onrechtmatige daad of rechtmatige daad ontstaat niet op
grond van wilsovereenstemming, maar uit de wet.
Blote rechtsfeiten
- Feiten waar het recht een rechtgevolg aan verbindt maar er is geen sprake van een
handeling.
- Er is geen bewuste handeling, terwijl er wel een rechtsgevolg aan verbonden is.
- Bijvoorbeeld: geboorte, de dood, een tsunami of een tornado.
1
,Rechtsfeitenschema:
Rechtshandelingen
- Geregeld in boek 3 van het Burgerlijk Wetboek.
- Is het algemeen gedeelte van het vermogensrecht.
- Tweezijdige rechtshandeling: overeenkomst tussen twee partijen.
- Art. 3:33 BW: een rechtshandeling vereist een op een rechtsgevolg gerichte wil die zich door
een verklaring heeft geopenbaard.
Rechtsgevolg
- Een verandering van rechtspositie.
- Je rechtspositie is het geheel aan rechten en verplichtingen dat je op een bepaald moment
hebt.
- Bij het aangaan van een overeenkomt verandert je rechtspositie.
- Voor een rechtshandeling moet er wel een rechtsgevolg kunnen intreden.
Uitnodiging om in onderhandeling te treden
- Er is geen aanbod als het aanbod niet voldoende specifiek is en het bijvoorbeeld niet
duidelijk is over welke auto het aanbod gaat.
- We spreken dan niet van een aanbod maar van een uitnodiging om in onderhandeling te
treden.
2
,Voorgeschreven vormen
- Een verklaring kan op elke mogelijke manier tot stand komen, tenzij de wet een speciale
vorm voorschrijft.
- Een rechtshandeling die niet in voorgeschreven vormen is verricht is nietig (art. 3:39 BW).
Wanneer werkt de verklaring?
- Een gerichte verklaring moet de andere partij hebben bereikt om haar werking te hebben.
Pas dan bestaat er een rechtshandeling.
- Uit de wetshistorie: het BW bedoeld met ‘bereikt hebben’: het eerste moment waarop
redelijkerwijs kennis kon worden genomen van de verklaring. (dit is bijvoorbeeld het
moment waarop de brief tijdens kantooruren kan worden gelezen).
Tijdstip van totstandkoming
- Art. 6:224 BW bepaalt dat als tijdstip van de aanvaarding geldt: het tijdstip waarop de
verklaring zou zijn ontvangen als de storende omstandigheid er niet was geweest.
Eenzijdige rechtshandeling
- Rechtshandelingen die door de wilsuiting van één persoon tot stand komen.
- Bij sommige rechtshandelingen kan het beoogde rechtsgevolg door de wil van één persoon
intreden.
- Zoals het opmaken van een testament en het opzeggen van een contract.
- Totdat een aanbod geaccepteerd wordt is het een eenzijdige rechtshandeling, die echter
naar haar aard bedoeld is om onderdeel van een meerzijdige rechtshandeling te worden. We
zeggen daarom ook wel dat een aanbod een onzelfstandige eenzijdige rechtshandeling is.
Meerzijdige rechtshandelingen
- Rechtshandelingen waarvoor de verklaringen van meer personen vereist is.
- Zoals het aangaan van een overeenkomst en het aangaan van een huwelijk.
- Een meerzijdige rechtshandeling kun je dus beschouwen als opgebouwd uit verschillende
onzelfstandige eenzijdige rechtshandelingen, die noodzakelijk zijn om het rechtsgevolg te
doen intreden.
Gericht
- Een gerichte rechtshandeling is gericht tot een bepaalde persoon of tot bepaalde personen
en moet, om haar werking te hebben, deze persoon hebben bereikt.
- Zoals een telefoontje, een e-mail en een brief.
Ongericht
- Een ongerichte rechtshandeling hoeft niemand te bereiken om haar werking te hebben en
kent gen duidelijke geadresseerde.
- Zoals een testament.
Uiterste wil
- Het opstellen van een uiterste wil (een testament) is een eenzijdige, ongerichte
rechtshandeling.
- Het rechtsgevolg treedt pas in bij het overlijden van de erflater.
3
, - De wil van de erflater is bij het vaststellen van de uiterste wil echter wel gericht op een
rechtsgevolg.
- De rechtshandeling is ongericht, omdat het testament geen duidelijke geadresseerde heeft
en ook zijn werking heeft als de verklaring die de uiterste wil bevat, de erfgenamen (nog) niet
heeft bereikt.
- De rechtshandeling is eenzijdig omdat voor het opstellen van een testament de wilsuiting
van één persoon voldoende is en er is geen instemming nodig van een andere partij, zoals de
erfgenamen.
Erkennen van een kind
- Een kind dat niet binnen een huwelijk wordt geboren, maar bijvoorbeeld twee ouders heeft
die samenwonen, heeft niet automatisch de vader als ouder, maar kan door de vader wel
worden erkend.
- Erkenning van een kind is een eenzijdige ongerichte rechtshandeling.
- De rechtshandeling is niet speciaal gericht tot de moeder of het kind, maar eerder tot de
maatschappij en hoeft, ook al is wel voorafgaande toestemming vereist, de moeder en het
kind ook niet te hebben bereikt om haar werking te hebben.
Meerzijdige, gerichte rechtshandelingen in het rechtspersonen recht
- Een besluit van een algemene vergadering van aandeelhouders (ava) van een bv is een
meerzijdige rechtshandeling.
- Een ava van een besloten vennootschap heeft bepaalde bevoegdheden, zo kan de ava
bijvoorbeeld de statuten wijzigen. Dergelijke besluiten zijn meerzijdige, gerichte
rechtshandelingen, omdat meerdere aandeelhouders gezamenlijk een besluit nemen dat
rechtsgevolgen heeft en de verklaringen om hun werking te hebben, de andere
aandeelhouders moeten hebben bereikt.
- Het zijn geen overeenkomsten omdat er geen (volledige) wilsovereenstemming hoeft te zijn.
Het besluit kan bij meerderheid van stemmen tot stand komen.
Onbenoemde overeenkomst
- Overeenkomst die niet uitdrukkelijk in de wet is geregeld.
- Wordt enkel beheerst door de titels 3.2 en 6.5.
Gemengde overeenkomsten
- Vertonen kenmerken van twee of meer benoemde overeenkomsten
- Bijv. pensionovereenkomst (zowel huur van woonruimte als koop van voedsel en als
overeenkomst van opdracht (interieurverzorging)).
- In art. 6:215 BW heeft de wetgever gekozen voor de cumulatieleer: in beginsel moeten de
regels van de benoemde contracten naast elkaar worden toegepast.
- Op deze regel wordt een uitzondering gemaakt wanneer deze bepalingen niet verenigbaar
zijn: in deze gevallen wordt de keuze aan de rechter overgelaten.
Hoofd- en hulpovereenkomsten
- Er kan een verschil worden gemaakt tussen hoofd- en hulpovereenkomsten.
- Hoofdovereenkomst: een overeenkomst die zelfstandig een reden van bestaan heeft, zoals
benoemde overeenkomsten.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller denisesssss. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.74. You're not tied to anything after your purchase.