Samenvatting haveneconomie (van het vak maritieme en haveneconomie) academiejaar .
- Overzichtelijke bundeling van info uit de slides, lesnotities en gastcolleges
VDV 1 t.e.m. VDV 6
CP 1 t.e.m. CP 5
Gastles Vandermeiren en Boelaert
168 p. Nederlandstalig
Inhoudstafel................................................................................................................................................... 2
VDV 1: Use and abuse of port statistics. Begripsomschrijving haveneconomie ............................................... 5
0. Inleiding ................................................................................................................................................. 5
1. Gebruik van havenstatistieken................................................................................................................ 6
2. Havenstatistieken ................................................................................................................................... 6
VDV 2: Havenorganisatie en haventechnologie; havencapaciteit .................................................................. 16
0. Inleiding ............................................................................................................................................... 16
1. Havenorganisatie.................................................................................................................................. 16
2. Havenareaal ......................................................................................................................................... 20
3. Havencapaciteit.................................................................................................................................... 20
4. De transportketen ................................................................................................................................ 23
5. Workshop............................................................................................................................................. 25
VDV 3: Productie- en kostenfuncties ............................................................................................................ 26
0. Inleiding ............................................................................................................................................... 26
1. Productiefunctie en kostenfunctie ........................................................................................................ 26
2. Wachtlijntheorie................................................................................................................................... 31
3. Congestiekosten ................................................................................................................................... 33
4. Studies ................................................................................................................................................. 34
VDV 4: Havenproductiviteit .......................................................................................................................... 36
0. Inleiding ............................................................................................................................................... 36
1. Productiviteit........................................................................................................................................ 36
2. Productiviteitsmeting ........................................................................................................................... 39
3. Beïnvloedende factoren havenproductiviteit ........................................................................................ 40
4. Voorbeelden a.d.h.v. data.................................................................................................................... 42
VDV 5: Prijszetting en tarificatie ................................................................................................................... 50
0. Inleiding ............................................................................................................................................... 50
1. Zeehavens: een heterogeen netwerk van actoren ................................................................................ 51
2. Principes van prijszetting ...................................................................................................................... 53
2
, 3. De huidige prijszettingsstructuur .......................................................................................................... 54
4. Prijszettingsmodellen ........................................................................................................................... 58
5. Conclusies ............................................................................................................................................ 60
VDV 6: Industrieel-economische ontwikkelingen in de havensector ............................................................. 61
0. Inleiding ............................................................................................................................................... 61
1. Complexiteit van de maritieme logistieke keten ................................................................................... 61
2. Vormen van integratie in maritieme keten en recente trends ............................................................... 63
3. Redenen voor integratie ....................................................................................................................... 65
5. Toekomstige scenario’s ........................................................................................................................ 67
6. Conclusie .............................................................................................................................................. 69
CP 1: Havens als economische motor ........................................................................................................... 71
0. Inleiding ............................................................................................................................................... 71
1. De haven in beeld: een fotoimpressie ................................................................................................... 71
2. De havens als focal point ...................................................................................................................... 73
3. De zeehavensector: eng of niet eng? .................................................................................................... 75
4. De zeehavens in de Hamburg-Le Havre range ....................................................................................... 82
4.1 België ............................................................................................................................................. 84
4.2 Nederland....................................................................................................................................... 91
4.3 Duitsland ........................................................................................................................................ 93
4.4 Frankrijk ......................................................................................................................................... 93
5. Key Observations .................................................................................................................................. 94
CP 2: Havenbeleid ........................................................................................................................................ 95
1. Introductie havenbeleid ....................................................................................................................... 95
2. Verwezenlijkingen ................................................................................................................................ 97
3. Key observations ................................................................................................................................ 103
CP 3: Havenmanagement (door havenautoriteit) ....................................................................................... 104
1. Governance en eigenaarschap ............................................................................................................ 104
2. De concurrentiepositie van havens ..................................................................................................... 113
3. Samenwerkingen: Allianties, marktpositionering en differentiatie ...................................................... 116
4. Key observations ................................................................................................................................ 122
CP 4: Investeringsanalyse ........................................................................................................................... 123
1. Haveninvesteringen............................................................................................................................ 123
3
, 2. Voorbeeldcases .................................................................................................................................. 130
3. Key observations ................................................................................................................................ 135
CP 5: Toekomstbepalende trends ............................................................................................................... 136
0. Inleiding ............................................................................................................................................. 136
1. Schaalvergroting in de zeevaart .......................................................................................................... 138
2. Trend van consolidatie rederijen en terminaloperatoren .................................................................... 138
3. Integratie havens in logistieke waardeketen ....................................................................................... 141
4. Overcapaciteit .................................................................................................................................... 142
5. Impact van ICT .................................................................................................................................... 143
6. MVO: milieu, klimaat en veiligheid ..................................................................................................... 148
7. Key observations ................................................................................................................................ 153
Haven in coronacrisis ................................................................................................................................. 154
GC 1: Jacques Vandermeiren & William De Moor ....................................................................................... 157
1. Belang van de haven en DNA .............................................................................................................. 157
2. Duurzame groei: ................................................................................................................................. 159
3. Energie en digitale transitie ................................................................................................................ 160
4. Mobiliteit ........................................................................................................................................... 162
5. Coronacrisis........................................................................................................................................ 164
GC 2: Filip Boelaert..................................................................................................................................... 166
0. Wie ben ik? ........................................................................................................................................ 166
1. Wat betekenen de zeehavens voor Vlaanderen? ................................................................................ 166
2. Wat betekent Vlaanderen voor zeehavens? ........................................................................................ 168
4
,VDV 1: Use and abuse of port statistics. Begripsomschrijving
haveneconomie
0. Inleiding
De haven
is een knooppunt van een logistiek netwerk en wordt vaak georganiseerd vanuit het oogpunt van
de belangrijkste reder.
Kan het succes van een maritieme logistieke keten maken of kraken
Hangt af van andere havens (ingewikkeld en vaak simultaan beslissingsproces)
Is niet zomaar het vervoeren van boxen, maar is ook een tewerkstellingsplek voor laaggeschoolden
Hoe de havencapaciteit bespreken? Maximale cap = min(max cap schakels), waardoor de zwakste
schakel doorslaggevend is
Doelstellingen van de havenautoriteiten
Als je naar een havenautoriteit gaat kijken is het belangrijk te weten aan welke doelstellingen zij belang
hechten en andere havens benaderen, hoe ze zich vergelijken met andere havens.
Relatieve belang (van de haven): bv. Antwerpen vs. Zeebrugge; havenautoriteiten wegen elkaar
en dienen investeringsmodellen in om ervoor te zorgen dat de ander geen geld krijgt. Vroeger
werd er gevloekt over samenwerken, nu is het een noodzaak (cfr. Nort Sea Ports)
o Zo gaat men zich in antwerpen zich ook niet minderwaardig voelen tegenover de haven
van rotterdam. Waarom is dit zo? In rotterdam heeft men een oliestroom die men in
antwerpen niet heeft. Maar eigenlijk kost olie niet zoveel.
o [Welke stroom heeft Rotterdam wel en Antwerpen niet? OLIE. Het is lage waarde en daar
verdien je niet veel geld aan maar Rotterdam wel omdat zij de mammoetschepen aan
kunnen en aan hen kan men doorrekenen.]
Targets: allemaal gebruiken (geen van de drie is de belangrijkste)
o Maximaliseren tonnage: als er geen groei is? Is indicatief t.o.v. andere havens
o Maximaliseren toegevoegde waarde: De toegevoegde waarde is, de winst, de interesten,
de lonen die uitbetaald moeten worden; bevat dus ook loonkosten, dus mee oppassen, is
wel de interessante target voor de overheden.
o Maximaliseren winst (profit): tewerkstelling is ruimer dan profit alleen; interessante target
voor aandeelhouders en de stad Antwerpen (want ook een deel van dividend)
o Doelstelling van een havenautoriteit moet altijd een mix van de 3 zijn, waarbij de winst
tegenwoordig meer doorslaggevend is dan de tonnage
5
,1. Gebruik van havenstatistieken
Havenstatistieken worden voor verscheidene doelstellingen gebruikt:
Externe communicatie van de havenresultaten: beetje pochen, bv. positieve communicatie
Planning, management en controle van de havenoperaties: anders nattevingerwerk en blunders
Verificatie van operationele gebeurtenissen in geval van dispuut/betwisting: bv. te lange wachttijd
Planning haveninfrastructuur: bv. beslissing Deurganckdok, KBA met andere ogen
Controle financiële management: bv. cashflowvoorspellingen
Controle en planning van de ‘human resources’ van de haven: 10.000’en jobs (in Vlaanderen
hebben we twee zaken: logistiek en brains)
2. Havenstatistieken
Types havenstatistieken
Er zijn verschillende types van havenstatistieken, met een verschillende oorsprong:
Commerciële: hoe veel? Maatstaf van volume
Operationele: hoe? De diensten dat aangeboden worden
Financiële: hoeveel winst? In monetaire termen
Sociale: arbeid? Wat voor arbeiders? Wie werkt er? Vanwaar komen ze?
Havenstatistieken
De statistieke behoeften verschillen per havenstructuur, werking en verkeerskenmerken.
Basismethoden om statistieken te publiceren (ruwe data):
Tabellen
Grafieken
Het is heel belangrijk om de variabelen, eenheden en bronnen te definiëren. (bv. extra
werkgelegenheid of noodzaak voor behoud alle werkgelegenheid)
Je moet de grootrordes kennen!
6
, Ship turnaround time
= de totale tijd die het schip in de haven doorbrengt (van aankomst tot vertrek)
Value of time hoeft niet ndz. gelijk te zijn voor elk onderdeel (bv. laatste uur heel belangrijk)
Reders hebben schepen gebouwd om te varen en willen de turnaround opdrijven.
Waiting for a berth = tijd dat het schip moet wachten voor hij een ligplaats toegewezen krijgt
Berthing time = ligtijd
Terminal operating time = laad-los spel
Wachten om terug weg te varen en weer doorvaren naar een andere haven
(afkortingen zijn niet belangrijk)
Het tijdsverloop wordt steeds door anderen beïnvloed (afh. Van punt waar vessel bevindt).
Ship turnaround time voor vier allianties in 2014 in een bepaalde haven:
Dedicate terminal en sum dedicated terminal (volledige terminal voor bepaalde reder maar
misschien onderbenutting, of altijd een bepaalde capaciteit voor een bepaalde reder (zodat zijn
wachttijd nul wordt)
Bovenstaande grafiek toont niet alles; opsplitising is nodig om deze juist te interpreteren. (Zijn
de vierde alliantie kleine schepen? Verhandelde waarde? Heeft allemaal effect op de terminal
operating time)
7
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller uastudent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.10. You're not tied to anything after your purchase.
