SAMENVATTING GEDRAG- EN
OPVOEDINGSPROBLEMEN
KIJK OP DE NEDERLANDSE JEUGD
Hoofdstuk 1 – Typeringen van generaties
Generatie: cohort mensen die onder gelijke maatschappelijke omstandigheden zijn
opgegroeid en herkenbaar zijn aan bepaalde typerende kenmerken.
Een generatie bevat mensen van dezelfde leeftijd, die dezelfde (traumatische)
gebeurtenissen en veranderingen hebben meegemaakt.
Het onderscheid in generaties is gebaseerd op de veronderstelling dat elke generatie onder
invloed van dezelfde sociale, politieke, economische en technologische ontwikkeling zich
bepaalde opvattingen meningen en gedragingen eigen maakt.
Kenmerkend voor een bepaalde generatie zijn de eigenschappen waarmee de huidige
generatie zich onderscheidt van de vorige.
Veteranengeneratie (70-plussers)
Hierbij behoren de personen die zijn geboren voor 1945, de oudste nog leven de generatie.
Hierbij wordt werk als een zeer belangrijk onderdeel van het bestaan beschouwd. Om
succes te hebben moet er hard worden gewerkt. In de tweede plaats ervaart deze generatie
het gezag als een autoriteit waar je recht voor dient te hebben. In de derde plaats hecht deze
generatie sterk aan traditie en discipline.
Deze generatie wordt ook wel de (voor)oorlogse generatie genoemd. Ook wel de stille en de
traditonele generatie.
Babyboomers (50 tot 70 jaar)
Deze generatie heeft de wederopbouw meegemaakt en het werken aan een nieuwe
toekomst zonder oorlog. Deze generatie groeit op in een periode van welvaart maar wordt
gedreven door idealisme voor een betere positie van de vrouw, ijvert voor een vreedzame
wereld en zet zich in voor gelijke rechten van iedereen.
In deze generatie wordt de nadrukt gelegd op zelfontplooiing, opkomen voor jezelf en ruimte
scheppen.
Deze generatie wordt ook wel de protestgeneratie genoemd.
X-generatie (30 tot 50 jaar)
Van deze generatie wordt gemeld dat hun ouders (de babyboomers) meer met zichzelf en
hun carrière bezig waren dan met de kinderen. Ook staan ze sceptisch tegenover de
autoriteit. De werkgever is niet langer de baas tegenover wie men onder alle
omstandigheden loyaal blijft. Deze generatie wordt geconfronteerd met veel werkloosheid.
Ze zijn ondernemen en niet bang om risico’s te nemen en zijn ze ambitieus. Dat wordt ook
zichtbaar in het grote belang dat zij hechten aan de schoolprestaties van hun kinderen.
Deze generatie wordt ook wel de verloren generatie genoemd.
,Y-generatie (15 – 30 jaar)
Deze generatie is opgegroeit in een digitale wereld. Er wordt volop gebruik gemaakt van
sociale media en de smartphone, het zijn echte multitaskers.
De Y-generatie beschouwt veel van de technologische vernieuwing als even zovele
uitdagingen. Kenmerkend voor deze generatie is hun flexibiliteit en aanpassingsvermogen.
Ze gaan geen conflicten uit de weg.
Ook is het een kieskeurige en verwende generatie. Voor simpele baantjes halen ze hun neus
op. En werkloos of niet, er zal vakantie zijn. De kwaliteit van het persoonlijk leven wordt niet
bepaald door het werk.
Deze generatie wordt ook wel de grenzeloze generatie genoemd.
Z-generatie
De generatie geboren na 2000.
Deze generatie kinderen hebben vaak een te groot ego en een te hoog zelfbeeld. Zij zijn
opgegroeid met het idee dat wat zij doen geweldig is. De Z-generatie brengt meer tijd in huis
door en is fysiek minder actief.
Deze generatie wordt ook wel de ik-generatie genoemd.
De Y- en de Z-generatie wroden meestal samengevoegd (er zit veel overlap tussen
deze generaties) als er een beschrijving wordt gegeven van de jongste generatie.
Hoofdstuk 5 – Ouders en het gebruik van internet
Ouders kunnen hun kinderen helpen in het gebruik van de computer en het internet door hen
de basishandelingen van het internetgebruik bij te brengen. Naast het gebruik van de
mogelijkheden moeten ouders hun kinderen er ook op wijzen op de gevaren ervan.
Regels opstellen is nummer één maatregel om de gevaren te voorkomen maar controle van
deze regels is nummer twee.
Ouders kunnen op verschillende manieren met hun kinderen omgaan in het leren gebruiken
van het internet. In grote lijnen zijn er twee benaderingen te onderscheiden:
Restrictieve benadering: opstellen van strenge regels die vervolgens met veel controle
worden gehandhaafd. Bij deze aanpak komen de ouders alleen in actie als er een regel is
overschreden. Ze grijpen streng in als het kind een regel overtreedt. Deze ouders zijn meer
gericht op het handhaven van de regels en minder op het volgen van het internetgedrag en
wat dit voor de kinderen kan betekenen.
Actieve benadering: ouders reageren niet alleen als er een regel wordt overschreden, ze
tonen ook belangstelling door soms mee te kijken en regelmatig te praten over de inhoud.
Deze ouders gedragen zich niet als waakhond, maar voelen zich betrokken bij het
internetgedrag van hun kinderen. Minder om te controleren en meer om hen op het juiste
spoor te zetten. Zij staan dicht bij het kind. Hier is meer sprake van superviseren.
,Het meest positieve opvoedingsklimaat ontstaat via een respectvolle en democratische stijl
van opvoeden. Hierbij wordt het kind positief gewaardeerd en wordt rekening gehouden met
de belangen van het kind en wordt aangesproken op zijn verantwoordelijkheid.
Bij een permissieve opvoedingsstijl staat het kind te veel centraal en laten ouders te veel toe.
De ouders zijn wel betrokken maar geven geen leiding. Zij laten hun kinderen te veel en te
lang hun gang gaan.
Ook een autoritaire stijl van opvoeden pakt negatief uit. Ouders met een dergelijke
benadering hanteren strenge regels en eisen onvoorwaardelijke gehoorzaamheid. Ruimte
voor overleg is er niet. Kinderen zullen in dit geval tegenover hun ouders te weinig loslaten
over hun internetgebruik.
Om tot regels te komen met betrekking tot het internetgebruik en de controle daarop hangt
het niet alleen samen met de manier van opvoeden. Het hangt ook samen met andere
factoren:
- Ouders moeten zelf vaardig zijn om met internet en computer om te gaan
- Ouders moeten niet afwerend of afwijzend tegenover de technologische
vernieuwingen staan
De volgende omstandigheden hebben invloed op het leren omgaan met het internet:
- De leeftijd van de ouders
- Opleidingsniveau van de ouders
- Het gebruik van internet door ouders
- De houding van de ouders tegenover het internet
- Aantal kinderen in het gezin
De rol van ouders zijn samen te vatten in drie kerntaken:
1. Voorlichtende en informerende taak
Hierbij behoren alle activiteiten om het kind de werking van het internet duidelijk te
maken. Het gaat om het overdragen van feitelijke kennis en het bijbrengen van
vaardigheden.
2. Evaluatieve taak
Hieronder verstaan we het geregeld samen met de kinderen kijken naar bepaalde
programma’s of sites en daarover met elkaar praten. In die gesprekken kunnen
allerlei onderwerpen aan de orde komen en kan ook blijken wat het kind ziet en zoekt
op het internet.
3. Controlerende taak
In dit kader worden regels opgesteld die consequent worden nageleefd, maar wel in
een sfeer van wederzijds vertrouwen. Dat houdt in dat ouders enerzijds rekening
houden met de vragen en behoeften van het kind, maar anderzijds ook eisen stellen.
, Een misvatting is dat ouders denken dat school hun kinderen wel leren om te gaan met
computers en het internet. De school rekent het niet tot haar taak om leerlingen te wijzen op
de gevaren die het internet kan meebrengen. De vraag ‘hoe het internet te gebruiken?’ is
primair de verantwoordelijkheid van de ouders. Dat neemt niet weg dat op dit punt ouders en
scholen meer kunnen samenwerken.
De school heeft hier de volgende drie belangrijke taken:
- Het bevorderen van het gebruik van nieuwe technologische ontwikkelingen ten
behoeve van een effectiever onderwijs;
- Leerlingen bewust maken van de gevaren van de nieuwe media;
- Samenwerken met de ouders om het gebruik van de nieuwe media te beperken.
De school neemt de opvoedende taak van ouders niet over, ouders blijven
verantwoordelijk voor gedrag van hun kinderen.
Adviezen aan ouders zijn:
1. Toon belangstelling (volg de ontwikkeling van uw kind)
2. Praat met uw kind (probeer te begrijpen waarom het internet uw kind zo boeit)
3. Maak afspraken over het internetgebruik
4. Praat niet te vaak over het internetgebruik
5. Stel regels en leef ze na
6. Reageer op overmatig internetgebruik (geef aan waarom te veel niet goed is)
7. Informeer naar pesten (wart het kind gepest of is het zelf een pestkop?)
8. Bespreek hoe veilig om te gaan met persoonlijke informatie
9. Zorg voor een goede computerplek
10. Informeer u zelf (blijf op de hoogte)
Hoofdstuk 7 – Cyberpesten, een uitwas van het internetverkeer
Jeugdigen kunnen elkaar via het internet op verschillende manieren pesten: roddelen,
kwaadspreken en schelden. Ook het rondsturen van video’s en foto’s.
Factoren die samenhangen met pesten:
Jongens & meisjes:
Meisjes zijn vaker het slachtoffer van cyberpesten dan jongens. Het blijkt dat meisjes meer
gebruik maken van cyberpesten dan jongens.
Leeftijd:
De frequentie verschilt per leeftijdscategorie. De piek ligt tussen 13 en 17 jaar. In deze
categorie vinden we de meeste slachtoffers en daders.
Type onderwijs:
Hoe hoger het type onderwijs, hoe minder cyberpesten voorkomt.
OPVOEDINGSPROBLEMEN
KIJK OP DE NEDERLANDSE JEUGD
Hoofdstuk 1 – Typeringen van generaties
Generatie: cohort mensen die onder gelijke maatschappelijke omstandigheden zijn
opgegroeid en herkenbaar zijn aan bepaalde typerende kenmerken.
Een generatie bevat mensen van dezelfde leeftijd, die dezelfde (traumatische)
gebeurtenissen en veranderingen hebben meegemaakt.
Het onderscheid in generaties is gebaseerd op de veronderstelling dat elke generatie onder
invloed van dezelfde sociale, politieke, economische en technologische ontwikkeling zich
bepaalde opvattingen meningen en gedragingen eigen maakt.
Kenmerkend voor een bepaalde generatie zijn de eigenschappen waarmee de huidige
generatie zich onderscheidt van de vorige.
Veteranengeneratie (70-plussers)
Hierbij behoren de personen die zijn geboren voor 1945, de oudste nog leven de generatie.
Hierbij wordt werk als een zeer belangrijk onderdeel van het bestaan beschouwd. Om
succes te hebben moet er hard worden gewerkt. In de tweede plaats ervaart deze generatie
het gezag als een autoriteit waar je recht voor dient te hebben. In de derde plaats hecht deze
generatie sterk aan traditie en discipline.
Deze generatie wordt ook wel de (voor)oorlogse generatie genoemd. Ook wel de stille en de
traditonele generatie.
Babyboomers (50 tot 70 jaar)
Deze generatie heeft de wederopbouw meegemaakt en het werken aan een nieuwe
toekomst zonder oorlog. Deze generatie groeit op in een periode van welvaart maar wordt
gedreven door idealisme voor een betere positie van de vrouw, ijvert voor een vreedzame
wereld en zet zich in voor gelijke rechten van iedereen.
In deze generatie wordt de nadrukt gelegd op zelfontplooiing, opkomen voor jezelf en ruimte
scheppen.
Deze generatie wordt ook wel de protestgeneratie genoemd.
X-generatie (30 tot 50 jaar)
Van deze generatie wordt gemeld dat hun ouders (de babyboomers) meer met zichzelf en
hun carrière bezig waren dan met de kinderen. Ook staan ze sceptisch tegenover de
autoriteit. De werkgever is niet langer de baas tegenover wie men onder alle
omstandigheden loyaal blijft. Deze generatie wordt geconfronteerd met veel werkloosheid.
Ze zijn ondernemen en niet bang om risico’s te nemen en zijn ze ambitieus. Dat wordt ook
zichtbaar in het grote belang dat zij hechten aan de schoolprestaties van hun kinderen.
Deze generatie wordt ook wel de verloren generatie genoemd.
,Y-generatie (15 – 30 jaar)
Deze generatie is opgegroeit in een digitale wereld. Er wordt volop gebruik gemaakt van
sociale media en de smartphone, het zijn echte multitaskers.
De Y-generatie beschouwt veel van de technologische vernieuwing als even zovele
uitdagingen. Kenmerkend voor deze generatie is hun flexibiliteit en aanpassingsvermogen.
Ze gaan geen conflicten uit de weg.
Ook is het een kieskeurige en verwende generatie. Voor simpele baantjes halen ze hun neus
op. En werkloos of niet, er zal vakantie zijn. De kwaliteit van het persoonlijk leven wordt niet
bepaald door het werk.
Deze generatie wordt ook wel de grenzeloze generatie genoemd.
Z-generatie
De generatie geboren na 2000.
Deze generatie kinderen hebben vaak een te groot ego en een te hoog zelfbeeld. Zij zijn
opgegroeid met het idee dat wat zij doen geweldig is. De Z-generatie brengt meer tijd in huis
door en is fysiek minder actief.
Deze generatie wordt ook wel de ik-generatie genoemd.
De Y- en de Z-generatie wroden meestal samengevoegd (er zit veel overlap tussen
deze generaties) als er een beschrijving wordt gegeven van de jongste generatie.
Hoofdstuk 5 – Ouders en het gebruik van internet
Ouders kunnen hun kinderen helpen in het gebruik van de computer en het internet door hen
de basishandelingen van het internetgebruik bij te brengen. Naast het gebruik van de
mogelijkheden moeten ouders hun kinderen er ook op wijzen op de gevaren ervan.
Regels opstellen is nummer één maatregel om de gevaren te voorkomen maar controle van
deze regels is nummer twee.
Ouders kunnen op verschillende manieren met hun kinderen omgaan in het leren gebruiken
van het internet. In grote lijnen zijn er twee benaderingen te onderscheiden:
Restrictieve benadering: opstellen van strenge regels die vervolgens met veel controle
worden gehandhaafd. Bij deze aanpak komen de ouders alleen in actie als er een regel is
overschreden. Ze grijpen streng in als het kind een regel overtreedt. Deze ouders zijn meer
gericht op het handhaven van de regels en minder op het volgen van het internetgedrag en
wat dit voor de kinderen kan betekenen.
Actieve benadering: ouders reageren niet alleen als er een regel wordt overschreden, ze
tonen ook belangstelling door soms mee te kijken en regelmatig te praten over de inhoud.
Deze ouders gedragen zich niet als waakhond, maar voelen zich betrokken bij het
internetgedrag van hun kinderen. Minder om te controleren en meer om hen op het juiste
spoor te zetten. Zij staan dicht bij het kind. Hier is meer sprake van superviseren.
,Het meest positieve opvoedingsklimaat ontstaat via een respectvolle en democratische stijl
van opvoeden. Hierbij wordt het kind positief gewaardeerd en wordt rekening gehouden met
de belangen van het kind en wordt aangesproken op zijn verantwoordelijkheid.
Bij een permissieve opvoedingsstijl staat het kind te veel centraal en laten ouders te veel toe.
De ouders zijn wel betrokken maar geven geen leiding. Zij laten hun kinderen te veel en te
lang hun gang gaan.
Ook een autoritaire stijl van opvoeden pakt negatief uit. Ouders met een dergelijke
benadering hanteren strenge regels en eisen onvoorwaardelijke gehoorzaamheid. Ruimte
voor overleg is er niet. Kinderen zullen in dit geval tegenover hun ouders te weinig loslaten
over hun internetgebruik.
Om tot regels te komen met betrekking tot het internetgebruik en de controle daarop hangt
het niet alleen samen met de manier van opvoeden. Het hangt ook samen met andere
factoren:
- Ouders moeten zelf vaardig zijn om met internet en computer om te gaan
- Ouders moeten niet afwerend of afwijzend tegenover de technologische
vernieuwingen staan
De volgende omstandigheden hebben invloed op het leren omgaan met het internet:
- De leeftijd van de ouders
- Opleidingsniveau van de ouders
- Het gebruik van internet door ouders
- De houding van de ouders tegenover het internet
- Aantal kinderen in het gezin
De rol van ouders zijn samen te vatten in drie kerntaken:
1. Voorlichtende en informerende taak
Hierbij behoren alle activiteiten om het kind de werking van het internet duidelijk te
maken. Het gaat om het overdragen van feitelijke kennis en het bijbrengen van
vaardigheden.
2. Evaluatieve taak
Hieronder verstaan we het geregeld samen met de kinderen kijken naar bepaalde
programma’s of sites en daarover met elkaar praten. In die gesprekken kunnen
allerlei onderwerpen aan de orde komen en kan ook blijken wat het kind ziet en zoekt
op het internet.
3. Controlerende taak
In dit kader worden regels opgesteld die consequent worden nageleefd, maar wel in
een sfeer van wederzijds vertrouwen. Dat houdt in dat ouders enerzijds rekening
houden met de vragen en behoeften van het kind, maar anderzijds ook eisen stellen.
, Een misvatting is dat ouders denken dat school hun kinderen wel leren om te gaan met
computers en het internet. De school rekent het niet tot haar taak om leerlingen te wijzen op
de gevaren die het internet kan meebrengen. De vraag ‘hoe het internet te gebruiken?’ is
primair de verantwoordelijkheid van de ouders. Dat neemt niet weg dat op dit punt ouders en
scholen meer kunnen samenwerken.
De school heeft hier de volgende drie belangrijke taken:
- Het bevorderen van het gebruik van nieuwe technologische ontwikkelingen ten
behoeve van een effectiever onderwijs;
- Leerlingen bewust maken van de gevaren van de nieuwe media;
- Samenwerken met de ouders om het gebruik van de nieuwe media te beperken.
De school neemt de opvoedende taak van ouders niet over, ouders blijven
verantwoordelijk voor gedrag van hun kinderen.
Adviezen aan ouders zijn:
1. Toon belangstelling (volg de ontwikkeling van uw kind)
2. Praat met uw kind (probeer te begrijpen waarom het internet uw kind zo boeit)
3. Maak afspraken over het internetgebruik
4. Praat niet te vaak over het internetgebruik
5. Stel regels en leef ze na
6. Reageer op overmatig internetgebruik (geef aan waarom te veel niet goed is)
7. Informeer naar pesten (wart het kind gepest of is het zelf een pestkop?)
8. Bespreek hoe veilig om te gaan met persoonlijke informatie
9. Zorg voor een goede computerplek
10. Informeer u zelf (blijf op de hoogte)
Hoofdstuk 7 – Cyberpesten, een uitwas van het internetverkeer
Jeugdigen kunnen elkaar via het internet op verschillende manieren pesten: roddelen,
kwaadspreken en schelden. Ook het rondsturen van video’s en foto’s.
Factoren die samenhangen met pesten:
Jongens & meisjes:
Meisjes zijn vaker het slachtoffer van cyberpesten dan jongens. Het blijkt dat meisjes meer
gebruik maken van cyberpesten dan jongens.
Leeftijd:
De frequentie verschilt per leeftijdscategorie. De piek ligt tussen 13 en 17 jaar. In deze
categorie vinden we de meeste slachtoffers en daders.
Type onderwijs:
Hoe hoger het type onderwijs, hoe minder cyberpesten voorkomt.
