Class notes
Hoorcollege 1 Staatsrecht
- Course
- Institution
Hoorcollege 1 Inleiding van het vak Staatsrecht.
[Show more]
Seller
Follow
jantxx_1999
Reviews received
Content preview
Hoorcollege 1 Staatsrecht - InleidingWaarover gaat het staatsrecht?
Wat doet de overheid? En hoe? Veiligheid voor mens en eigendom. De overheid is ook een moderne
overheid, een verzorgingsstaat, levert allemaal voorzieningen (onderwijs, etc), stelt burgers in staat
zich te ontplooien.
Staatsrecht heeft tot doel om te zorgen dat de overheid zijn taken kan vervullen. Door bijvoorbeeld
te regelen wie waarvoor verantwoordelijk is, hoe wordt een orgaan samengesteld, wie kunnen erin
zitten.
Tweede belangrijk onderwerp staatsrecht: de regulerende functie. Wat mag de overheid en wat mag
de overheid niet? Overheid heeft geweldsmonopolie, maar dit moet wel proportioneel zijn.
Evenredigheid aan het veiligheidsdoel dat gediend wordt.
- Organen
- Bevoegdheden, wat mag een burgemeester doen, wie is bevoegd tot vervolgen, regels
vaststellen, etc. Bevoegdheid om belasting te heffen.
- Procedures, hoe moet belasting heffen in zijn werk gaan, hoe moet je een verdrag opstellen.
Wat mag de overheid (niet)?
- Controle: controleren of grenzen niet worden overschreden
- Begrenzing van overheidsmacht: hoever mag de overheid gaan?
- Tegenwicht: nooit 1 orgaan die kan beslissen, maar andere organen die tegen invloed
uitoefenen.
Overheid kan macht dankzij staatsrecht op een positieve manier uitoefenen, maar tegelijkertijd
houdt het staatsrecht de macht onder controle.
Totstandkoming van de Nederlandse staat
4 perioden:
- Landsheerlijke periode (10e – 15e eeuw)
- Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1579-1795)
- De Franse Tijd (1795 – 1813)
- Koninkrijk der Nederlanden (1814-vandaag)
Landsheerlijke periode
- Opkomst landsheerlijkheden, Holland voorop
- 1543 personele unie
- 1549 pragmatieke sanctie
- Centralisatie, onder andere Staten-Generaal
Kleine staatjes in Romeinse keizerrijk. De macht in die staatjes kwam steeds meer in handen van
leenmannen. De macht van de keizer was gedelegeerd aan graven en bisschoppen. Leenmannen
werden steeds meer de eigenlijke heersers van deze gebieden. De keizer verloor invloed en staatjes
werden zelfstandiger. Steeds meer staten kwamen onder het bewind van dezelfde personen, de
Bourgondiërs. Dit noemt men de personele Unie, 1543.
, Pragmatieke sanctie: gebieden konden voortaan enkel als een geheel worden overgegeven. Deze
gebieden moesten samenblijven, begin van Nederland als 1 geheel.
Holland had zich gaandeweg ontwikkelt tot het sterkste gewest, vanwege gunstige handelsroutes.
Meest welvarende gewest. Ze streefde naar centralisatie, uniformering van het bestuur. Dit stuitte
op weerstand van de zittende machthebbers. Rechtspraak werd geüniformeerd, er werden
stadhouders aangesteld in verschillende gewesten, instelling Staten-Generaal door Karel V. Dit was
een verzameling van de Staten die samen kwamen om gezamenlijk beleid uit te zetten. Staten-
Generaal had in die tijd niks te maken met volksvertegenwoordiging, maar een vertegenwoordiging
van de standen, met name edelen en geestelijken. Hij verving deze standen steeds meer door
bureaucraten, omdat ze niet van adel waren hadden ze veel meer loyaliteit aan de landsheer die ze
benoemde dan de edelen.
Republiek der Verenigde Nederlanden
- 1568 De Opstand, waarom?
- 1579 Unie van Utrecht
- 1581 Plakkaat van Verlatinge (1581)
- 1648 Vrede van Munster
- Bevoegdheidsverdeling
- Besluitvorming Staten-Generaal
- Stadhouders
Na Karel V kwam zijn zoon Philips II. Minder flamboyant en minder goed met talen. Hij kon minder
goed zijn weg vinden met de edellieden, bijv Willem van Oranje. Hij was ook streng katholiek, maar in
Holland kwam protestantisme op. Inquisitie stuitte op weerstand.
Tegelijkertijd hadden de Habsburgers al jaren Nederland gebruikt voor financiering oorlog. Hij had
samenwerking van Holland nodig. Onbedoeld maakte ze hiermee de staten in Holland juist sterker,
want in ruil voor geld kregen ze privileges. En er was sprake van een groeiende schuld van de
landsheer aan de Nederlanden. Bodemloze put. De oorlog was bovendien niet iets waar Nederland
last van had.
Dit in combinatie met de komst van Philips de II zorgde voor meer en meer onvrede.
Philips II besluit terug te gaan naar Spanje, en stelt van Parma aan, zijn halfzus, zij had weinig
ervaring. Hij ging ervanuit dat Willem van Oranje loyaal aan landsheer zou blijven. Van Parma kon
geen weerstand bieden aan de opstand.
1565 Beeldenstorm. Dit werd de kop ingedrukt, er werden Spaanse troepen met de hertog van Alfa
het land in gestuurd, dit leidde tot een openlijke opstand aangestuurd door Willem van Oranje in
1968.
Pacificatie van Gent: periode van vrede. Dit hield echter geen stand, want nieuwe landvoogd begon
Spaanse troepen weer terug te halen.
Zuidelijke gewesten staan enkel nog katholieke godsdienst toe, Unie van Atrecht.
Noordelijk de Unie van Utrecht, 1579. Begin van de Republiek der Verenigde Nederlanden.
Godsdienstvrijheid. Holland en Zeeland mogen protestants blijven. Werd niet geaccepteerd door
Spanje.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jantxx_1999. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now