Samenvatting van alle te kennen delen voor het vak Strafrecht, gedoceerd door prof. Tom Vander Beken
Academiejaar , eerste bachelor
106 pagina's in word
Strafrecht in brede betekenis: zowel materieel strafrecht als strafprocesrecht
Materieel strafrecht: geheel der rechtsregels waardoor bepaalde
gedragingen strafbaar worden gesteld en gesanctioneerd
- Misdrijven, straffen, controle van sociaal ongewenste gedragingen
- Hoe moeten de sancties worden toegepast
- Onder welke voorwaarden kan iemand verantwoordelijk gesteld worden
- Meer tot de burger gericht
Strafprocesrecht: geheel van de procedurele spelregels volgens welke het
materieel strafrecht wordt toegepast
- Wie is bevoegd te oordelen over schuld en straf
- Hoe moet het bewijs geleverd worden
- Door wie en hoe wordt strafrecht uitgesproken
- Gericht tot de overheid die belast is met de toepassing v.h.
strafprocesrecht
HISTORIEK
1. ARCHAÏSCHE STELSELS
In primitieve maatschappij: strafrecht in huidige zin bestaat nog niet
Mengelmoes van religieuze en morele normen
Talio-recht: oog om oog, tand om tand
- Privéaangelegenheid: vergelding v.h. aangerichte kwaad, verzoening
tussen de familie v.d. dader en de familie v.h. slachtoffer
Nu nog in duel en Kanun/vendetta (bloedwraak): op dag 1 na de
moord mag op hele familie v.d. moordenaar wraak genomen worden,
vanaf dag 2 enkel nog op de moordenaar zelf
- Recht v.d. sterkste: alleen sterkste families overleven in veiligheid
, 2. MIDDELEEUWEN
Oud Germaans strafproces: accusatoir
Enkel de dader zelf kan verantwoordelijk gesteld worden = persoonlijk
element
Passieve rol v.d. rechters
Feodale vorsten beginnen bemiddelend op te treden om verzoening tussen
dader en slachtoffer te creëren (13e eeuw)
Enquête du pays: rondtrekkende rechters vragen aan bevolking mogelijke
misdadigers aan te wijzen in elk dorp een groep met het onder ede
aanwijzen belast
- Doel: reputatie v.d. personen onderzoeken: oordelen of verdachte
effectief gevaarlijk is of niet
- Basis in canoniek recht: infamia procedure
- Bewijslast bij beklaagde, irrationeel bewijsstelsel (vaak gesteund op
godsoordelen, compurgatio, purgatio)
- Straffen: ongelijk en wreed vb. brandstapel, verdrinking, burgerlijke
dood
vaak in openbaar ter algemene preventie
Inquisitoir strafproces
Actieve rol v.d. rechters: cumulatie van rol van rechter en openbaar
aanklager
Doel: vinden v.d. waarheid, i.p.v. de reputatie v.d. verdachte achterhalen
Bewijslast ligt bij de vervolgende partij
Strikte bewijsreglementering: bepaalde bewijswaarde gehecht aan
bepaalde vormen van bewijs
- Hoogste bewijs: bekentenis (werd vaak bekomen door gebruik van
tortuur)
Straffen: wreed, ongelijk en willekeurig want ze waren niet in een wettekst
vastgelegd, rechters waren echter milder en spraken de zware straffen niet
altijd uit
Basis voor het strafprocesrecht tot de Franse Revolutie (Engeland: systeem
van rondtrekkende rechters behouden)
Beklaagde is object v.h. onderzoek i.p.v. subject (procespartij)
Proces gebeurt in het geheim
Werd enkel gebruikt voor ernstige, capitale misdrijven, de minder ernstige
werden civilijck afgehandeld
,
, 3. VERLICHTING, “REVOLUTIONAIR” STRAFRECHT EN CODIFICATIES VAN
NAPOLEON
Verlichting
Reactie op de excessen v.h. Ancien Regime
- Willekeur v.d. rechter: had vrijheid om straffen op te leggen zoals hij
wenst
- Wrede onderzoeksmethoden en straffen
Ius punendi: recht van de overheid om misdrijven te vervolgen en te
bestraffen
waar halen ze dit recht vandaan?
Gebonden aan het basisprincipe, o.b.v. magna charta, uitgewerkt door
Beccaria
- Legaliteitsbeginsel: nullum crimen sine lege: geen misdrijf zonder wet
Rechter is verplicht om strafwet toe te passen, niet te interpreteren
La bouche de la loi
- Subsidiariteitsbeginsel: overheid moet enkel optreden indien
noodzakelijk: enkel gedragingen strafbaar stellen waar het echt
noodzakelijk is en niet anders kan
- Proportionaliteitsbeginsel: straf in verhouding met ernst v.h. misdrijf ><
wrede straffen
Beccaria: 3 beginselen omgezet in strafrecht
Montesquieu, Locke, Rousseau: sociaal contract: geven deel v.d. vrijheid
aan overheid om onze vrijheid te beschermen misdrijf is een schending
v.h. sociaal contract
“Revolutionair” strafrecht
Déclaration des droits de l’homme et du citoyen (1789)
- Belang voor persoonlijke vrijheid
- Nieuwe staatsrechtelijke ideeën
- Vermoeden van onschuld >< beklaagde moet zelf onschuld bewijzen
- Niet-retroactieve werking v.h. strafrecht: vandaag gedraging plegen,
morgen strengere straf op gedraging kan strengere straf niet krijgen
Eerste codificaties v.d. nieuwe ideeën: Code Lepeletier (1791) en Code
Merlin (1795)
Codificaties van Napoleon
Code d’instruction criminelle (1808)
- Herinvoering inquisitoir systeem
- Rechten van verdediging minder goed beschermd
- Wijkt af v.d. filosofie v.d. revolutionaire wetboeken
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mvmvmvmvmvm. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.42. You're not tied to anything after your purchase.