Portaal
Wat is taalbeschouwing
Taalbeschouwing is reflectie op alle aspecten van taal. Onder reflectie wordt een actief
onderzoek van taalverschijnselen verstaan. Alle aspecten van het taalsysteem, taalgebruik,
taalnormen, taalvariatie en taalverandering kunnen het onderwerp van een dergelijk
onderzoek vormen.
Taalsysteem
Traditioneel zeggen we dat taal uit klanken bestaat, die je met letters kunt weergeven.
Taalgebruik: de manier waarop mensen taal gebruiken
- Pragmatiek: wat is de invloed van de omgeving op de manier waarop mensen
taalgebruiken?
- Communicatieleer: hoe verlopen communicatieproces?
Taalvariatie
We hebben weliswaar een standaardtaal maar iedereen spreekt zijn eigen variant daarvan.
Varianten kunnen deels een eigen woordenschat hebben, een afwijkende grammatica en
afwijkende klanken kunnen dus op semantisch, syntactisch, morfologisch en fonologisch
niveau afwijken van de standaardtaal.
- Sociolinguïstiek: wat is de invloed van de maatschappij en van subculturen
- Genderstudies: wat zijn de positieverschillen tussen mannen en vrouwen en hoe
uiten ze dat in taalgebruik?
Taalbeschouwing onderwijs
In de jaren 70 bestond het domein uit schoolgrammatica: redekundig ontleden en taalkundig
ontleden. Uit diverse onderzoeken bleek dat het nut van grammaticaonderwijs (Het belang
van onderwijs in woord benoemen en zins ontleden) veel en uitgebreid is. Daarom is het
traditionele grammaticaonderwijs vervangen door taalbeschouwingen ruimere zin. Het gaan
om de aspecten: vorm, betekenis en functie. Dit heeft geleid tot 4 hoofdstromingen in
taalbeschouwing.
Formele taalbeschouwing
Reflectie op vormaspecten van het taalsysteem. Hierbij denken leerlingen na over de
eenheden van taal: klanken/letters, woorden, zinnen en teksten.
Semantische taalbeschouwing
Reflectie op taalbetekenis. Hierbij denken leerlingen na over hoe woorden, zinsdelen en
zinnen hun betekenis krijgen, of beter gezegd: hoe zij zelf betekenis geven aan de
verschillende eenheden vaan taal. Semantische taalbeschouwing ondersteund dit proces.
Leerlingen leren verschillen woordrelaties
- Synoniemen
- Homoniemen
- Antoniemen
, - Hyponiemen
- Figuurlijk
- Letterlijk
Pragmatische taalbeschouwing
Reflectie op de functie van woorden, zinnen en teksten in concrete taalgebruikssituatie.
Hierbij denken leerlingen na over de effecten van hun eigen taalgebruik.
Strategische taalbeschouwing
Oefenen de leerlingen het toepassen van kennis over taal in het taalgebruik. De nadruk ligt
op de het izch bewust worden van regels die behulpzaam kunnen zijn bij het oplossen van
talige problemen. Strategische taalbeschouwing is in taalmethoden ondergebracht bij
andere domeinen.
- Lezen (leesstrategieën)
- Schrijven (schrijfstrategieën)
- Woordenschat (woordonthoudstrategieën)
Doelen en inhouden
Er staan 6 hoofddoelen voor onderwijs in taalbeschouwing centraal
1. Leerlingen leren dat er systematiek zit in de Nederlandse taal en leren een aantal
taalkundige regels en principes
2. Leerlingen verwerven begrippen die het mogelijk maken over taal te denken en te
spreken. Zo ontwikkelen ze metataal: taal om over te praten. Het is gemakkelijk over
taal te praten als je een aantal basisbegrippen kent: zin, hoofdletter, klank, lidwoord.
3. Leerlingen leren hoe ze hun taalgebruik kunnen aanpassen aan de communicatieve
situatie. Zo ontwikkelen ze taalgevoeligheid. ( wanneer zeg je u)
4. Leerlingen leren bij mondelinge en schriftelijke taalgebruikssituaties strategieën te
herkennen, te verwoorden, te gebruiken en te beoordelen. Zo ontstaan
metalinguïstisch bewustzijn
5. Leerlingen leren zich te verwonderen over taalverschijnselen in alledaags taalgebruik
6. De genoemde doelen dragen bij aan het zesde doel van taalbeschouwing:
betrokkenheid creëren bij eigen taal en cultuur
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller irisvanmeines66. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.31. You're not tied to anything after your purchase.