Summary
Samenvatting OOA Cyclus 2.12
- Course
- Institution
Samenvatting odontogene ontstekingen en acute pijn cyclus 2.12 van deeltoets 1. Let op! Onderdeel F. Tissue engineering ontbreekt.
[Show more]
Seller
Follow
lotterug
Content preview
Cyclus 2.12ODONTOGENE ONTSTEKINGEN EN ACUTE PIJN
Onderdeel A t/m E | 2020 | LotteRug
, Cyclus 2.12 2020 | LotteRug
a. Het pulpa-dentine complex
Inleiding
Het endodontium omvat de pulpa en de odontoblastuitlopers. De humorale en
cellulaire afweer hebben geen toegang meer tot de pulpa wanneer die necrotisch is
geworden, daarom heeft het endodontium dus hulp nodig om te herstellen. De pulpa
is bij de apex continue met het parodontium. Wanneer een deel van de odontoblasten
door celdood gaat, door slijtage of cariës, dan wordt het defect vanuit de pulpa
opgevuld met nieuwe odontoblasten. Die vormen in hoog tempo een onregelmatige
gestructureerde laag dentine tegen de dentinetubuli, dit wordt tertiair dentine
genoemd. Primair dentine is het dentine die vanaf de tandvorming aanwezig is, het
secundaire dentine wordt langzaam tegen de wanden van de pulpakamer afgezet.
Gevaren voor de pulpa
Door pulpaletsel kan er een pathologisch proces ontstaan, dit kan worden veroorzaakt
door een natuurlijk- of iatrogeen trauma, erfelijke- of verworven ziekten en
leefdtijdseffecten. Hierdoor kan de pulpaholte worden vergroot, vernauwd worden of
verstopt raken, dit zorgt voor degeneratieve veranderingen in de pulpa.
Natuurlijk trauma
- Attritie; wanneer door afslijting van het glazuur dentinetubuli worden opengelegd,
kunnen toxinen en antigenen de pulpa bereiken. De diameter van de tubuli is aan
het oppervlak z’n 0,5µm, met 20.000-30.000mm2 en bij de pulpa 2,5-3µm met
>50.000mm2. De tubuli zijn niet leeg, waardoor het transport wordt beperkt. Door
attritie is de odontoblastenrij verstoord en zijn er odontoblasten in de tubili te
vinden, hierdoor bevind zich aan het einde van de tubili een ontsteking. De
geprikkelde odontoblasten produceren peritubulair dentine, die de tubuli
gedeeltelijk afsluit, ook wel dentinesclerose. Daar waar odontoblasten afsterven
worden nieuwe gevormd die dentine afzetten, waardoor er nieuwe tubuli worden
gevormd. Zo wordt getracht het lek te genezen, periodes van genezing en
ontsteking wisselen elkaar voortdurend af. Bij abrasie en erosie is het hetzelfde.
- Cariës; is de belangrijkste oorzaak van pulpa- ontsteking en necrose. Al bij een
glazuurlaesie raakt de pulpa betrokken, vanwege het feit dat het antimicrobiële
speeksel deze plekken vaak moeilijk kan bereiken. Via de tubuli bereiken toxinen
de pulpa, de doorlaatbaarheid van het dentine en de afstand tussen het front van
de cariëslaesie en de pulpa bepalen de ernst van de ontsteking. De uiteindelijke
destructie van het pulpaweefsel wordt veroorzaakt door zowel de microbiële
producten als door immuunreacties. De ontsteking wordt acuut wanneer het
cariësfront dicht bij de pulpa zit of het tertiaire dentine binnendringt, dit gaat vaak
gepaard met pijn. Necrose van de pulpa kan zich al voordoen, voordat de laesie de
pulpa heeft bereikt.
- Parodontopathie; de pulpa bevat ook accessorische kanalen, hierdoor lopen ook
bloedvaten, waardoor ze ook in de parodontale onstekingsprocessen betrokken
raken. Een parodontale ontsteking bij een accessorisch kanaal
kan van invloed zijn op het gehele pulpaweefsel, dit kan leiden
tot verkalking en uiteindelijk necrose.
- Misvorming; zoals een foramen caecum, kan door ophoping van
plaque een bedreiging vormen voor de pulpa. Bij een dens
invaginatus is er sprake van een anomalie van de kroon, de
instulping leidt frequent tot pulpanecrose. Hierin zijn 3
verschillende vormen te onderscheiden. Er is ook nog de dens
PAGINA 1
, Cyclus 2.12 2020 | LotteRug
evaginatus, hierbij is er een extra knobbel, ziet er vaak uit als een glazuurparel,
met een eigen stuk pulpahoorn, die tot de glazuur-dentine grens kan reiken.
De evaginatie kan makkelijk afbreken, wat pulpa-expositie met zich meebrengt.
Ook misvormingen aan de wortel, zoals dikke groeves kunnen een bedreiging
voor de pulpa vormen. De groeve begint vaak aan de cervicale rand van de
kroon, dit geeft vaak aanleiding tot plaqueophoping en pocketvorming.
- Mechanisch trauma; bij een ongecompliceerde kroonfractuur (geen pulpa-
expositie) wordt een groot aantal dentinetubuli naar de mondholte toe
geopend, het pulpaweefsel kan hierdoor scheuren. Wanneer er geen fractuur
ontstaat kan de energie worden opgevangen door het parodontium, hierdoor
kunnen de pulpavaten bij het foramen apicale ernstig beschadigen, waardoor de
circulatie verstoord kan raken. Erytrocyten kunnen niet worden afgebroken,
waardoor ook niet de omzetting van hemoglobine kan plaatsvinden, hierdoor blijft
een blauw/zwarte kleur aanwezig. De belangrijkste factor voor pulpanecrose is de
verstoring van de pulpacirculatie.
- Cervicale externe wortelresorptie; In 5-10% van de gevallen sluiten het glazuur en
het cement niet goed op elkaar aan. Osteoclasten hechten zich aan de vrije vlakken
en resorberen hierdoor cement en dentine. Wanneer de epitheliale aanhechting
dan naar apicaal migreert komen de pockets in contact met de geopende tubuli.
Voordeel is dat worteldentine minder doorlaatbaar is dan kroondentine, ook heeft
een aanzienlijk lagere dichtheid van tubuli.
Iatrogeen trauma
- Anesthesie; leidt tot tijdelijke circulatiestilstand in de pulpa. Wanneer de pulpa
reeds beschadigd is, zou er wellicht een blijvend effect kunnen zijn.
- Preparatie en restauratie; door preparaties in het dentine worden vele tubuli
geopend en odontoblastuitlopers doorgesneden, dat brengt de pulpa letsel toe.
Ook bij het maken van een afdruk komt de pulpa onder aanzienlijke onderdruk te
staan. Dentine sclerose, degeneratieve veranderingen en onregelmatige
verkalkingen zijn de gevolgen van preparatie en restauratie.
- Bleken; overgevoeligheid is toegenomen bij 10%-75% van de elementen, de
peroxiden penetreren het glazuur en het dentine, dat leidt tot veranderingen in de
weefselstructuur, met reversibele pulpitis tot gevolg.
- Lasertoepassing; wordt voornamelijk gebruikt bij de behandeling van gevoelige
tandhalzen. Bij een hoger energieniveau is er een lokaal verval van odontoblasten.
- Parodontale therapie; door de verwijdering van cervicaal cement openen de
uitmondingen van de tubuli zich. Vooral ultrasonische reiniging leidt tot verlies
van cement en dentine.
- Orthodontie; laterale en intrusieve krachten leiden tot een toename van de
circulatiesnelheid. Bij een té hoge kracht kunnen er degeneratieve veranderingen
optreden. Het weefsel wordt sterker fibrotisch dan normaal met onregelmatige
verkalkingen en pulpastenen.
- Radiotherapie; is van invloed op de tandkiem, wanneer deze beschadigt raakt heeft
dat grote gevolgen. Ook wanneer osteonecrose zich voordoet in de kaak kan dat
van negatieve invloed zijn op de circulatie van een element.
- Osteotomie; door beschadiging van de periapicale structuren kunnen er
onregelmatigheden ontstaan in de circulatie. Met name bij een LeFort-I osteotomie
is er een stijging in geoblitereerde pulpaholtes.
- Roken; is niet bevorderlijk voor het genezingsproces van een pulpitis, vanwege de
toxische substanties in de rook.
PAGINA 2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lotterug. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.56. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
83662 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now