Class notes
Hoorcollege 3 Encyclopedie der Rechtswetenschap II
- Course
- Institution
Hoorcollege 3 Encyclopedie der Rechtswetenschap II. Onderwerp: rechtsvinding - instrumentaliteit en haar grenzen.
[Show more]
Seller
Follow
jantxx_1999
Reviews received
Content preview
HC 3: Rechtsvinding: instrumentaliteit en haar grenzenCentrale vragen:
• Hoe politiek is de rechter?
- Verhouding rechter tot uitvoerende macht en wetgever?
• Instrumentalisme vs. Rechtsbescherming
- Recht als politiek/economisch beleidsinstrument vs. Recht als grondslag voor een
menswaardige samenleving
Rechtspositivistische rechtsvinding:
Hart → woorden zijn bijna altijd duidelijk, maar er is altijd een kleine marge (‘penumbra’) van
onzekere gevallen
Hart en Dworkin:
Hart:
- In moeilijke gevallen, waarin het positieve recht geen uitkomst biedt, maakt de rechter
gebruik van zijn discretionaire bevoegdheid.
- Op zoek gaan naar de bedoeling politiseert de rechtspraak.
Dworkin:
- Ook in moeilijke gevallen oordeelt de rechter op basis van het bestaande recht
- Rechter zoekt naar het best mogelijke en enige juiste antwoord binnen een reconstructie
van het bestaande recht als geheel (zoekt naar best fit en beste justification)
- Doordat de rechter zoekt naar het beste antwoord binnen het bestaande recht is de
rechtspraak niet politiek
Dworkin:
- Dimension of fit → de juridische beslissing past het beste bij de reconstructie van het
systeem van het recht als coherent (‘integer’) geheel
- Dimension of justification → de juridische beslissing geeft de best mogelijke vertolking van
de achterliggende waarden van het rechtssysteem, gereconstrueerd als coherent geheel
- Weging tussen beginselen aan de hand van belangrijkste waarden (‘metabeginselen’)
- Het ene juiste antwoord is een voorlopig standpunt (gepresenteerd als beste antwoord) in
een voortgaande discussie, waarin het recht zich dynamisch blijft ontwikkelen.
Cricital Legal Studies Movement:
• Rechtstaal lijkt helder en apolitiek
- Technische redeneringen
- Klassieke redeneringen
- Neutrale begrippen
• … maar is het niet
- Achter techniek gaan politieke keuzes schuil
- Onderscheidingen komen machtige groepen goed uit
- Begrippen als ‘goede trouw’ en ‘redelijkheid en billijkheid’ zijn in hoge mate politiek gevoelig
Dworkin en CLS:
- CLS: Bestaande recht is een lappendeken van tegenstrijdige ideologische visies, uitkomst
politieke strijd
, - Dworkin: de rechter moet zijn antwoord presenteren als de best mogelijke interpretatie van
het bestaande recht: het beste passend bij de best mogelijke reconstructie van het
bestaande recht en bij de achterliggende waarden
Dworkin, CLS en Hart:
Dworkin (rechter volgt de juridische moraal):
- Rechter spreekt onafhankelijk recht volgens beste interpretatie van bestaand recht vanuit
achterliggende rechtsbeginselen
CLS (rechter is politiek):
- Rechter per definitie doorgeefluik van een specifieke ideologie; om die reden moet de
rechter een activistische rol vervullen
Hart (rechter is a-politiek en a-moreel):
- Rechter blijft dicht bij de expliciete wettekst, slechts in uitzonderingsgevallen mag zij/hij
discretionair beslissen.
Instrumentalisme vs. Rechtsbescherming:
Instrumentalisme → vat het recht voornamelijk op als een sturingsmechanisme om bepaalde
maatschappelijke doelen te realiseren
• Recht als sturingsmechanisme van de overheid ter borging van maatschappelijke veiligheid
• Bijv. ‘War on Terror’
• Uitzonderingstoestanden geven ruimte voor parallelle juridische werelden waarbinnen
fundamentele rechtsbescherming afwezig is
Rechtsbescherming in het geding:
• ‘Enchanted interrogation techniques’
• Ontbreken toegang tot de onafhankelijke rechter
• Verontmenselijking van de detainees
Instrumentalisme vs. Rechtsbescherming:
• Recht als instrument om de samenleving veiliger te maken kan botsen op fundamentele
rechten/mensenrechten
- Etnische profileren
- Vluchtelingen-/immigratiebeleid
- Eigen voorbeelden
• In een rechtsstaat kunnen rechters toetsen aan fundamentele grond- of mensenrechten
• Bentham: welvaartsmaximalisatie
▪ We moeten het recht gebruiken om de samenleving beter te maken. Het recht biedt
ons een prachtig instrument om als overheid doelen te bereiken. Welvaart = belang
van de samenleving als geheel. De beste wet is de wet die zorgt voor het grootste
geluk voor de grootste hoeveelheid mensen. Welvaart moet zo maximaal mogelijk
worden. Hoeveelheid leed moet zo klein mogelijk zijn, geluk zo groot mogelijk.
• Recht is een systeem van prikkels, dat mensen moet aanzetten tot efficiënt, rendabel
handelen
- Gedetineerden: systeem van promoveren en straffen
- Hogere straffen voor zwaardere delicten
- Privaatrecht: schuld- of risico-aansprakelijkheid?
- Eigen voorbeeld?
Benthams utilisme: risico’s
• Calculerende verhouding tot de kosmos
- E.g. berekening milieuschade
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jantxx_1999. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
70055 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now