Dit is een volledige samenvatting van het vak Ethisch redeneren en reflecteren gedoceerd door Libert in het tweede semester van het tweede academiejaar Mondzorg aan de UCLL Leuven. Het is een samenhang van de theoretische slides en eigen notities. Met deze samenvatting heb ik een 15/20 behaald.
De...
3) NIET KWAAD DOEN - Negatieve verbintenis: ‘Primum non nocere’
- Wat is schaden? Moeilijke balans: bvb wel of geen extractie?
Twee principes:
▪ Proportionaliteit (doel in verhouding tot de middelen)
▪ Subsidiariteit (minder invasieve opties eerst)
4) RECHTVAARDIGHEID - Is niet hetzelfde als eerlijkheid!
- Gelijken gelijk behandelen, ongelijken anders behandelen vraagt verantwoording van het
verschil Criteria voor gelijkheid / verschil?: delicaat maar context is belangrijk
,Les 3: zorgethiek
1. Inleiding
Zorgethiek is anders dan consequantialisme (resultaat centraal) en principilisme (intentie/principe centraal) want hier
staat de relatie centraal. Waarmee iemand op een bepaald moment in zijn hoofd zit, kan de communicatie tussen zorgverlener
en patiënt of omgekeerd beïnvloeden. Zorgverleners verhouden zich tot zorgvragers: hoe moet deze verhouding/relatie ingevuld
worden? Relaties krijgen een andere vorm naargelang wie met wie in relatie treedt.
Wat maakt de relatie tussen zorgvrager en zorgverlener bijzonder?:
Het is voor de ene een job, voor de andere een gedwongen afhankelijkheid. De relatie tussen beide is een asymmetrische relatie
want het zijn geen gelijke partners maar ongelijke verhouding (afhankelijkheid van zorgvrager en expertise van zorgverstrekker).
De zorgverstrekker staat in een machtspositie en heeft dus een groot belang van verantwoordelijkheid. Maar een ongelijke relatie
betekent niet een ongelijkwaardige en / of niet wederkerige relatie!
Zorgrelatie is vaak een zeer intieme relatie:
- Vaak heel lichamelijk (en dus ook soms met veel gêne)
- Vaak diep in de privacy en persoonlijke geschiedenis
- Op momenten van intense/emotionele ervaringen (ziekte, lijden,…)
Zorgverleners integreren een professioneel perspectief (technisch correcte aanpak) en een persoonlijk perspectief (emotionele
beleving van de situatie). Het ethisch perspectief staat open voor inbreng vanuit beide perspectieven, namelijk zorgverleners zijn
niet alleen professionals, maar ook mensen!
2. Verschillende visies op de zorgrelatie
Examenvraag: wat kenmerkt de moderne visie? Waarom is moderne visie een correctie op de traditionele visie?
1) TRADITIONELE Zorgverleners zijn de experts die weten wat goed is voor de zorgvrager en dit kan het asymmetrische
VISIE OP DE karakter van de zorgrelatie versterken. = paternalisme (wij beslissen wel wat best is voor de patiënt)
ZORGRELATIE
2) MODERNE VISIE Dit is een reactie op de traditionele visie, we willen niemand die zich bemoeit. Zo staat de zorgvraag
OP DE van de zorgvrager centraal en kan deze zelf keuzes in de zorg maken. = autonomie
ZORGRELATIE (patiënten hebben grote zelfbeschikking en de samenhangende verantwoordelijkheid)
3) RELATIONELE Integrerende visie legt de nadruk op wederzijdse relatie tussen zorgvrager en zorgverlener. De
VISIE OP DE zorgethiek hangt samen met de erkenning, zorgverleners en zorgvragers zijn ook maar mensen.
ZORGRELATIE De enige manier om op constructieve manier met
verscheidenheid aan opvattingen, waarden en
normen bij zorgverleners en zorgvragers om te
gaan, is voeren van dialoog. Om de patiënt zijn
wens te respecteren, moet je begrijpen wat hij wil!
Zorgethiek partners in de dialoog:
- Zorgvrager, zijn naasten (mantelzorgers, wettelijke vertegenwoordiger),
- Professionele zorgverleners
- Beleidsmakers, gemeenschap
, 4) RELATIONELE Personalisme kijkt niet in de eerste plaats naar principes die je kan toepassen op de verstrekking
VISIE OP DE van zorg (autonomie, weldoen, niet-kwaad doen, rechtvaardigheid), maar naar de persoon van de
ZORGRELATIE zorgvrager. Het richt zich niet op de ziekte maar op de persoon die ziek is, dus de patiënt is méér
SLUIT AAN BIJ dan zijn probleem. = holistisch (de zorg richt zich op bevordering van persoon in al zijn dimensies
PERSONALISME namelijk lichamelijk, psychisch, sociaal, relationeel, cultureel en geestelijk)
Verschillende dimensies in de verbondenheid:
- Familiale relaties: partner, ouders, kinderen, etc.
- Sociale relaties: vrienden, collega’s, zorgverleners, etc.
- Maatschappelijke omgeving: cultuur, gemeenschap, etc.
- Materiele wereld: huis, auto, eigendommen, etc.
- Natuurlijke wereld: lichaam, natuur, cosmos, ecologie, etc.
- Spirituele wereld: levensbeschouwing, religie, godsdienst, etc.
- Bijkomend: verbondenheid met het eigen verleden en de eigen toekomst
9 centrale waarden in de zorgethiek:
Zorgverlening en Hertaling van weldoen en niet schaden traditionele visie
beschermwaardigheid
Autonomie en privacy Emancipatorisch: willen de zorgvrager een centrale rol geven moderne visie
Participatie, levenskwaliteit De zorgvrager betrekken bij organisatie van zorg (participatie, inclusiegedachte
en rechtvaardigheid vermaatschappelijking) met oog op stijging van levenskwaliteit (iedereen passen in
waarbij samenleving instaat voor rechtvaardig zorgaanbod de maatschappij)
Vertrouwen en solidariteit Verbondenheid en engagement tussen zorgvrager en zorgverlener, relationele visie
en verschillende partners in de gemeenschap betrokken bij de zorg
3. Joan Tronto: sterke uitwerking zorgethiek
Zorg wordt zowel als houding (ingesteldheid, gevoel, aandachtigheid) en als
activiteit (cognitief inzicht dat er iets moet gebeuren en competentie om te
doen) beschouwd. Zorg is deel van leven, geen eenmalige activiteit,
mensen zorgen voor elkaar. Zorg is altijd specifiek, particulier en moeilijk te
vatten in principes. Zorg moet georganiseerd zijn en verstrekt worden!
3.1. Vier fasen van de zorg
1) Caring about: zorgnood erkennen en zorgvraag willen zien (opmerkzaamheid) nog geen zorg aan het verlenen
2) Taking care of: zorg regelen (verantwoordelijkheid)
3) Care giving: effectieve zorg verlenen (competentie / deskundigheid) traditionele visie zou hier eindigen
4) Care receiving: verzorgd worden, reflectie van uw zorg (ontvankelijkheid / wederkerigheid)
ETHISCHE GRONDHOUDING
3.2. Presentiebenadering
Het is uw relatie met uw patiënt die bepaald of uw zorg goed is, niet wat er in de mode is of wat u aangeleerd wordt.
Presentie streeft naar aansluiting (in taal, in logica). We vertrekken vandaag vanuit een aanbod gestuurde geneeskunde en we
bieden de patiënt al deze mogelijkheden. De vraag gestuurde zorg is beter dan aanbod gestuurde zorg volgens de presentie.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller vanessadv. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.48. You're not tied to anything after your purchase.
