Dit is een volledige samenvatting van het vak Sociologische vraagstukken gedoceerd door Libert in het tweede semester van het tweede academiejaar Mondzorg aan de UCLL Leuven. Het is een samenhang van de theoretische slides en eigen notities. Met deze samenvatting heb ik een 14/20 behaald.
De volge...
Het ‘ik’ ontwikkelt zich via interactie met de sociale omgeving. In eerste instantie is dat de directe sociale omgeving (gezin, buurt,
vriendjes) en later breidt dat zich uit en wordt de mens ook gevoelig voor opvattingen via de media. Het effect daarvan kan zijn
dat het zelfvertrouwen wordt aangetast. Maar weet wel dat niemand jou kent zoals jij jezelf kent, doorheen alle veranderingen blijf
je jezelf maar verandert ook echt wie je bent. Anderen kunnen je op sommige vlakken wel beter kennen dan je jezelf kent en in
moeilijke tijden kan je ‘jezelf tegenkomen’.
Drie perspectieven:
1) Biologisch perspectief: ik ben diegene die in dit lichaam zit
2) Psychologisch perspectief: ik ben mijn unieke persoonlijkheid
3) Sociologisch perspectief: ik word mezelf in interactie met ander
,2.3. Interactie zorgt voor collectieve definities van situatie
Examenvraag: standaardscenario’s faciliteren de interactie, verklaar (leg uit standaardscenario en interactie en waarom).
Examenvraag: beschrijf standaardscenario’s in de praktijk: je wacht in stilte in de wachtzaal, je vertelt kort wat er scheelt.
Dat interacties gebaseerd zijn op een subjectieve definitie van de situatie betekent niet dat wij in elke situatie opnieuw
tot een interpretatie moeten komen. Van veel situaties hebben wij al geleerd hoe wij die moeten definiëren en we kunnen dan
spreken van collectieve betekenissen. Uit interactie tussen mensen ontstaan ‘standaardscenarios’, we weten wat wel en niet
gepast is in bepaalde situaties en hoe we met bepaalde gebeurtenissen omgaan. Dat wij al veel interpretaties geleerd hebben,
heeft met cultuur te maken. Samenleven met elkaar veronderstelt het bestaan van gemeenschappelijke interpretaties.
Interpretatieproblemen:
Door het samenleven van mensen uit allerlei verschillende culturen ontstaan er vaak interpretatieproblemen. In verschillende
culturen en subculturen bestaan op allerlei terreinen verschillende definities van situaties. Mensen die veel met elkaar te maken
hebben, zullen moeten onderhandelen over de vraag hoe zij situaties definiëren om tot gemeenschappelijke definitie te komen.
Referentiekader:
Vanuit die collectieve standaardscenario’s blijkt dat mensen enerzijds allerlei interpretaties van de werkelijkheid met elkaar delen,
maar anderzijds ook vaak tot verschillende interpretaties komen. Dat heeft te maken met het referentiekader en dit is het geheel
van waarden, normen, overtuigingen en vanzelfsprekendheden op grond waarvan de leden van een groepering oordelen en
handelen. Het is ook wel de sociale bril waardoor iemand de werkelijkheid bekijkt. Mensen ontlenen hun referentiekader aan de
samenleving en de groeperingen waarvan zij deel uitmaken. Tegelijk geven zij hun eigen kleur aan hun referentiekader.
Vaak hebben wij niet in de gaten dat wij met een bepaalde bril naar de werkelijkheid kijken. Het valt pas op als mensen van een
gangbare definitie van de situatie afwijken. Mensen streven ernaar een onvertrouwde situatie vertrouwd te maken. We oriënteren
ons op anderen en kijken welke verwachtingen ze hebben. Verder bepalen we samen met anderen hoe we naar mensen kijken
en of we ze als normaal of abnormaal moeten beschouwen. Waarnemen is verbonden met de interactie tussen mensen. In een
onbekende situatie vallen deze oriëntatiepunten weg en ontstaat er bij veel mensen onzekerheid.
2.4. Interactie zorgt voor sociale constructie
De groeperingen waar iemand lid van is, vormen het referentiekader. In deze zin is waarnemen ook een sociaal proces
waarbij mensen met elkaar orde scheppen en zich een gezamenlijk beeld vormen van de werkelijkheid. Met elkaar
ontwikkelen ze een opvatting van wat ze afwijkend vinden en stemmen daar hun gedrag op af. Afwijkend gedrag is dus een
sociale constructie want mensen bepalen samen wat zij normaal en abnormaal vinden en dit kan afhangen van micro, meso en
macroniveau maar even goed in culturen en subculturen.
Tolerantie en de mate van wenselijke sociale afstand lijken in dit geval vooral samen te hangen met de mate waarin mensen
iemand verantwoordelijk houden voor zijn of haar aandoening. Sommige opvattingen construeren een beeld van wat abnormaal
of normaal is, ze zijn geen objectieve maat. Daarnaast laten mensen zich ook in hun waarneming sterk beïnvloeden door anderen,
zeker als die anderen status hebben. Waarnemen is dus niet alleen individueel maar ook een collectief proces. De media is hierbij
belangrijk want zij spiegelen ons voor hoe wij naar de wereld om ons heen moeten kijken.
, 2.5. Interactie zorgt voor vertekende interpretaties
Onze interpretatie worden vertekend door:
ATTRIBUTIEFOUT Volgens de attributietheorie proberen mensen bij het waarnemen altijd te verklaren. Als men het gedrag
van iemand waarneemt, probeert men dat gedrag te begrijpen door het toe te schrijven (te attribueren)
aan oorzaken. De attributietheorie kent het begrip fundamentele attributiefout: rol van persoon
(persoonlijke verantwoordelijkheid) wordt overschat en rol van omstandigheden (ongelukkige
omstandigheden) wordt onderschat. Interne factoren (persoon zelf) worden dus eerder als oorzaak
gezien dan externe factoren (omstandigheden).
ETIKETTERING Als we in het dagelijks leven iemand voor het eerst ontmoeten, gaan we af op eerste indrukken. We
proberen te bepalen wie de ander is en daarbij hebben we de neiging anderen in te delen in
categorieën en hieraan eigenschappen toe te kennen. We plakken dus een etiket op iemand, wat
kan variëren van positief tot negatief en alle gradaties daartussen. Niet de eigenschappen die iemand
heeft maar wel de reactie van de omgeving zijn bepalend voor het etiketteringsproces.
STIGMATISERING Bepaalde eigenschappen krijgen een heel negatieve lading en worden dan stigma’s genoemd. Een
stigma is een brandmerk ofwel een zeer negatief etiket en heeft voor de betrokkene zeer
verstrekkende gevolgen. Anderen mijden contact maar de gestigmatiseerde kan in maatschappelijk
isolement terechtkomen. De gevolgen kunnen nog erger zijn waarbij groepen worden uitgesloten.
VOOROORDELEN Omdat mensen vanuit een bepaald referentiekader naar de werkelijkheid kijken, treedt er vaak een
vertekening van de werkelijkheid op. Het begrip vooroordeel betekent een bepaalde vaste manier
van denken, voelen en handelen die een gedeelte van sociale werkelijkheid behoorlijk vertekent.
Vooroordelen zijn moeilijk te veranderen omdat mensen vaak alleen die dingen zien die hun vooroordeel
bevestigen.
STEREOTYPES Een stereotype is een min of meer vaste manier van denken, voelen en handelen van een groep
mensen ten aanzien van een andere groep waardoor de werkelijkheid sterk vertekend wordt. Wij
hebben de neiging mensen in te delen in groepen en hieraan bepaalde kenmerken toe te schrijven.
2.6. Interactie zorgt voor vertekende interpretaties
Self-fulfilling prophecy Self-destroying prophecy
= een situatie wordt subjectief gedefinieerd waarbij mensen in = een situatie wordt subjectief gedefinieerd waarbij mensen in
verdere verloop van situatie zo handelen dat voorspelling ook verdere verloop van situatie zo handelen dat voorspelling niet
uitkomt. uitkomt.
Voorbeeld: een patiënt gaat niet naar de tandarts omdat het Voorbeeld: studenten informatica wordt gezegd dat alle
altijd heel duur is, hierdoor worden de goedkope preventieve afgestudeerden onmiddellijk een goed betaalde job hebben.
controles gemist en wordt het duurder wanneer de patiënt Hierdoor gaan meer jongeren kiezen voor informatica
naar de tandarts gaat. waardoor niet iedereen meer onmiddellijk aan een goed
betaalde job geraakt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller vanessadv. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.49. You're not tied to anything after your purchase.
