Ondernemingsstrafrecht – jurisprudentieoverzicht
Hoorcollege 2
Normadressaat
Cadier & keer: de slootjes moesten goed onderhouden blijven. De norm was ook gericht op
de bestuurders van de rechtspersoon, dus deze moesten de slootjes schoonmaken en konden
hiervoor worden aangesproken.
Wilde bussen: een busonderneming reed met bussen, taxi’s en verhuurde auto’s zonder een
vergunning. De rechtspersoon moest de vergunning hebben. De norm richtte zich tot de
rechtspersoon. in deze tijd konden rechtspersonen nog niet vervolgd worden.
Gelderse spoorwegreclame: het aanplakken van reclame op onroerende zaken was verboden.
De NS deed dit toch bij een stationshuis. De stationschef werd vervolgd. De regel die het
aanplakken verbood was gericht tot de eigenaar van het onroerend goed. NS was eigenaar,
dus de stationschef kon niet worden vervolgd.
Amsterdam muziek: zolang het Wetboek van Strafrecht iets niet strafbaar stelt, kan een lager
overheidsorgaan (gemeente) dit niet zelfstandig strafbaar stellen. De gemeente had een
constructie bedacht waarmee ze een feitelijk leider konden vervolgen, maar dit bestond nog
niet in het Wetboek van Strafrecht.
M&R NV Luchthaven Schiphol: Schiphol heeft een vergunning en laat anderen toe op hun
terrein. De anderen overtraden de regels. De primaire normadressaat, Schiphol, kan worden
aangesproken op de fout van de secundaire vergunninghouder, omdat Schiphol de taak heeft
om vergunninghouders in de hand te houden.
Daderschap
V&D: er was een wettelijke maximale prijs voor de verkoop van een bank. Het hoofd van de
meubelafdeling besloot deze prijs te overstijgen om V&D te helpen. De handeling kon
worden toegerekend aan V&D omdat de man in dienst was van V&D en V&D door de
handeling was gebaat.
Van Gend en Loos: handelingen die voor de bedrijfsvoering wezensvreemd zijn, kunnen in
beginsel niet als gedragingen van de rechtspersoon worden aangemerkt.
Functioneel daderschap
IJzerdraad: twee criteria voor functioneel daderschap.
1. Beschikkingscriteria: de onderneming moet over het gedrag van de overtreder hebben
kunnen beschikken.
2. Aanvaardingscriterium: de onderneming moet het gedrag van de overtreder hebben
aanvaard.
Visserij II: de IJzerdraadcritria mogen ook worden toegepast op de rechtspersoon.
Je moet het wel kunnen toerekenen aan de rechtspersoon.
1
, Cafe Nol: de portier van het cafe heeft gediscrimineerd. Het café voert aan dat ze de portier
de vrije hand hebben gegeven om een deurbeleid te bepalen, dus het café heeft hem geen
instructies gegeven op basis van ras.
De Hoge Raad oordeelt dat het feit dat de portier de vrije hand kreeg, dit al betekent dat het
café aanvaardt wat hij zal doen. Het café kon ook beschikken over zijn handelen, omdat hij in
dienst was en ze de mogelijkheid hadden om hem wel duidelijke instructies te geven.
HR NJ 1993/605: een kankerverwekkende stof is aangetroffen rondom een bedrijf en was
afkomstig uit het bedrijf. Moet je hier toetsen aan beschikken en aanvaarden?
Hoge Raad: nee, deze handeling is naar maatschappelijk verkeer gelijk toe te rekenen aan de
rechtspersoon naar de maatstaven van HR Kleuterschool Babbel.
geen toepassing van Drijfmestcriteria, AVAS als strafverweer mogelijk.
Drijfmest: een strafrechtelijke gedraging is toe te rekenen aan de rechtspersoon als de
gedraging in de sfeer van de rechtspersoon is.
4 niet-cumulatieve criteria.
1. Dienstbetrekking of anderszins werkzaam bij de rechtspersoon. Bijenkorf.
2. De gedraging hoorde bij de normale bedrijfsuitoefening en moet niet wezensvreemd
zijn voor de onderneming. Van Gend en Loos.
3. De gedraging was dienstig in en voor het bedrijf. V&D.
4. Nieuwe IJzerdraadcriteria.
a. Beschikken.
b. Aanvaarden. geen opzet of schuld meer vereist. Het niet betrachten van de
juiste zorg om de verboden gedraging te voorkomen is voldoende. Voorheen was
opzet vereist op de aanvaarding omdat je wetenschap moest hebben van het
gedrag. De IJzerdraadcriteria zijn nu verruimd in de vorm van een zorgplicht.
Hof Arnhem 28 november 2008: ondergrens van toerekening; is het voldoende als je
bepaalde vaststellingen doet van criteria die zijn vervuld?
Transport van vee door een vervoersbedrijf. De BV wordt vervolgd voor het vervoeren van
kalveren in een niet schoongemaakte wagen. Kon het gedrag van de chauffeur worden
toegerekend aan de rechtspersoon?
Drijfmest: er is voldaan aan criteria 1 t/m 3, maar aan het IJzerdraadcriteria was niet volledig
voldaan: wel beschikken, maar ook aanvaarden? voorzorgsmaategelen, voorlichtingen,
bijscholingen etc.
Hof: vrijspraak, omdat de zorgplicht adequaat is nageleefd.
Let op: het naleven van de zorgplicht betekent meer dan alleen voorlichting geven, je moet
ook controleren of het nageleefd wordt.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Babettedebruijn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.