vwo 5 nederlands literatuur samenvatting middeleeuwen en 16e 17e eeuw
5
vwo
samenvatting
Written for
Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Geneeskunde
Nederlands
All documents for this subject (2)
Seller
Follow
docuresell
Reviews received
Content preview
DeRenaissance
Classicisme: culturele stroming gebaseerd op regels uit de klassieke oudheid
Politieke situatie:
Karel V, koning van Spanje, werd opgevolgd door
Filips II -> wilt katholicisme als enige godsdienst -> Beeldenstorm
-> 80-jarige oorlog -> Willem van Oranje -> schrijven als politieke opstand
-> renaissance begon later in Nederland
Middeleeuwen 16e, 17e eeuw
theocentrisch (gericht op God) antropocentrisch (gericht op de mens)
memento mori carpe diem -> humanisme -> tolerantie
katholieke kerk reformatie
gemeenschap individualisme
Ontwikkelingen:
1. UItvinding van de boekdrukkunst door Coster/Gutenberg
2. Ontdekkingsreizen
3. Natuurwetenschappelijke ontdekkingen
4. Kerkhervorming
3 stromingen:
1. Humanisme: kennis moet zijn gebaseerd op onderzoek, betrouwbare
bronnen en eigen oordelen -> niet alles van de kerk aannemen
-> Desiderius Erasmus -> kennis van Grieken -> tolerantiegedachten
-> Coornhert, Spieghel en Roemer Visscher
2. Reformatie
3. Renaissance -> classicisme -> kunst om leven leuker te maken -> homo
universalis: Constantijn Huygens
Rederijkerskamer: plek waar dichters samen kwamen -> literaire scholing
Translatio (vertalen), imitatio (creatief bewerken), aemulatio (overtreffen)
-> utile dulci = leren en vermaken, motto van Horatius
, Literaire vormen:
● Epos -> lang rijmend heldenverhaal -> moeilijk -> 17e eeuw
● Toneel ->
■ Tragedie (ernstig, gebouwd uit strikte regels)
■ Pastorale (luchtig, muziek + dans, liefdesavonturen)
■ Komedie (luchtig, misverstanden, goede afloop)
■ Klucht (kort, komisch, over hypocrisie)
● Lyriek (tekst op rijm) ->
■ Leerdicht (belerend + informatief gedicht)
■ Ode (lofzang)
■ Sonnet (14 regels, wendig na 8e regel)
■ Hofdicht (beschrijving huis + tuin)
● Embleem -> woord en beeld gecombineerd
Joost van den Vondel
Verliest kort na elkaar zijn zoon, dochter en vrouw -> verlies beschreef hij is
elegieen (klaagzangen) -> schrijft ook hekeldichten (spot + verontwaardiging) ->
1640 katholicisme + toneelschrijver
Klassieke drama kenmerken:
- Indeling in 5 bedrijven, de eerste 4 eindigen met een rei (commentaar)
- Eenheid van tijd plaats, tijd en handeling
- Een held tegen het noodlot gaat ten slotte ten onder
- Soms een deus ex machina, om oplossing te bieden
Gijsbrecht van Aemstel -> verhaal van Troje dus Aeneis van Vergilius
- Troje en Amsterdam gaan te onder
- Trojaanse paard en ‘t Zeepaert
- Reien die gevoelens van toeschouwer verwoorden
Aemulatio -> Christelijke sfeer:
- Verwoesting vindt plaats op kerstavond
- Moordpartijen op toneel = kindermoord in Bethlehem
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller docuresell. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.15. You're not tied to anything after your purchase.