Kleurige, heel uitgebreid samenvatting met beelden en grafieken op basis van het boek Psychologie van de levensloop (Pol Craeynest). Met deze samenvatting was ik voor de eerste keer geslaagd.
1. TERREINVERKENNING
Definitie van ontwikkelingspsychologie: Studie van het gedrag tijdens de
verschillende levensfasen
Gedrag = overt (rechstreeks waarneembaar) en covert (niet rechtstreeks
waarneembaar) gedrag
Opdracht = registreren van de verschillende gedragsaspecten en integreer dit alles
Moeilijk om een geïntegreerd beeld te ontwikkelen:
- Veel feiten en inzichten: heel veel gegevens en moeilijk om met 1 definitie te
beschrijven
- Verschillen in visie en uitgangspunten bij de onderzoekers: sociale psycholoog,
diepte psycholoog
- De complexiteit van het ontwikkelingsproces: hoe verder we gaan in de
ontwikkeling, hoe verschillend mensen worden en moeilijker om te
veralgemenen naar ‘dit is de peuter, kleuter,..’
1.1 Een korte historiek
1.1.1 De verre voorgeschiedenis
Korte geschiedenis: pas vanaf 1800 wetenschappelijk maar we hebben altijd onze
mening gehad
Voedingsbodem voor de wetenschap: spontane vragen en de flarden inzichten die
bij mensen opkomen tijdens hun alledaagse bezigheden
Op basis van ervaringen ontstaan denkbeelden over:
- Hoe de wereld in elkaar zit
- Hoe bepaalde gebeurtenissen komen en gaan
- Hoe het leven verloopt van aan de geboorte tot de dood
- Vastgelegd in de taal in de vorm van mythen en zegswijzen
-> Voorwetenschappelijke of intuïtieve ontwikkelingspsychologie
Filosofen
Voorbeeld Cicero
Factoren die van invloed zijn op de ontwikkeling (vanuit een theoretische interesse):
• Nativisten = natuur: hoe we worden en wie we zijn is bepaald door de natuur en
erfelijkheid
,• Emperisten = wie we worden hangt af van onze omgeving
Opvattingen missen de kritische toets van het wetenschappelijk onderzoek
1.1.2. Start van de genetische
• Babybiografieën: beschrijving van gedrag
} 18de en 19de eeuw
} Observatie en beschrijving
} Eigen kinderen waarnemen (stoppen bij 3-4 jaar)
Niet meer louter nadenken over hoe de mens zich ontwikkelt maar nu rechtstreeks
observeren
• Begin van de wetenschappelijke theorie vorming:
– Geïnspireerd door de evolutietheorie van Darwin
– Recapitulatietheorie: bepaalde relatie tussen de ontwikkeling van het
individu organisme en de ontwikkeling van de stammen
– Genetische psychologie: uitsluitend kinderpsychologie, ontwikkeling
opgevat als een proces dat bijna uitsluitend genetisch gestuurd is
1.1.3 Omvorming tot een ontwikkelingspsychologie
• Nieuwe onderzoekstechnieken
– Statistische methoden
Stanley Hall – 1906: vragenlijsten – statistisch verwerken
Willem Stern – 1911: groepen met elkaar vergelijken en zien hoe een
eigenschap evalueert
Alfred Binet – 1903: IQ test
• Nieuwe impulsen voor theorievorming
– Meer nadruk op de opvoeding (vanuit pedagogische interesse:
omgeving is belangrijk)
– Invloed van de ervaringen (behaviorisme: ik ben wie ik ben door wat ik
heb meegemaakt in het leven)
Ontwikkelingspsychologie
1.1.4 Uitgroei tot een volwaardige
levenslooppsychologie
Tot halfweg de twintigste eeuw enkel aandacht voor kinderen:
– Men leek er van overtuigd dat de evolutie nadien stilviel: na puberteit
stopt de ontwikkeling zeiden ze
, – Puberteit betekende het definitieve afscheid van de kindertijd en het
binnenstappen in het volwassen leven
Geleidelijk verruiming van de gebiedsomschrijving: Ontwikkeling als een levenslang
veranderingsproces
– Sociologie: de puberteit/adolescentie – deze groepen bestuderen
– Medische wereld: problemen van de ouderdom – meer mensen worden
ouder
– Periode van de volwassenheid(25-65): blijft lang ononderzocht door
ontwikkelingspsychologie
Poging tot integratie: levenslooppsychologie
– Integratie nog lang niet voltooid: tegenwoordig veel meer keuzes
• Ook bij eengemaakte psychologie nog heel wat verschillen in visie en
benadering.
– Complexiteit van het onderwerp
– Verschillende stromingen en scholen in de psychologie
Methodes om de ontwikkeling wetenschappelijk te observeren
Longitudinaal onderzoek: gedrag opvolgen in de loop van de jaren bv: onderzoek van
hoogbegaafde kinderen - inzichten in taalontwikkeling
Welke nadelen zijn er aan deze methode?
- Wetenschappers stoppen zelf
- Proefpersonen leren de testen kennen, uit geheugen
- Proefpersonen verhuizen, hebben geen zin meer om mee te doen,…
Transversale onderzoek/cross-sectionele methode: een groep wordt eenmaal
geobserveerd op zelfde tijdstip
Welke zijn de voor- en nadelen van deze methode?
- Verschil tussen groepen maar minder info over het verloop
- Zelfde moment veel mensen testen -> men mist de evolutie
Problemen bij beide soorten onderzoek
- Cohorteffecten
• Cohort = een groep mensen die tot dezelfde generatie behoren
• Longitudinaal onderzoek: kan enkel uitspraken doen over de
evolutie binnen één specifiek cohort
, • Transversaal onderzoek: sommige van de verschillen die men
vindt eerder te wijten aan specifieke levenservaringen
• Voorbeeld (zie Feldman p 9 - 10)
– Tijdseffecten: vertekeningen die te wijten zijn aan gebeurtenissen die zich
voordeden in de periode waarin de meting plaatsvond
• Transversaal onderzoek: gebeurtenis heeft een effect zoals 9/11
• Longitudinaal onderzoek: veranderingen kunnen zien met de
tijd
Combinatiemethode/sequentiële methode: cohort en tijdseffecten zuiveren
1.2 De indeling in fasen
1.2.1 Continuïteit of discontinuïteit in de ontwikkeling
• Discontinuïteit: stabiele verschijningen afgewisseld door overgangsfases
– Iedere levensfase heeft specifieke kenmerken
– Prototype: de puberteit (parallel zien met metamorfose van rups naar
vlinder)
• Continuïteit: mens verandert continue soms vlugger soms trager
– Geen sprake van een plotse verandering enkel bij dood, ziekte, oorlog
Blijft een discussiepunt MAAR alle twee is een juiste antwoord
Verschillende soorten theorieën: ??
1.2.2 het trapmodel
1.2.3 het gelaagde model
1.2.4 het lijnmodel
het metamorfosemodel
het golfmodel (combinatie van het trap- en het lijnmodel)
het slingermodel (combinatie van het trap- en het lijnmodel)
het spiraalmodel (combinatie van het trap- en het lijnmodel)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ketykatalin. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.
