Hoorcollege 5 Personen- en Familierecht
03-10-2019
De passages in het boek, met name over artikel 1:157 BW, zijn verouderd. Het
tentamen is in januari en daarbij wordt het nieuwe alimentatierecht getoetst.
We gaan beginnen met het herhalen van de zes scheidingssituaties van vorige week.
Als we de term scheidingsrecht gebruiken, dan zien we dat als overkoepelende
term voor:
1. Echtscheiding
2. Scheiding van tafel en bed
3. Ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed
4. Beëindiging van het geregistreerd partnerschap met wederzijds goedvinden
5. Ontbinding van het geregistreerd partnerschap
6. Feitelijke scheiding
De eerste drie hebben betrekking op het huwelijk, de volgende twee hebben
betrekking op het GP en de laatste is de feitelijke scheiding bij ongehuwd en
ongeregistreerd samenwonenden.
Als je op het tentamen niet zeker bent over waar je nauw precies mee te maken hebt,
noem dan ‘scheidingsrecht’. Dit is een overkoepelende term en is daarom altijd goed.
Noem je het verkeerde op het tentamen, dan kost het je punten.
Titels 9 en 10
In de eerste afdeling van titel 9, dus in artikel 1:149 BW e.v., zie je hoe het huwelijk
eindigt.
Het huwelijk eindigt:
a. Door de dood;
b. Indien de vermiste, die overeenkomstig de bepalingen van de tweede of derde
afdeling van de achttiende titel van dit boek vermoedelijk overleden dan wel
overleden is verklaard, nog in leven is op de dag waarop de achtergebleven
echtgenoot een nieuw huwelijk of geregistreerd partnerschap is aangegaan: door
de voltrekking van dit huwelijk of geregistreerd partnerschap;
c. Door echtscheiding, overeenkomstig de bepalingen van de tweede afdeling van
deze titel;
d. Door ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed, overeenkomstig
de bepalingen van de tweede afdeling van de tiende titel van dit boek
De uitwerking van de echtscheiding volgt dan in afdeling 2, artikel 1:250 e.v. In titel
10 komt dan scheiding van tafel en bed en ontbinding van het huwelijk na scheiding
van tafel en bed.
Dus let op dat de echtscheiding zelf onderdeel uitmaakt van titel 9 in een aparte
afdeling 2. Scheiding van tafel en bed en ontbinding van het huwelijk na scheiding
van tafel en bed zijn in titel 10 geregeld.
Er zit haast geen verschil tussen de gevolgen van een echtscheiding en een
ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed. Er zitten wel grote
verschillen tussen echtscheiding en scheiding van tafel en bed zelf.
De drie uitruilbare grootheden
Zijn drie thema’s die worden geregeld in het kader van de echtscheiding in het
echtscheidingsconvenant. Het is vreemd dat we over een convenant spreken, want
het is eigenlijk een overeenkomst waarin je de vermogensrechtelijke gevolgen van de
echtscheiding regelt. Hierbij wordt ook de situatie naar de kinderen toe geregeld,
maar hier gaan we vandaag niet op in. We kijken hiernaar in het kader van het gezag.
Vandaag staat centraal de positie van de echtgenoten onderling.
Convenant is eigenlijk gewoon een contract. We noemen het convenant omdat het is
ingeburgerd. Je komt deze term in de wet ook niet tegen.
1
, Artikel 1:100 BW: hier zien we de omschrijving van het convenant. Dit in het kader
van de verdeling van de ontbonden huwelijksgemeenschap bij echtscheiding.
Lid 1: De echtgenoten hebben een gelijk aandeel in de ontbonden gemeenschap,
tenzij anders is bepaald bij huwelijkse voorwaarden of bij een overeenkomst die
tussen de echtgenoten bij geschrift is gesloten (het moet dus schriftelijk) met het
oog op de aanstaande ontbinding der gemeenschap anders dan door de dood
of ten gevolge van opheffing bij huwelijkse voorwaarden (je moet dus primair
denken aan echtscheiding).
o Het dikgedrukte geeft een definitie van een echtscheidingsconvenant.
De volgende drie thema’s worden doorgaans geregeld in het kader van de
echtscheiding:
1. De problematiek van verdeling of verrekening. Als er een
huwelijksgemeenschap is dan moet het worden verdeeld en als er een
verrekenbeding is opgenomen dan moet er worden verrekend.
2. De pensioenverevening: Dat is iets anders dan verrekening of vereffening.
Houdt de terminologie goed in de gaten!
3. Alimentatie
Dat zijn de drie thema’s die doorgaans worden geregeld in het kader van de
afwikkeling van de echtscheiding in het convenant.
Verdeling of verrekening
Verdeling ex. art. 3:182 BW: is een term die ziet op de opheffing van een
onverdeeldheid in goederenrechtelijke zin. Er is een gemeenschap van goederen,
algeheel of beperkt, en deze moet bij echtscheiding worden verdeeld. Die
huwelijksgemeenschap is al ontbonden op het moment waarop het
echtscheidingsverzoek wordt ingediend. Dus niet pas bij het einde van het huwelijk,
maar reeds als er een echtscheidingsverzoek is ingediend. Kijk in artikel 1:99 lid 1.
Het huwelijk is dan formeel nog niet beëindigd, maar je zou dan kunnen verdelen. Het
huwelijk is zelf is pas ten einde als de echtscheidingsbeschikking van de rechter is
ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. De huwelijksgemeenschap is al
ontbonden op het moment dat het echtscheidingsverzoek wordt ingediend bij de
rechtbank, maar het huwelijk zelf is pas ontbonden als de in kracht van gewijsde
gegane beschikking is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Zie
artikel 1:163 BW. Verdeling is dus een goederenrechtelijke term. Het is uitgewerkt in
boek 3, want niet alleen huwelijksgemeenschappen worden verdeeld in de praktijk,
maar ook nalatenschappen en ontbonden personenvennootschappen. Daarom is het
geregeld in titel 7 van boek 3 (art. 166 e.v. van boek 3) en in het bijzonder de definitie
van verdeling ex. art. 3:182 BW. De verdeling wordt daar verder uitgewerkt. Dat is
altijd aan de orde bij een goederenrechtelijke gemeenschap.
Onthoudt in dit kader dat niet alleen de bijzondere gemeenschappen, maar ook de
eenvoudige gemeenschappen moeten worden verdeeld. Dus ook als samenwoners
een huis hadden en uitelkaar gaan moet het worden verdeeld.
Verrekening ex. art 1:132 e.v.: Hier wordt artikel 1:132 e.v. bedoeld. We hoeven dit
niet inhoudelijk te kennen, maar we moeten wel in het kader van de echtscheiding
hier iets over weten. Het kan zijn dat de echtgenoten in de praktijk hebben gekozen
voor uitsluiting van iedere gemeenschap. Echtgenoten A en B houden dan ieder hun
eigen vermogen. Ze spreken wel af dat er een periodiek- of finaal verrekenbeding
geldt.
o Periodiek verrekenbeding: je spreekt met elkaar af dat je jaarlijks het
overgespaard inkomen met elkaar gaat verrekenen. Je moet eerst kijken wat
de kosten van de huishouding zijn. Als die zijn voldaan, dan kijk je wat er over
is. Je gaat dan de overgespaarde inkomsten verrekenen.
o Finaal verrekenbeding: Je spreekt met elkaar af dat je aan het einde van het
huwelijk, door de dood of door echtscheiding (kun je afspreken), gaat
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller NotarieelstudentRU. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.