Hoorcollege 7 Personen en familierecht
24-10-2019 Nuytinck
We waren voor de vakantie gebleven bij het afstammingsrecht. In dit college wordt
het erkenningsrecht afgemaakt en gaan we nader in op de gerechtelijke vaststelling.
Erkenning
De vorm van erkenning staat in artikel 1:203 BW. Het geschiedt of bij een akte van erkenning
opgemaakt door een ambtenaar van de burgerlijke stand (99% van de gevallen in de
praktijk) en zelden of nooit erkenning bij notariële akte. De erkenning bij notariële akte kan
geen testament zijn. Dit kun je niet afleiden uit de tekst van artikel 1:203 lid 1 onder b, maar
wel als je het artikel in combinatie leest met artikel 20a van de Wet Notarisambt. Daar staat
met zoveel woorden: Notariële akten die uiterste wilsbeschikkingen inhouden, bevatten geen
andere rechtshandelingen. De schrapping van het woordje ‘elke’ uit art. 1:203 was dus niet
voldoende. Je kunt dan alsnog bij testament een kind erkennen. Indien je dit leest in
combinatie met artikel 20a, dan zie je dat het niet mogelijk is.
Het is logisch dat je niet bij een uiterste wilsbeschikking kunt erkennen. Een uiterste wil bevat
herroepelijke uiterste wilsbeschikkingen. Een erkenning is per definitie onherroepelijk. Het is
onder omstandigheden wel vernietigbaar (205/ 205a), maar vernietigbaarheid is iets anders
dan herroepelijkheid. Dus een erkenning is altijd en onder alle omstandigheden
onherroepelijk. Dit heeft ermee te maken dat het de status van een kind betreft.
Rechtszekerheid is dan van belang, zoals in het gehele afstammingsrecht.
De inhoud van erkenning ex. art. 1:204 e.v.
We zien hier gevallen van nietige (204) en vernietigbare erkenningen (205/205a).
In artikel 204 staat er nietig, dit betekent dat je er geen beroep op hoeft te doen. Dit is anders
dan bij vernietigbaarheid. Bij vernietigbaarheid geldt dat het kan worden vernietigd, dus je
moet actie ondernemen. Bij 204 is dat niet het geval. De erkenningen die daar zijn genoemd
zijn van rechtswege nietig.
Artikel 204
1. De erkenning is nietig, indien zij is gedaan:
a. door een persoon die krachtens artikel 41 geen huwelijk met de moeder mag
sluiten of krachtens artikel 80a, zesde lid, geen geregistreerd partnerschap met de
moeder mag aangaan;
b. door een minderjarige die de leeftijd van zestien jaren nog niet heeft bereikt;
c. indien het kind de leeftijd van zestien jaar nog niet heeft bereikt, zonder
voorafgaande schriftelijke toestemming van de moeder of de vader; Dus indien je
nog geen 16 bent, dan is er schriftelijke toestemming van de moeder of de vader
nodig. Ontbreekt de toestemming, dan is de erkenning nietig.
d. zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het kind van twaalf jaren of
ouder; het kind moet dus zelf toestemming geven als het kind twaalf jaar of ouder
is.
e. terwijl er twee ouders zijn. Is een eis van het geldende afstammingsrecht. Je
kunt maximaal 2 ouders in juridische zin hebben. Meer-ouderschap komt er voorlopig
niet. Als je al twee ouders hebt en de derde wilt erkennen, dan is de erkenning nietig.
Je hebt immers al twee juridische ouders. Eerst moet er een ouder in juridische zin
verdwijnen om ruimte te maken voor een nieuwe juridische ouder.
2. De in het vorige lid onder c en d vereiste toestemming kan ook geschieden ter
gelegenheid van het opmaken van de akte van erkenning.
3. De toestemming van de moeder wier kind de leeftijd van zestien jaren nog niet heeft
bereikt, dan wel de toestemming van het kind van twaalf jaren of ouder, kan op
verzoek van de persoon die het kind wil erkennen, door de toestemming van de
1
, rechtbank worden vervangen, tenzij dit de belangen van de moeder bij een
ongestoorde verhouding met het kind schaadt of een evenwichtige
sociaalpsychologische en emotionele ontwikkeling van het kind in het gedrang komt,
mits deze persoon:
a. de verwekker van het kind is; of
b. de biologische vader van het kind, die niet de verwekker is en in een nauwe
persoonlijke betrekking staat tot het kind. dit is de vertaling van het begrip
‘family life’ uit artikel 8 EVRM. Als je family life letterlijk vertaalt dan is het
familie en gezinsleven, maar deze vertaling kom je niet tegen in het BW. Het
wordt altijd vertaald als ‘nauwe persoonlijke betrekking’ niet te verwarren met
familierechtelijke betrekking. Dan is er sprake van een juridisch/ technische
afstammingsband. Dit is de juridische bloedverwantschap (art. 1:3 BW). Bij
nauwe persoonlijke betrekking kun je denken aan regelmatig contact tussen
desbetreffende persoon en het kind.
Zowel de toestemming van de moeder als de toestemming van het kind kunnen
worden vervangen. Dit gebeurt op verzoek van degene die het kind wil erkennen. Je
hebt dan vervangende toestemming van de rechtbank. Dit geldt niet altijd, er is
namelijk een tenzij opgenomen. Houdt rekening met de ‘mits’.
4. De toestemming van de moeder wier kind de leeftijd van zestien jaren nog niet heeft
bereikt, dan wel de toestemming van het kind van twaalf jaren of ouder, kan op
verzoek van de persoon die als levensgezel van de moeder ingestemd heeft met een
daad die de verwekking van het kind tot gevolg kan hebben gehad, door de
toestemming van de rechtbank worden vervangen als dit in het belang is van het
kind.
5. Een persoon die wegens zijn lichamelijke of geestelijke toestand onder curatele staat,
mag slechts erkennen nadat daartoe toestemming is verkregen van de kantonrechter.
dus je kunt dan wel erkennen, maar je hebt de toestemming van de kantonrechter
nodig.
Houd bij dit artikel rekening met het algemene vermogensrecht. In artikel 3:15 BW
vinden we een van de schakelbepalingen. Je moet artikel 3:15 i.cm. art. 3:13 lezen.
Voorbeeld: als een man een kind wil erkennen, dan moet de vrouw toestemming
geven. Dat betekent dat je de toestemming zou kunnen weigeren. Je hebt de
bevoegdheid en je bent niet verplicht om van de bevoegdheid gebruik te maken. Het
feit dat je de bevoegdheid hebt impliceert dat je ook de vrijheid hebt om de
bevoegdheid eventueel niet uit te oefenen. Als de vrouw enkel de erkenning weigert
om de man te ‘pesten’, volgens art. 3:13: met geen ander doel dan de ander te
benadelen, dan zou er sprake kunnen zijn van misbruik van bevoegdheid. Kijk naar
het criterium in boek 3. We hebben verschillende gronden, maar het gaat hier om art.
3:13 lid 2: Een bevoegdheid kan o.m. (niet limitatief) worden misbruikt door haar uit te
oefenen met geen ander doel dan de ander te schaden (puur pesterij) of een ander
doel dan waarvoor zij is verleend (privaatrechtelijk detournement de pouvoir) of in
geval men, in aanmerking nemende de onevenredigheid tussen het belang bij de
uitoefening en het belang dat daardoor wordt geschaad, naar redelijkheid niet tot die
uitoefening had kunnen komen. Dus het leerstuk geld ook als je de bevoegdheid
tot erkenning hebt en deze bevoegdheid zou misbruiken.
Art. 3:15: ‘De artikelen 11-14 (dus artikel 13 voor zover aard van de rechtsbetrekking
zich er niet tegen verzet) vinden buiten het vermogensrecht toepassing (lees binnen
het personen- en familierecht in enge zin, dus: afstammingsrecht en gezagsrecht.
Geldt niet voor huwelijksvermogensrecht, omdat je dan deze artikelen rechtstreeks
kunt toepassen. Dus de schakelbepaling is enkel van toepassing op het niet
vermogensrechtelijke personen- en familierecht. Op het huwelijksvermogensrecht kun
je de boeken 3, 5 en 6 rechtstreeks toepassen), voor zover de aard van de
rechtsbetrekking zich daartegen niet verzet’.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller NotarieelstudentRU. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.