Aantekeningen van alle 8 hoorcolleges van het vak Introductie Interdisciplinaire Sociale Wetenschap (voorheen: Introductie ASW), inclusief reponsiecollege en belangrijke figuren uit de sheets.
Klassieke theorievorming over verschillen in rijkdom en status: Max Weber
Protestanten hebben niet per se het hoogste inkomen. Hoogste is bij geen kerkelijke gezindte en
bij protestanten die minder dan 1x per week naar de kerk gaan
Maatschappelijke context Duitsland 19e eeuw:
- Eenwording
- Snelle industrialisatie
- Verstedelijking
- Stad = “killing machine” erg ging héél veel mensen naar de stad, weg van het platteland,
omdat ze het idee hadden dat het daar beter was
- Er ontstaan arbeidersbewegingen in vorm van communisten/sociaaldemocraten
Karl Marx:
- Kapitalistisch
- Kapitalisten vs arbeiders
- Concurrentie (producten aanbieden op markt) & dalende winstvoet door deze concurrentie
- Men probeert altijd maximale winst te behalen
- Door dalende winst, arbeiders minder loon uitbuiting kloof arm en rijk (kapitalisme en
arbeiders) neemt toe als kapitalisme zich ontvouwt
- Politieke organisatie arbeidende klasse
- Revolutie alle verhoudingen keren om
- Klasseloze maatschappij/ productiemiddelen gemeenschappelijk bezit
- Uiteindelijk voert economischpolitieke dynamiek tot explosie van kapitalistisch systeem
Max Weber (1864-1920):
- Zoekt ook buiten economischpolitieke structuur naar oorzaken verschillen in tegen stelling
tot Marx Niet klasse, maar religie
- Bureaucratie
- Rationalisatie
- Religie protestants
- Verschillen rijkdom hebben oorsprong in protestantse werkethiek die spoort met
kapitalistische mentaliteit
Geest van het kapitalisme (Franklin):
- Plicht vermeerderen kapitaal
- Plicht tot arbeid
- Rationele aanwending kapitaal en arbeid
- Arbeid als “roeping/plicht”
4 protestantste stromingen:
- Piëtisme God voelen/toelaten
- Methodisme diep gevoel voor God / ascetische (sobere) levenshouding
- Baptistische secten Mennonieten & Quakers
- Calvinisme
Katholicisme (katholieke werkethiek):
- Arbeid minder belangrijk dan contemplatie (Thomas van Aquino) als je een zinvol leven
wilt hebben, moet je werken voor je geld, maar als je het kan permitteren moet je je leven
wijden aan God en in bv. klooster gaan.
- Renteverbod geld brengt geen geld voort. Geld is steriel. Dus als je geld leent aan iemand
geen rente vragen, want je leent het omdat je een goed mens bent. Dit drukt wel de handel.
- In katholicisme moet je doen wat je ouders doen.
, Protestantse werkethiek Calvijn:
- Arbeid als plicht
- Rente, handel en winst toelaatbaat
- Iedereen moet op zijn best mogelijke plek zitten (om God te dienen)
- Calvijn is ervan overtuigd dat de mens slecht is
- Predestinatie het is niet aan de mensen of het leven van de mensen of je wel of niet naar
de hemel gaat. God is onafhankelijk en heeft het al van tevoren besloten. Je lot is al vooraf
beslist. In tegenstelling tot de katholieken die menen dat als je een slecht mens in het leven
bent je naar de hel gaat.
- Beperkte redding we zullen niet állemaal naar de hemel te gaan. Sommigen zijn
voorbeschikt om naar de hemel te gaan, de rest moet naar de hel.
- Geen sacramentaal heil priester kan jou niet vergeven en bemiddelen tussen jou en God.
- Het leidt tot innerlijke eenzaamheid en pessimistisch individualisme. Je weet niet hoe het
afloopt, waar je terecht komt. Je staat er helemaal alleen voor.
- “Certitudo salutis”
- 4 protestante stromingen: “toetsen staat van genade aan eigen positie in de wereld” je
kunt er zekerder van zijn dat als je goed leven lijdt (gaat goed met je/werkt hard/ succesvol/
betekenisvol voor anderen etc.) je wél naar hemel mag .werk als angstreductie
succes/rijkdom als voorteken sociale activiteit
Weber: elementen PWE:
- Werk centraal, religieus gelegitimeerd gegeven
- Hard werken als plicht
- Rationele levenshouding, planning arbeid en vrije tijd
- Succes is belangrijk
- Vrije tijd en consumptie verdacht
- Goed burgerschap een plicht
PWE: maatschappelijke en culturele consequenties:
- Accumulatie bezit: rijkdom
- Economisch rationele levenshouding
- Willige beroepsbevolking
- Flexibele beroepsbevolking
- Sobere uniforme levensstijl
PWE stimuleert kapitalisme
Samenvatting PWE:
Ascetisch protestantisme (predestinatieleer) leidt tot angst over redding leidt tot
hard werken als angstreductie/ succes/rijkdom = uitverkiezing/ sociale activiteit leidt
tot accumulatie bezit: rijkdom/ economisch rationele levenshouding/ willige
beroepsbevolking/ flexibele beroepsbevolking/ sobere uniforme levensstijl
Nederlanden 17e eeuw:
- Sterk verstedelijkt
- “rijk”
- Magneet voor immigranten
- Modern “burgerlijk”/verlichting/vrouwen
- Politieke grootmacht VOC mentaliteit
- Goede waterwegen: handel
- Goede grond: voedsel, zuivel
- Centrale ligging op noord zuid as
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller melissadb. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.38. You're not tied to anything after your purchase.
