Samenvatting Kennistoets Psychologie Kwartiel 4 voor Leerjaar 1 van de opleiding Fysiotherapie. Geschreven in het studiejaar 2019/2020. Ikzelf heb een 8 gehaald.
Stress en gezondheid:
Welke psychosociale factoren invloed hebben op stress:
Stressreacties bepaald door:
- Cognitieve appraisal
- Persoonlijkheid (o.a. type A/B/D)
- Aangeleerd gedrag (cultuur) (Zimbardo)
Sociale steun:
- Definitie Ervaren vriendschap, zorg, achting en hulp welke iemand ontvangt van andere
mensen of groepen. (sociale steun draagt bij aan gevoel van eigenwaarde en dus kwaliteit van
leven)
- Soorten sociale steun (Ros, 1989):
Emotionele steun liefde, vriendschap, waardering (beschermd tegen neg.
Emotionele consequenties stress)
Informatieve steun informatie en advies
Instrumentele steun materiële/ financiële middelen, praktische hulp
- Bij welke soort sociale steun is men het meest gebaat? Algemeen: afhankelijk van de
stressvolle situatie
Kankerpatiënten vooral emotionele steun. Emotionele steun beschermt tegen negatieve
consequenties van stress
Chronische ziekte: alle drie ongeveer even belangrijk
- Sociale steun vermindert ervaren stress en verbeterd de
gezondheid.
Gezondheidsverbetering verminderd de kans op
krijgen ziekte, versnelt herstel van ziekte. Let op: niet
iedereen durft steun te vragen (assertiviteit, schaamte)
Persoonlijke controle:
- Definitie Het gevoel dat men beslissingen en acties kan
nemen om (on)gewenste uitkomsten te verkrijgen.
- Aspecten:
Locus of control: Mate waarin mensen denken invloed te kunnen uitoefenen op hun
levensloop/gezondheidssituatie (beheersoriëntatie)
Internal: zelf architect van het leven
External: leven niet beïnvloedbaar, aaneenschakeling van toevalligheden wil
van God
Eigen effectiviteit (self-efficacy): De verwachting dat men succes kan hebben bij
een specifieke activiteit.
Determinanten:
Ervaring:
Eigen falen en succes
Observatie gedrag anderen (‘social learning’)
- Attributie: concretisering van de locus of control (waar is dit specifieke probleem aan toe te
schrijven). Voorbeeld: Vaak wanneer de behandeling niet snel genoeg tot resultaat leidt vervalt
de patiënt van interne attributie naar externe attributie. Heel belangrijk is om de pt. een middel
(oefening/ houding/ belasting-belastbaarheid) te geven waarmee hij zelf iets kan doen aan het
verminderen van de klacht. Dus niet alleen maar masseren en/of manipuleren, maar pt. ook
zelf aan het werk zetten
- Attributie dimensies:
Intern: binnen zichzelf, zelf invloed uit te oefenen
Extern: buiten zichzelf, anderen/ fysiotherapeut
- Stabiliteitsdementie:
Blijvend/Onveranderbaar vs Tijdelijk/Veranderbaar
- Globaal (oefenen helpt niet) – specifiek (alleen deze oefening helpt niet, geeft meer pijn
Weerbaarheid:
- Karakteristieken: (drie C’s)
Controle: geloven dat men levensgebeurtenissen kan beïnvloeden
Commitment: betrokkenheid bij gebeurtenissen, activiteiten en mensen
Challenge: veranderingen zien als kansen om te groeien (uitdaging)
- Effectievere coping (omgaan met stressoren) – probleemoplossend – omzetten negatieve
gedachten in positieve Minder fysiologische reacties onder stress (betere gezondheid)
Type A/D-gedragspatroon:
- Karakteristieken: (TYPE A)
Competitie gericht: wil winnen, perfectionisme
,Samenvatting Psychologie
Tijdsdrang: ongeduldig, afspraak is afspraak, doen meerdere dingen tegelijk
Boosheid/vijandigheid: wel/niet geuit
- Type B: ontspannen, bedaarde reactie op het leven
- Type D: neiging emotionele stress te onderdrukken (meer kans om door hartinfarct te
overlijden)
In welke mate psychosociale factoren invloed hebben op stress:
- Bij langdurige en hoge stresslevels in combinatie met lage persoonlijke controle: hulpeloosheid
- Bij een sterk gevoel van persoonlijke controle juist positief effect op, gezondheid en voorkomen
van ziek worden
Stress, oorzaak en gevolgen:
Wat stress is en wat er gebeurt als iemand stress ervaart (o.a. primaire en secundaire
appraisal):
Stress:
- Stressor (stimulus) uit de omgeving
- Een reactie op een stressor
- Waargenomen discrepantie tussen fysieke of psychologische eisen van een situatie en de
bronnen van de biologische, psychologische of sociale systemen van individuen (belasting
wordt hoger ervaren dan belastbaarheid). Deze definitie wordt gebruikt!
Wat gebeurt er als iemand stress ervaart?
Primaire appraisal:
- Ontoepasselijk
- Goed
- Stressvol
- Kwaad/verliezen
- Bedreiging
- Uitdaging
Secundaire appraisal:
- Beoordeling van de beschikbare middelen voor het omgaan met de stressvolle gebeurtenis
- Voorbeelden:
Ik kan het niet
Als deze methode mislukt, kan ik een paar anderen proberen
Ik kan het als ik hard werk
Geen probleem – ik kan het doen
Hoe men stress kan meten:
- Fysiologische opwinding:
Huidreactie
Analyseren van bloed, urine, salvia: hormonen zoals cortisol en adrenaline
- SRRS (Social Readjustment Rating Scale)
- Hassles Scale and Uplifts Scale
Hoe mensen omgaan met stress (copingstijlen):
- Coping = het proces waarin mensen proberen het werkelijke/ervaren verschil te beheren tussen
eisen en middelen die ze waarderen
Copingstijlen:
- E-coping gericht op het reguleren van de emotionele reactie op stress
- P-coping gericht op zoeken oplossing
- Actieve coping informatie/steun zoeken
- Passieve coping lijdzaam ondergaan
- Vermijdende coping kop in het zand steken
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 488208. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.88. You're not tied to anything after your purchase.
