Thema 5 Hersenstam (bewustzijn, slaap en syncope)
HC18 Hersenstam en autonoom zenuwstelsel
Hersenzenuwen
- Olfactorius en opticus (I en II) niet écht hersenzenuwen -> zijn meer extensies CNS
o Komt door manier van ontwikkelen
Diencephalon wordt een ballonnetje -> wordt het oog
Bulbus/tractus olfactorius uit telencephalon -> middels fila olfactoria
verbinding met het oppervlak
- Axonen hersenzenuwen normaal komen/eindigen -> craniale nucleus
o Craniale nucleus (III-XII) in hersenstam
o Craniale zenuw axonen van verschillende craniale nuclei (III, V, VII, X)
o Sommige craniale nuclei ontvangen axonen uit meerdere craniale zenuwen
Nucleus ambiguus innerveert slikspieren
Maar via verschillende axonen van hersenzenuwen naar slikspieren toe
- Motorische hersenzenuwkern -> spieren liggen ipsilateraal (behalve bij n. trochlearis)
- Vezeltypes van hersenzenuwen hoef je niet te weten
- Beloop -> functie -> hoe ze lopen door openingen in de schedel moet je weten
Corticale innervatie craniale nucleus -> contralateraal of ook bilateraal
Vanuit hersenschors, kruisen in hersenstam
- mV Trigeminus Kouwen
- dVII Facialis (dorsaal) Aangezichtsspieren
- vVII Facialis (ventraal) Aangezichtsspieren
- IX, X Ambiguus Slikken
- XI Accesorius Sternocleidomastoidius en trapezius
- XII Hypoglossus Tong
Splitsing van de neurale buis
- Dorsaal (alaar) -> sensorisch
- Ventraal (basaal) -> motorisch
- De morfogenen uit de vloer- en dakplaat zorgen voor de splitsing -> beïnvloeden
eindbestemming neuronen bij ontwikkeling
In de hersenstam komen ze anders te liggen -> door openklappen van hersenstam (zie plaatje)
Kolommen van Herrick -> organisatie
- Ruggenmerg -> MMC, LMC, PMC, HMC
In de hersenstam komen er twee bij want er komen extra
functies bij -> hieronder hoef je niet te weten
- Motorisch (basaal) -> branchiomotorkolom -> afgeleiden van de kieuwspieren
- Sensorisch (alaar) -> speciaal sensorisch (auditoir, vestibulair)
Herrick’s kolommen
- Blauw -> sensorisch
- Geel/rood -> motorisch
- Groen -> is intermediair grijs -> maar heet hier reticulaire formatie
,Reticulaire formatie (tegmentum hersenstam)
- Rostraal RF (halverwege de pons en daarboven) ->
o Regelen functie cerebrum en thalamus
o Zo staat van opwinding en aandacht -> hoe
makkelijk zijn de thalamus en cortex te exciteren
- Caudaal RF (onderste helft pons en daaronder)->
o Autonome en motorische functie
Functies van RF -> rostraal
- Mesencephalon en bovenkant pons
o Exciteerbaarheid brein
Door diffuse modulatoire systemen (tijdens HC limbisch) in de RF
- Onderhoud een alerte bewuste status in het cerebrum
o Filtert 99% stimuli weg -> cortex belangrijke 1% (vooral repetitief en zwakke stimuli)
o In samenwerking met diencephalon (thalamus)
Bewustzijn -> lastig te definiëren
- Wat we doen als we bewust zijn
o Alle acties van somatomotor, sensorisch, geheugen en emotionele systemen
- Mate van bewustzijn
o Alertness, Attention, Awareness
- Rostrale RF grote rol in alertness en wat attention ->
o Ook wel Ascending Reticular Activating System (ARAS)
o Regelt exciteerbaarheid diencephalon en cerebrum
Caudale RF ->
- Lager deel pons en medulla oblongata
o Doet ook exciteerbaarheid brein
Diffuse modulerende systemen (zelfde als rostraal)
Doet vooral afdalend -> exciteerbaarheid motorneuronen ->
- Autonome functies
o Ademhaling, bloeddruk, hartslag, mictie
o Dalende analgese regulatie -> reactie op pijn
- Motorische functies
o Spiertonus (hoe levendig reflexen)
o Oogbeweging
Ademhaling in reticulaire formatie -> door twee CPG
- Dorsale respiratoire groep -> inademing
- Ventrale respiratoire groep -> uitademing
Activiteit van deze twee CPG geregeld door
- Pontine respiratoire groep (PRG)
o Pneumotaxisch centrum (ademhaling aan)
o Apneu centrum (ademhaling uit)
, o Doet samen rate en diepte van ademhaling
Ademhaling veel door het CPG
- Normale ademhaling
o In -> diafragma + wand abdomen
o Uit -> ontspannen -> gaat door elasticiteit thorax (passief)
- Actieve ademhaling
o In -> hetzelfde maar ook nog externe intercostale spieren
o Uit -> hetzelfde maar ook interne intercostale spieren en samentrekken abdomen
- Extreem harde ademhaling -> ook nog accessoire spieren
o Sternocleidomastoidius, scalenus, pectoralis major/minor etc
Effort voor ademhaling kost soms meer zuurstof dan een ademhaling genereert -> astma-aanval
Pontine Respiratoire groep onder invloed van veel factoren -> zie plaatje
- Hoge centrums hersenen (+ en -)
- Medullaire chemoreceptoren lage pH, hoge CO2 (+)
- Carotis en aorta chemoreceptoren -> daling O2 (+)
- Proprioceptoren in spieren en gewrichten (+)
- Receptoren voor aanraking, temperatuur, pijn (+)
- Hering-Breuer reflex -> stretch receptoren in longen (-)
In werkelijkheid nog veel ingewikkelder
Neurotransmitter systemen
Groot -> regelsystemen
- GABA (50%)-> inhiberend
o Ingebouwd systeem dat alles rustig houdt
o Want normaal zijn axonen spontaan actief -> zou anders massaal actief worden als ze
niet uitgedoofd worden
- Dan glutamate (30%) en acetylcholine (20%) ook nog bij groot
o CBS-s glutamate
- Motoriek, sensorisch, geheugen, emotioneel
- Vaak chemische synapsen en iotropische receptoren
- Snel en kort effect -> PSP
Klein -> Diffuse modulatoire systemen (2%)
- Kleine groepen neuronen verspreid over CNS
- Belangrijk voor de status van het zenuwstelsel
- In reticulaire formatie en diencephalon
- Neurotransmitter
o Choline -> hersen exciteerbaarheid
o Serotonine -> emoties
o Noradrenaline -> arousal (FF) en aandacht (centraal)
o Dopamine -> beloning (verslaving)
- Chemische synapsen en metabotrope receptoren
o Langzamer/langer effect -> variabel door 2nd messenger systeem
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sarahvink. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.