Samenvatting Hoofdstuk 6 - Persoonlijkheidsstoornissen vanuit categoriaal en dimensioneel perspectief
27 views 0 purchase
Course
Persoonlijkheidspsychologie (H002125)
Institution
Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting van hoofdstuk 6 uit de cursus persoonlijkheidspsychologie die gedoceerd wordt in de Bachelor Psychologie. Combinatie van eigen lesnotities, handboek & lesdia's. Hoofdstuk over persoonlijkheidsstoornissen vanuit categoriaal en dimensioneel perspectief.
PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN VANUIT CATEGORIAAL EN DIMENSIONEEL
PERSPECTIEF
i. Persoonlijkheidsstoornissen: algemene introductie op het categoriaal perspectief
Persoonlijkheidsstoornis = vorm v pathologie die zich ontwikkeld rond de persoonlijkheid ve persoon. PD’s
ontwikkelen zich in interactie met de omgeving, als gevolg ve genetische predispositie.
a. De gemeenschappelijke deler
Hoewel elke PD ‘uniek’ is, zijn er toch enkele inhoudelijke gelijkenissen over ≠ PD’s heen …
(1) Repetitieve patronen v gedrag & emotie (~ innerlijke beleving)
(2) Die vrij ernstig zijn (= zekere belasting/beperking geven in het dagelijkse leven)
(3) Die afwijken vd culturele/maatsch. norm (~ gedrag & emoties die verwacht w)
(4) Die resulteren in blijvende emotionele stress & beperkingen in het professioneel leven +
interpersoonlijke relaties
(5) Die ervaren w als egosyntoon (*) door de persoon zelf
(*) egosyntoon = individu beschouwt manier v functioneren als deel v zichzelf, waardoor hij de
ernst vh functioneren niet inziet.
• gebrek aan zelfinzicht ⇒ PD’s moeilijk aan te pakken binnen behandelingsperspectief, omdat
individuen oorzaken steeds bij externe factoren leggen ipv bij de eigen persoon/het eigen
functioneren
• omgeving ervaart meer last vd PD dan individu zelf
• hét grote verschil tssn PD’s – elke andere klinische stoornis: egosyntone ervaring ↔
egodystone ervaring (= individu ondervindt zélf veel hinder door de stoornis)
b. Persoonlijkheidsstoornissen vs andere klinische stoornissen
PD’s w onderscheiden v alle andere klinische stoornissen.
Oorspronkelijk:
• klinische stoornissen op As I in DSM-IV, PD’s op As II
• PD’s stonden heel vaak in de schaduw v KD’s, omdat PD’s chronische patronen v gedrag zijn ↔
KD’s die veeleer acuut zijn
⇒ onderscheid op aparte assen om PD’s uit deze schaduw te halen
Nu: onderscheid als gevolg v enkele belangrijke verschillen:
- chronisch verloop PD’s
- egosyntone beleving
- episodisch verloop met
acute opflakkeringen
- egodystone beleving KD’s
Opm. Bestaan v belangrijke relaties tssn beiden; ze zijn niet onafhankelijk v elkaar, denk aan
comorbiditeit. In het verlengde daarvan is het soms ook heel moeilijk om bep symptomen toe te
wijzen aan 1 v beiden; samen voorkomen v PD’s & KD’s bemoeilijkt differentiatie.
, c. Historisch perspectief op de DSM-diagnostiek van persoonlijkheidsstoornissen
DSM = taxonomie om diagnoses vast te stellen. DSM kent reeds een lange diagnostische traditie:
DSM-I
- na WOII in het kader v
diagnosticeren v soldaten met DSM-II
PTSD - na impuls v uitgave ICD-8
- puur obv expertopinies - ontwikkeling v meetbare &
- differentiatie tssn persoonlijk- observeerbare criteria voor PD's
heidsgerelateerde klachten &
neuroses
DSM-III DSM-III-R (= revisie)
- introductie multi-axiaal systeem - aangepaste criteria obv
- KD's = As 1 onderzoeksresultaten v PD's
- PD's = As 2 - focus op klinische bruikbaarheid
- reden = visibiliteit & grotere vd diagnoses voor het eerst sinds
betrouwbaarheid vd diagnoses ontstaan
DSM-5
DSM-IV - introductie vh dimensionele
perspectief
- introductie algemene
- categoriale én dimensionele
diagnostische criteria voor PD's
beschrijving v PD's
(zie punt d.)
- assensysteem verdwijnt,
restcategorie w herschreven
d. Introductie algemene diagnostische criteria van DSM-IV As II / DSM-5
= criteria die over alle PD’s voorkomen & waaraan individuen moéten voldoen om te w
gediagnosticeerd met een PD
- algemene criteria inclusief uitsluitingscriteria
- geïntroduceerd in DSM-IV, overgenomen in DSM-5
e. Waarde van de algemene diagnostische criteria voor persoonlijkheidsstoornissen
Algemene diagnostische criteria = stap 1 bij identificatie v mogelijke PD.
- noodzakelijke stap om onderscheid te maken tssn klinisch betekenisvolle
persoonlijkheidspathologie – ‘kleurrijke’ mensen die opvallende persoonlijkheidskenmerken
hebben, maar daarom niet pathologisch v aard
- individuen die voldoen aan algemene diagnostische criteria voldoen automatisch aan criteria
voor PD’s
Praktijk
Weinig systematische toepassing vd criteria: diagnostici slaan deze rubriek doorgaans over &
maken diagnoses hoofzakelijk obv gedrag tijdens sessie en beschrijvingen vh interpersoonlijke
verkeer.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller naisdesmet. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
