Hoofdstuk 2: Ideologieën en maatschappelijke breuklijnen
Politicologie bestudeert de strijd om macht
o Strijd wordt vaak gevoed door ideologieën
= tegengestelde opvattingen over hoe een samenleving geordend moet worden
1. Ideologieën: een overzicht
a. Wat is een ideologie?
Ideologie = coherent geheel van opvattingen over hoe de samenleving georganiseerd
moet worden, dat uitgaat van een bepaald mensbeeld en aanzet tot of legitimatie
biedt voor sociale actie
Pejoratieve betekenis van ideologie
Wanneer men het ziet als iets dat het denken van mensen zodanig kleurt dat zij
de werkelijkheid niet meer zien of willen zien.
Marxisten
Beogen ideologie te ontmaskeren om de ‘werkelijkheid’ bloot te leggen
Ideologie dient hier de belangen van de heersende mach
Ideologie kan repressief werken
Wanneer ze overal in de samenleving overheerst in de mate dat ze verhindert om
bepaalde situaties in discussie te stellen
Ideologie Belangrijke motor voor de politiek (DAN uit 3 bestanddelen bestaan)
o Analysekader
= diagnose maken van hoe maatschappij in elkaar zit
(Wereldbeeld + organisatie van samenleving)
o Normatief kader
= Hoe zouden we willen dat de maatschappij in elkaar zit?
o Operationeel kader
= Geeft actieplan van hoe men de samenleving kan ordenen
Vanuit ideologie worden immers eisen om veranderingen geformuleerd,
die in conflict treden met gevestigde belangen en situaties
Kan ook belangrijk bindmiddel vormen voor samenleving, waaruit doelen
geformuleerd worden en politiek handelen legitimatie krijgt
Ideologische hegemonie = liberale filosofie
b. Een overzicht van ideologische stromingen
Fukuyama voorspelde vorige eeuw het einde van het liberalisme als dominante
ideologie, want na het uiteenvallen van sovjet-unie zag hij geen alternatief meer voor
liberaal kapitalisme, dit was echter wat voorbarig want het libelarisme is nogsteeds
het fundament van onze grondwet (vrijheid, vrije meningsuiting,scheiding der
machten,….). Het libelarisme als politieke partij verliest echter wel stemmen.
liberalisme = het geloof in het rationele en vrije individu, het zelfregulerend
, vermogen van de markt en de meritocratie.
individu staat centraal , politieke en economische vrijheid en
autonomie staat garant voor vooruitgang van de gehele samenleving.
mensbeeld groeide uit de ideeën van de verlichting
invisible hand van Adam Smith : iedereen in de samenleving streeft zijn
eigenbelang na
bv. Bakker bakt brood voor eigen winstbejag,de klant koopt brood om
honger te stillen
link-libelarisme= individuele vrijheid aan gelijke kansen op politiek en
sociaal-economisch vlak , aanvaard grote rol voor staat om welvaart te
generen
rechts-liberalisme = de staat moet zich beperken tot nachtwakersstaat
en vertrouwen op de zelfregulerend vermogen van de markt.
socialisme = het geloof in de mens als sociaal wezen, de maakbaarheid van mens en
maatschappij, herverdeling van welvaart en gelijke posities
de gemeenschap is even belangrijk als het individu
mensbeeld: mens is sociaal wezen, die gevormd word door leven in
gemeenschap en die gemeenschappelijke doelen nastreeft door middel
van samenwerken.
tegengestelde van liberalisme
overheid heeft een belangrijke rol en moet de gelijkheid tussen mens
en hun vermogen, de overheid moet ervoor zorgen dat de rijkdom
volgens behoefte word verdeeld.
socialisme komt voor uit marxisme. Socialisme is echter milder zij
geloven dat de levens-en arbeidsvoorwaarden van arbeidsklasse binnen
contouren van kapitalistische staatsordening kan worden verbetert,
socialisten nemen genoegen met herverdeling van de welvaart om
armoede te bannen.
Christen- =het geloof in de waardigheid van de menselijke persoon, sociale orde, de
democratie gemeenschap, een sociaal gecorrigeerde markteconomie, pragmatisch en
christelijke normen en waarden.
onstaan als onderdeel van conservatieve ideologie dat in 19de eeuw
onstond als reactie tegen de politieke, economische en sociale
omwenteling
mensbeeld : de mens is onvolmaakt en opzoek naar houvast en
herkenbaarheid en dus sociale orde daarom zijn hiërarchie en autoritiet
nodig.
moderne christendemocratie: personalisme centraal, de waardigheid
van de persoon met zowel materiële als spirituele behoeften staat
voorop.
individuele vrijheid moet worden gecombineerd met maatschappelijke
verantwoordelijkheid.
klemtoon op : georganiseerd middenveld, vrijwilligerswerk, inzet voor
gemeeschappelijke en familiale waarden.
rol van de staat: de gemeenschap staat boven de staat, de staat moet
zich terugtrekken tvv de gemeenschap, verkiest regeling van lokale
besturen bovenop centraal overheid, de staat moet voorwaarden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rechtenantwerpen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.15. You're not tied to anything after your purchase.