INLEIDING RECHT: SEMESTER 1
DEEL 1: INLEIDING TOT HET RECHT
1. ALGEMENE INLEIDING
1.1. Verantwoording
“Eenieder wordt geacht de wet te kennen”
Voorbeelden: Als je werkt weet je dat je een arbeidsovereenkomst moet sluiten, bij een
scheiding, verkeersovertreding, …
Recht en moraal/godsdienstige regels raken elkaar op meerdere punten.
Voorbeelden: Men mag niet stelen, men mag niet doden, openbare orde, …
1.2. Het begrip recht
1.2.1. Algemeen
Het recht is:
- Een geheel van algemeen geldende normatieve regels,
- Opgelegd of ontvangen en bekrachtigd door de staat,
- Waarvan de naleving afdwingbaar is,
- En die de ordening van het maatschappelijk leven beogen.
1.2.2. Het geheel van algemeen geldende normatieve regels
Verbods-, gebods-, toelatings- en organieke regels
Verbods- en gebodsregels:
‘je moet’ of ‘je mag niet’ bv. De verkoper moet aan de koper een zaak leveren die
met de overeenkomst in overeenstemming is.
Toelatingsregels:
‘je mag’ bv. Je mag een huis waarvan je eigenaar bent verhuren, verkopen, maar
ook weggeven of afbreken.
Organieke regels:
Regels die iets organiseren bv. aantal volksvertegenwoordigers en senatoren, de
soorten rechtbanken die worden opgericht, …
Aanvullend of dwingend recht
Dwingend:
Ze moeten nageleefd worden door elk rechtssubject, bij een niet-naleving volgt een
sanctie. bv. Echtgenoten zijn jegens elkaar tot samenwoning verplicht; zij zijn
elkaar getrouwheid, hulp en bijstand verschuldigd.
De regels van openbare orde, goede zeden en zwakkere personen beschermen.
1
,Aanvullend:
Ze gelden enkel voor de rechtssubjecten voor zover zij geen andere regeling
getroffen hebben.
Ze vullen de overeenkomst van de partijen aan.
De keuze (als rechtssubject) om de aanvullende bepalingen van de wet te volgen of
om een afwijkende overeenkomst te sluiten.
bv. Indien bij het aangaan van de koop niets daaromtrent bedongen is, moet de
koper betalen op de plaats en op het tijdstip voor de levering bepaald.
Algemene of individuele normen
Algemene normen:
Gelden voor alle rechtssubjecten die zich on dezelfde feitelijke omstandigheden
bevinden.
In een aantal gevallen blijft de wet vaag (rechter kan dan bepalen of de wet al dan
niet van toepassing is en kan deze concreet invullen).
bv. bepalingen met betrekking tot woninghuur of huur van een handelspand
Individuele normen:
Slechts weinig normen die betrekking hebben op een bepaalde rechtssubject.
bv. normen die een aanstelling in het parlement of als notaris betreffen
1.2.3. Door de staat opgelegde of ontvangen en bekrachtigde normen
De regels zijn opgesteld door de overheid, als wij het over recht hebben.
Voorbeelden: sportvereniging, school, het huwelijk, nationaliteitsverzekering, …
1.2.4. Afdwingbare normen
Als men niet houdt aan de regels volgen er sancties, die opgelegd worden door: rechter,
politie, overheidsinstanties, …
Voorbeelden: verkeersboetes bij snelheidsovertredingen, gevangenisstraf bij moord, …
1.2.5. Normen die de ordening van het maatschappelijke leven beogen
De taak van het recht is het scheppen van orde en een juridisch probleem zal volgens
toepassingen van het recht opgelost worden.
Voorbeelden: Verjaring kan principieel onrechtvaardig zijn maar is omwille van
rechtszekerheid te verantwoorden. Rechtszekerheid betekent dat de rechtssubjecten mogen
verwachten hoe een rechtsregel zal toegepast worden, waardoor er stabiliteit in de
rechtsbetrekkingen heerst.
2
,2. INDELINGEN VAN HET RECHT
2.1. Privaatrecht – Publiekrecht
2.1.1. Het publiekrecht
2.1.2. Het privaatrecht
PUBLIEK: NATIONAAL
Publiek = Regelt de verhoudingen tussen de burgers en de overheid.
Nationaal = binnen de landsgrens
Grondwettelijk- en staatsrecht bv. grondrechten, mensenrechten, …
Administratief recht bv. orde van het land, stedenbouw, …
Strafrecht en strafprocesrecht bv. strafbare feiten en alle procedures
Bij een strafrecht zijn er 3 soorten misdrijven:
o Overtredingen politiestraf
o Wanbedrijven correctionele straf
o Misdaden criminele straf
Fiscaal recht (belastingen) en begrotingsrecht bv. inkomstenbelasting, erf- en
registratiebelasting, btw, …
PUBLIEK: INTERNATIONAAL:
Internationaal = overstijgt de landgrens
Internationaal publiekrecht of volkenrecht
De manier waarop staten afspraken maken en dat wordt vastgelegd in
verdragingen
Internationaal strafrecht
bv. Belg pleegt in het buitenland een misdrijf. Gaat hij daar berecht worden of moet
hij naar België komen?
3
, PRIVAAT: NATIONAAL:
Privaat = Regelt de verhoudingen tussen burgers onderling (op private belangen)
Vennootschapsrecht bv. BVBA, NV, … (bedrijven)
PRIVAAT: INTERNATIONAAL:
Internationale privaatrecht bv. Een Belg huwt een Spaanse schone, aan boord van
een Italiaanse boot, varende in de Griekse territoriale wateren. Zullen het huwelijk en
zijn gevolgen volgens Belgisch, Spaans, Italiaans of Grieks recht geregeld worden?
Zo’n situatie kan aanleiding geven tot ‘wetsconflicten’ of collisie.
2.1.3. Enkele ‘gemengde’ takken
Gemengde rechtstakken: zowel privaat- als publiekrecht.
Ondernemings- en economisch recht
Alle rechtsbetrekkingen tussen ondernemers
Normen i.v.ml. prijsbeleid, oneerlijke concurrentie, …
Vennootschapsrecht
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller HakimaT. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.