In deze samenvatting is zowel het kwalitatief als het kwantitatief deel vervat. Het is een combinatie van de powerpoints, de boeken en datgene wat in de les verteld werd. Met behulp van deze samenvatting ben ik van de eerste keer geslaagd op dit vak.
2.4 De selectiecriteria.........................................................................................................................................21
2.5 De steekproefmatrix.....................................................................................................................................22
2.6 Omvang van de steekproef..........................................................................................................................22
3. Interviewing............................................................................................................................................. 24
3.1 Types interviews...........................................................................................................................................24
3.1.1 Onderdeel op basis van structuur = continuüm...................................................................................24
3.1.2 Onderdeel op basis van types: naar inhoud en doelgroep..................................................................24
3.2 Interviewschema..........................................................................................................................................24
3.2.1 Speciale vorm van vragen: vignetten....................................................................................................26
3.3 Werving respondenten.................................................................................................................................27
3.4 Voorbereiding + interview zelf.....................................................................................................................28
3.4.1 Proefinterviews.....................................................................................................................................28
3.4.2 Aantekeningen tijdens het interview...................................................................................................29
3.4.3 Vraagformulering..................................................................................................................................29
3.4.4 Doorvragen...........................................................................................................................................30
3.4.5 Stimuleren respondent.........................................................................................................................30
3.4.6 De stilte.................................................................................................................................................31
3.5 Na het interview...........................................................................................................................................32
3.5.1 De samenvatting...................................................................................................................................32
3.5.2 Onbevredigende reacties.....................................................................................................................32
3.5.3 Lastige interviewsituaties.....................................................................................................................34
3.5.6 Not done...............................................................................................................................................35
3.5.7 Transcriptie van het interview..............................................................................................................35
3.7 Tien algemene richtlijnen.............................................................................................................................36
4. Stappen in een onderzoeksvoorstel en eindrapport..................................................................................37
4.1 De onderzoekscyclus....................................................................................................................................37
4.2. Keuzes bij het uitwerken van een onderzoeksopzet....................................................................................37
4.2.1 Deductief vs. inductief..........................................................................................................................37
4.2.2 Eenmalig vs. iteratief............................................................................................................................37
4.2.3 Beschrijven vs. verklarend....................................................................................................................38
4.2.5 Kwantitatief vs. kwalitatief...................................................................................................................40
4.2.6 Fundamenteel vs. praktijkgericht.........................................................................................................41
4.2.7 Samenhang tussen de keuze’s..............................................................................................................41
4.3. Onderzoeksvoorstel.....................................................................................................................................42
4.4. Probleemstelling..........................................................................................................................................42
4.4.1 Onderzoeksdoelen................................................................................................................................42
4.5 Literatuurstudie............................................................................................................................................44
4. 5.1 Verschillende visies op literatuurstudie..............................................................................................44
4.5.2 Onderdelen...........................................................................................................................................45
4.6. Conceptueel kader.......................................................................................................................................45
4.6.1 Onderzoeksopzet..................................................................................................................................46
4.6.2 Planning...............................................................................................................................................47
4.7. Onderzoek ik de praktijk..............................................................................................................................47
4.7.1 Probleemstelling, literatuurstudie en conceptueel kader....................................................................47
4.7.2 Uitvoering empirisch onderzoek..........................................................................................................47
4.7.3 Rapporteren..........................................................................................................................................47
4.8. Structuur van een eindrapport....................................................................................................................47
4.8.1 Algemeen..............................................................................................................................................47
4.8.2 Probleemstelling, literatuurstudie en conceptueel kader....................................................................48
4.8.3 Methodesectie......................................................................................................................................48
4.8.4 Resultaten.............................................................................................................................................48
4.8.5 Besluit...................................................................................................................................................48
5. Focusgroepen........................................................................................................................................... 50
5.1 Wat is een focusgroep?................................................................................................................................50
5.2 Ontstaan en evolutie....................................................................................................................................50
5.3 Meerwaarde van focusgroepen...................................................................................................................50
5.4 Toepassing van focusgroepen......................................................................................................................51
5.5 Voor- en nadelen focusgroepen...................................................................................................................51
5.5.1 Voordelen.............................................................................................................................................51
5.5.2 Nadelen.................................................................................................................................................52
5.6 Samenstelling van de focusgroepen............................................................................................................53
5.6.1 Selectie van de steekproef....................................................................................................................53
5.6.2 Aantal deelnemers................................................................................................................................53
5.6.3 Aantal focusgroepen.............................................................................................................................54
5.9 Soorten vragen.............................................................................................................................................54
5.9.1 openingsvragen....................................................................................................................................54
5.9.2 Vragen tijdens een groepsgesprek.......................................................................................................54
2
, 5.10 Focusgroep voorbereiden...........................................................................................................................55
5.10.1 Selectie en contactname....................................................................................................................55
5.10.2 Locatie en opstelling van de zitplaatsen.............................................................................................55
5.10.3 Ontvangst van de deelnemers............................................................................................................56
5.11 Verloop van focusgroep zelf.......................................................................................................................56
5.12 De rol van de observator............................................................................................................................56
5.13 De rol van de moderator...........................................................................................................................57
5.13.1 Rol van de moderator.........................................................................................................................57
5.13.2 Kwaliteiten van een moderator..........................................................................................................57
6. Observatie............................................................................................................................................... 59
6.1 etnografie.....................................................................................................................................................59
6.1.1 Etnografie vs. observatie......................................................................................................................59
6.1.2 Kenmerken............................................................................................................................................60
6.1.3 Soorten.................................................................................................................................................60
6.2 Participerende observatie............................................................................................................................63
6.2.1 Kenmerken............................................................................................................................................63
6.2.2 Korte geschiedenis van de participerende observatie.........................................................................65
67.2.3 Waarom participerende observatie...................................................................................................65
6.2.4 Voordelen van participerende observatie............................................................................................66
6.2.5 Nadelen van participerende observatie...............................................................................................66
6.3 Steekproeftrekking.......................................................................................................................................67
6.3.1 Algemeen..............................................................................................................................................67
6.3.2 Mate van zichtbaarheid van setting.....................................................................................................68
6.3.3 Mate van openheid van setting............................................................................................................68
6.3.4 Macht(sverhoudingen).........................................................................................................................68
6.4 Rollen tijdens het participerend onderzoek: mate van participatie.............................................................68
6.4.1 Volledige participant.............................................................................................................................68
6.4.2 Participant als observator.....................................................................................................................69
6.4.3 Observator als participant....................................................................................................................69
6.4.4 Volledige observator.............................................................................................................................69
6.5 toegang tot de setting: gatekeepers en vertrouwen...................................................................................70
6.6 De aanvangspositie......................................................................................................................................70
6.7 Vier strategieën om vertrouwen op te bouwen...........................................................................................70
6.8 Het verblijf in de setting...............................................................................................................................71
6.8.1 Activiteiten tijdens het veldwerk..........................................................................................................71
6.8.2 activiteiten buiten de setting................................................................................................................71
6.8.3 Problemen tijdens het verblijf..............................................................................................................72
6.9 Verlaten van het veld...................................................................................................................................72
UITBREIDING: GASTCOLLEGE.............................................................................................................................74
1. Basisprincipes............................................................................................................................................74
2. Observatie en etnografisch onderzoek......................................................................................................74
3. Wat observeren ?......................................................................................................................................74
4. Hoe participerend observeren?.................................................................................................................75
Hoofdstuk 2: Onderzoek naar criminaliteit en aanverwante zaken................................................................96
1. Operationaliseren en meten...........................................................................................................................96
1.1 Meetniveaus.................................................................................................................................................97
A. Nominaal meetniveau...............................................................................................................................97
B. Ordinaal meetniveau.................................................................................................................................97
C. Interval meetniveau..................................................................................................................................97
D. Ratio meetniveau......................................................................................................................................98
E. Absoluut meetniveau.................................................................................................................................98
1.2 Operationalisatie..........................................................................................................................................98
2. Validiteit en betrouwbaarheid.......................................................................................................................99
3. Bepaling van constructvaliditeit...................................................................................................................102
4. Andere kwaliteitsaspecten...........................................................................................................................103
5. Gelaagde structuur.......................................................................................................................................104
5.1 Delicten..................................................................................................................................................105
5.2 Processen-verbaal..................................................................................................................................105
5.3 Daders....................................................................................................................................................105
5.4 Strafdossiers..........................................................................................................................................106
5.5 Geografische gelaagdheid.....................................................................................................................106
5.6 Slachtoffers............................................................................................................................................106
5.7 De multiniveaustructuur van criminaliteit............................................................................................106
6. Typen criminologisch onderzoek..................................................................................................................107
7. Toestemming, privacy en ethiek..................................................................................................................108
Hoofdstuk 3: planning en uitvoering........................................................................................................... 110
3.1 Onderzoeksvraag.......................................................................................................................................110
3.4 Keuze van onderzoeksopzet.......................................................................................................................111
4
, 3.5 Keuze van analyse-eenheden.....................................................................................................................111
3.6 Keuze van dataverzamelingsmethode.......................................................................................................111
3.7 Keuze van anlysemethode..........................................................................................................................112
4.3 Afhankelijke en onafhankelijke variabele..................................................................................................123
4.4 Interventies en het meten van verandering...............................................................................................124
4.5 Designs naar experimentaliteit..................................................................................................................125
4.6 Validiteit en onderzoeksontwerp: conclusie...............................................................................................128
4.7. Bedreigers van interne validiteit...............................................................................................................129
4.8 Bedreigers van externe validiteit...............................................................................................................130
4.9 Bedreigers van constructvaliditeit..............................................................................................................132
4.10 Interne validiteit vs. externe validiteit......................................................................................................133
4.11 Enkele typische designs............................................................................................................................133
Hoofdstuk 5: selectie van analyse-eenheden.............................................................................................. 135
5.1 Terminologie..............................................................................................................................................135
5.2 Representativiteit en generaliseerbaarheid...............................................................................................136
5.3 Grootte van de onderzoeksgroep...............................................................................................................138
5.4 Analyse-eenheden in primaire en secundaire bronnen..............................................................................138
5.4.1 Probability sampling...........................................................................................................................138
5.4.2 Non-probability sampling...................................................................................................................144
5.5 Uitval, weigering en non-respons..............................................................................................................146
6.2 Secundaire data in België...........................................................................................................................150
6.3 Secundaire data internationaal..................................................................................................................150
1. Kenmerken, geschiedenis en grondvormen
1.1 Kenmerken kwalitatief onderzoek
Niet de onderzoeker staat centraal, maar de onderzochte
Heel veel verschillende definities omdat er veel verschillende perspectieven zijn
op kwalitatief onderzoek
Verzameling benaderingen met onderlinge familiegelijkenissen, eerder dan een
perfect afgelijnde categorie
o Er worden bepaalde kenmerken gedeeld, maar er is geen typerend
kenmerk dat bij alle kwalitatieve onderzoeksvormen aanwezig is.
6
, o Kenmerken zijn vaak aanwezig, maar niet noodzakelijk allemaal
1.1.1 Onderzoeksdoelen en -vragen
Vb. je doet onderzoek naar stress bij politieambtenaren.
Kwantitatief onderzoek: survey doen (gestandaardiseerde vragenlijst) met allerlei
verschillende meetinstrumenten.
Voordeel: je reikt een groot publiek aan
Nadeel: zwakke diepgang
Kwalitatief onderzoek: interviews afnemen, vragen aan agenten wanneer ze stress
ervaren, situaties omschrijven, participerende observatie
Voordeel: in de diepte
Nadeel: je gaat maar met enkele mensen bezig zijn
Kwalitatief onderzoek leent zich meer tot processen en complexe thema’s
o Vb. hoe is het proces van homejacking verlopen?
Dagelijkse werkelijkheid van subjecten staat centraal
o Met kwalitatief onderzoek probeer je zo dicht mogelijk bij de werkelijkheid
te geraken.
Eerder “emic” dan “etic” perspectief (manieren om naar je onderzoekssubject te
kijken)
o Emic: schema’s komen van de onderzoekssubjecten (je laat vooral de
subjecten spreken, je kijkt wat er opborrelt)
Je hangt niet vast aan de literatuur, je kijkt puur naar wat de
misdadiger te zeggen heeft
o Etic: de onderzoeker heeft vooraf bepaald schema (vb. gestandaardiseerde
vragenlijst) en trekt daarmee naar de onderzoekssubjecten. (je hebt zelf al
een kader, een schema en daarmee mogen de subjecten verdergaan,
kiezen waar ze zich in het schema bevinden, bv. op een schaal aangeven
hoe je je voelt etc.)
Adhv de literatuur kan je heel veel dingen opzoeken bv. je doet een
onderzoek naar de modus operandi van diefstalplegers. Je kijkt naar
die van de literatuur en spreekt dan met de misdadigers. Je gaat
hun eigen termen dan vertalen naar de literatuur
Doel van het onderzoek hangt af van het type onderzoek:
1. Exploratief onderzoek
a. Doel: tot inzichten komen op een domein waar tot nu toe weinig over
geweten is, noodzaak om er meer over te weten
b. Vaak verkennend van aard
c. In verantwoording: onderzoeker zal wijzen op de nieuwe kennis die
vergaard zal worden en de nieuwe hypothesen voor verder onderzoek die
uit de resultaten naar voren zullen komen.
2. Verklarend onderzoek
7
, a. Lijkt op het eerste gezicht niet binnen kwalitatief onderzoek thuis t ehoren
i. Causale analyses: vaak kwantitatief onderzoek
b. Ook kwalitatief onderzoek kan verklaren als een doelstelling hebben
i. Op zoek naar het ontdekken van oorzaken in de betekenisgeving
aan personen
c. Toch zeldzaam binnen kwalifatief onderzoek omwille van de meestal
beperkte omvang van de onderzoekspopulatie
3. Beschrijvend onderzoek
a. Het aanleveren van een gedetailleerde beschrijving van een bepaalde case
die bestudeerd wordt.
b. Kwalitatief onderzoek gaat over het in de diepte begrijpen van processen
van betekenisgeving en een van de wijzen om tot een dergelijk begrijpen
te komen is het omstandig beschrijven van een case
4. Emancipatorisch onderzoek
a. Actieonderzoek: de onderzoeker wil niet alleen kennis opdoen maar wil,
samen met de onderzochten, ook een sociaal probleem aanpakken of de
betrokken instrumenten aanreiken om een probleem aan de pakken.
b. Doel: bijdrage leveren in sociale actie en de staving van het belang van het
onderzoek moet dan ook mee daar gezocht worden.
1.1.2 Onderzoeksdesign
Design is flexibel
o Iteratieve onderzoekscyclus doorheen het onderzoek
Miles en Huberman: we rekenen ons tot de transcendentale realisten = we gaan
ervan uit dat sociale fenomenen niet bestaan en dat een wetenschapper in staat is
om wetmatige en redelijk stabiele relaties in die objectieve wereld te ontdekken.
o Die wetmatigheden maken het mogelijk concepten te ontwikkelen en theorieën
te maken die inzicht geven in onderliggende processen in de sociale
werkelijkheid
Design is gericht op studie in natuurlijke omgeving
o Dicht mogelijk proberen komen bij de ervaring van de respondenten
o Veel aandacht voor de specifieke context
Je kijkt vooral in de diepte naar patronen, naar de specifieke groep
mensen. (achtergrond, geslacht, verleden…)
vs. gestandaardiseerde vragenlijsten waarbij doorgaans
verondersteld wordt dat de context constant is
de context is niet voorgevormd (zoals in kwantitatief onderzoek)
o De onderzoeker maakt zelf deel uit van de context.
Design is gericht op ‘holistisch’ begrijpen van de context
o Onderzoek focust niet enkel op vooral bepaalde elementen, maar blijft open
voor de gehele context (vs kwantitatief onderzoek waar ze naar aparte
variabelen kijken.)
o Vb. je bent vrouw en hebt criminologie gedaan en hebt een bepaalde
achtergrond…
o Je vertrekt niet louter van een theorie, kijkt naar wat de data je zegt.
(inductief)
Maar: ook in kwalitatief onderzoek met een “emic” perspectief dat dicht bij de
leefwereld van de onderzoekssubjecten ligt, blijft het de bedoeling om tot
algemenere uitspraken (theorie) te komen.
8
,1.1.3 Dataverzamelingsmethoden
Uitgebreid gamma aan methoden, pinnen zich niet vast op een methode
Vaak meerdere methoden in 1 onderzoek
o Doorheen het onderzoek overschakelen van een methode naar andere
o Vb. interviews, documenten en enkele observaties
o Vaak wel 1 methode dominant
Het gebruik van methoden is flexibel
o Niet altijd het geval, het is één familiekenmerk
Vaak intens en/of langdurig contact met het veld
o Belangrijk voor een holistisch beeld en “emic” perspectief
o Vaak langdurig observeren met als kracht dat je in de diepte gaat (zwakte:
niet in de diepte)
1.1.4 Data-analyse
Eerder o.b.v. teksten (en soms beelden) dan o.b.v. cijfers
o Ontbreken van cijfers betekent niet automatisch kwalitatief onderzoek (kan
ook gewoon slecht onderzoek zijn)
o Soms worden er wel cijfers gebruikt
Vb. context testen, als de onderzoekssubjecten zelf cijfers gebruiken in
hun proces van betekenisgeving
Soms gebruiken kwalitatieve onderzoekers wel cijfermateriaal bij het
schetsen van een context van hun onderzoeksprobleem.
Ook analyse van visueel materiaal kan opnieuw gebeuren met woorden
Doel: van analyse is betekenis achterhalen: proberen afvragen wat de data ons
vertelt over onze onderzoeksvraag.
Processen staan centraal (in kwantitatief staan variabelen centraal): hoe komt
iemand tot een bepaald crimineel patroon, hoe verloopt het proces van
intrafamiliaal geweld…
De analyse is flexibel, weinig gestandaardiseerde procedures (bij kwantitatief:
vaak gestructureerd)
In de diepte begrijpen, eerder dan representatief beschrijven.
o Weinig mensen maar in de diepte i.p.v. veel mensen maar oppervlakkig
1.1.5 Rapportage
De rapportage verschilt bij kwalitatief onderzoek
o Bij kwalitatief onderzoek wil je een uitgebreide beschrijving geven van het
materiaal dat je verzamelde.
De onderzochten worden vaak betrokken bij de (lezing van de) resultaten
o Tijdens het onderzoek een deel van je werk naar de subjecten doorsturen,
vragen of alles correct is, er aanvullingen zijn…
De rapportering handelt ook over de context
o Het materiaal moet “spreken” vb. door citaten of gedetailleerde beschrijvingen
van gebeurtenissen
o Rapportering is vaak langer dan bij kwantitatief onderzoek
Er wordt expliciet rekening gehouden met de invloed van de onderzoeker
9
, 1.2. Geschiedenis van kwalitatief onderzoek
1.2.1 De klassieke periode (1900-1945)
Pre-klassiek: reisverslagen
o Geen echt wetenschappelijk onderzoek wegens geen antwoord op
onderzoeksvraag noch ambitie tot theorievorming
Participerende observatie in de sociologie: sociologie als hoeksteen voor de
vroegste kwalitatieve studies
o Vb. Fréderic Le Play (1879): Frankrijk: ‘Les ourvriers européens’: hij voerde
een eerste sociologische casestudie uit naar de werkende klasse in Europa.
Uitgangspunt: de maatschappij is geen monolithisch geheel: je moet
er als onderzoeker 1 element uitiezen en dat als primair
observatiepunt nemen.
Zijn primair element: de familie in de werkende klasse.
Werd als reactionair gezien inhoudelijke kritiek maakte
meteen ook een (voorlopig) einde aan het gebruik van de
casestudy in Frankrijk.
o Sterk beschrijvend, veel gebruik van statistische gegevens
Participerende observatie in de antropologie
o Lange observaties van “primitieve volkeren” om inzicht te krijgen in de
cultuur: veldwerk
o Vb. Bronislaw Malinowski
Vader van de methode
Zorgde voor vernieuwing in de kwalitatieve
onderzzeoksmethodologie
Kritiek op antropologen die zich vooral op secundaire
bronnen baseren; benadrukt belang van veldonderzoek
o Secundaire bronnen: verslagen van missionarissen
die voor korte of lange tijd in bepaalde stammen
hadden verbleven
o Max Weber: ‘Verstehen’
Zijn interpretatie van kwalitatief onderzoek: gaat over ‘interpretatie’
= proberen in de diepte begrijpen wat de processen zijn etc.
Later overgewaaid naar amerika (Chicago School)
Chicago School
o Technieken van participerende observatie (zoals in afrika, vanuit de
antropologie) gebruiken in de eigen achtertuin: Chicago als studieobject
o Robert E. Park en E. Burgess:
Robert E. Park:
Concentreerde zich in hoofdzaak op de stad als sociaal
fenomeen
‘get the seats of your pants dirty’ = ‘ga naar buiten’
o = enkel in het veld konden ze volgens Park immers
iets leren over de sociale werkelijkheid.
o Bestuderen van deviante groepen in hun natuurlijke omgeving
10
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller loridirkx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.04. You're not tied to anything after your purchase.
