Hoofdstuk 1: wat is differentiëren?
1.1waarom dit boek?
Elke docent heeft met verschillen tussen leerlingen te maken. Leerlingen kunnen
verschillen in:
Indirecte kenmerken (sekse en sociaal mileu)
Algemeen psychologische kenmerken (intelligentie)
Directe kenmerken (prestaties, leervoorkeuren, interesse, motivatie)
Docenten hebben behoefte aan praktische handvatten voor differentiatie. Sommige
docenten experimenteren hier al mee, maar doen dat vaak intuïtief. Dit boek wil in de
behoefte van differentiatie voorzien, vol bouwstenen om differentiatie in uw lessen
vorm te geven.
1.2 definitie: wat is differentiëren?
Differentiëren is het bewust en doelgericht aanbrengen van verschillen in instructie,
verwerking en leertijd binnen een groep of klas leerlingen, op basis van onder andere
hun prestaties, beheersingsniveau, leervoorkeur, interesse, motivatie en tempo.
Enkele belangrijke termen in deze definitie zijn:
Bewust de lessen worden goed voorbereid
Doelgericht u stelt scherpe doelen en werkt met meerdere doelen
Heterogeen er bestaan veel combinatieklassen
Prestaties differentiatie gebeurt vaak op basis van prestaties
Dit boek zal zich vooral focussen op interne differentiatie, differentiatie binnen een
klas. Maar natuurlijk vindt er ook externe differentiatie plaats, buiten het klaslokaal.
Differentiëren kan op verschillende manieren. We maken onderscheid tussen
divergente en convergente differentiatie.
Divergentie differentiatie is afgestemd op individuele leerlingen. De docent moet
individuele doelen, leerlijnen en het aanbod goed kennen om goed te kunnen
aansluiten bij de behoefte van individuele leerlingen. De term “gepersonaliseerd
leren” sluit aan bij deze manier van werken.
Convergentie differentiatie gaat ervanuit dat de hele groep dezelfde doelen behaalt.
Zwakkere leerlingen krijgen extra instructie en begeleiding en snellere leerlingen
krijgen extra verwerkingsopdrachten. De les eindigt en begint gezamenlijk. Op
traditionele scholen komt deze vorm van differentiatie vaker voor.
1.3 de winst van differentiëren
Als u recht wilt doen aan verschillen tussen leerlingen en het maximale uit hen wil
halen, valt er veel winst te behalen met gedifferentieerd lesgeven. Enkele ervaringen
van docenten die dit hebben toegepast zijn:
- Leerlingen zijn enthousiaster
- Ik ga bewuster met lesstof om
- Ik had tijd om te coachen
1
,Wat kunt u verwachten als u gaat differentiëren?
- Lesvoorbereiding u bereidt uw lessen beter/anders voor.
- Efficiënte lessen uw lessen worden efficiënter dan voorheen.
- Methodeonafhankelijk de methode wordt meer ondersteunend dan leidend.
- Lesdoelen stellen u stelt meerdere lesdoelen, voor verschillende leerlingen.
- Opbrengstgericht werken u gebruikt data van leerlingen om lessen vorm te
geven.
- Klassenmanagement door differentiatie kunt u problemen met
klassenmanagement voorkomen. Omdat u minder klassikaal werkt hoeft u
minder te trekken aan leerlingen met een kleine spanningsboog.
2
, Hoofdstuk 2: differentiatie staat op de agenda: actuele
beleidsontwikkelingen
2.1 de inspectie van het onderwijs
Sinds 2017 is de onderwijsinspectie anders naar scholen gaan kijken. Voor
differentiatie is vooral OP3 (onderwijsproces) van belang. Dat ziet er ongeveer zo uit:
OP3: didactisch handelen
Basiskwaliteit:
Leraren plannen en structureren hun handelen met behulp van informatie die zij
over leerlingen hebben. Zij zorgen dat het niveau past bij het beoogde eindniveau
van leerlingen en creëren een klimaat waarbij leerlingen actief en betrokken zijn,
afhankelijk van hun behoeften.
Eigen aspecten van kwaliteit:
Welke opdracht heeft de school opgenomen in het leerplan en hoe realiseer je die?
Hoge verwachtingen voor leerlingen
Feedback geven aan leerlingen
Reflectie op leren door leerlingen
Evalueren van gestelde doelen met leerlingen
Moderne leermiddelen
Toelichting wettelijke eisen:
Voor een ononderbroken ontwikkeling is het nodig dat onderwijs aansluit bij het
ontwikkelingsniveau van de leerling. Daar gelden de volgende voorwaarden voor:
Er is sprake van een klimaat dat leren mogelijk maakt
De uitleg is helder
De les verloopt gestructureerd
Het niveau sluit aan bij de leerling en past bij het te halen eindniveau
2.2 ambities van het ministerie van OCW en de VO-raad
Gezamenlijke ambities ministerie van OWC en VO-raad:
1: de leerling centraal
Leerlingen worden op hun niveau zinvol uitgedaagd om een zo goed mogelijk
resultaat te bereiken.
2: eigentijds onderwijs
Men ziet ICT als een middel om maatwerk en gepersonaliseerd leren te realiseren.
3: brede vorming
Naast cognitieve vaardigheden moet het onderwijs zich ook richten op
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller babettesophie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.29. You're not tied to anything after your purchase.