Het boek Differentiëren is te leren! (herziene editie) samengevat. Handig voor iedereen die een Lerarenopleiding doet of het vak ADSL (Activerende Didactiek & Samenwerkend Leren) volgt.
Differentiëren is te leren!
Omgaan met verschillen in het vo en mbo
ADSL
,1 Wat is differentiëren?
1.1 Waarom dit boek?
Leerlingen kunnen verschillen in:
• Indirecte kenmerken (sekse en sociaal milieu)
• Algemeen psychologische kenmerken (intelligentie)
• Directe kenmerken (prestaties, leervoorkeuren, interesse of motivatie)
o “Leerkrachten moeten juist verschillen benadrukken, omdat ze de eigenheid,
talenten, leerstijl en behoeftes van leerlingen respecteren.” (Simons, 1995)
o Docenten moeten zich hierbij vooral op de directe kenmerken richten.
Uit onderzoek blijkt dat de meest gunstige resultaten op de leerprestaties ontstaan wanneer
er gedifferentieerd wordt lesgegeven. Veel docenten hebben echter moeite met het
afstemmen op de verschillen tussen leerlingen.
1.2 Definitie: wat is differentiëren?
Differentiëren is het bewust, doelgericht aanbrengen van verschillen in instructie, verwerking
en leertijd binnen een (heterogene) groep/ klas op basis van o.a. hun prestaties,
beheersingsniveau, leervoorkeur, interesse, motivatie of tempo.
• Bewust: U observeert uw leerlingen en bereidt uw les voor, afgestemd op deze
specifieke leerlingen met hun onderlinge verschillen. Differentiatie in de les gebeurt
niet ad hoc, maar voorbereid.
• Doelgericht: U stelt scherpe doelen en werkt vanuit de minimale lesdoelen. Bij
differentiatie kunt u meerdere lesdoelen stellen, op basis van de verschillende
groepen leerlingen in uw klas.
• Heterogeen: Er bestaan veel combinatieklassen (havo/ Vwo, mavo/ havo…) waarin
niveauverschillen duidelijk aanwezig zijn.
• Prestaties: Differentiatie gebeurt vaak op basis van prestatie- (en niveau)verschillen.
Docenten kunnen echter ook met andere verschillen rekening houden, zoals
leervoorkeur, interesse, motivatie en tempo.
Interne differentiatie: differentiatie binnen klassenverband.
Externe differentiatie: differentiatie daarbuiten.
• Divergent differentiëren: afgestemd op de individuele leerling/ gepersonaliseerd
leren.
• Convergent differentiëren: de hele groep behaalt dezelfde minimale doelen.
Verschillen kunnen zitten in instructie, begeleid oefenen + verwerking.
o In grote groepen is convergente differentiatie een stuk beter te doen.
1.3 De winst van het differentiëren
“De winst van differentiëren is dat de betrokkenheid van de leerlingen omhoog gaat, ze zijn
enthousiaster. En er is nu ruimte voor een-op-een uitleg en daar leer ik mijn leerlingen beter
door kennen. Een meisje bleek bijvoorbeeld erg visueel ingesteld, ze heeft moeite met
teksten. Maar als de informatie in de vorm van grafieken of staafdiagrammen wordt
ADSL
, aangeleverd, gaat het een stuk beter. Als ik nog klassikaal had lesgegeven, was me dat pas
veel later duidelijk geworden.” (Bloem, 2012)
Wat je kan verwachten als je gaat differentiëren:
• Je bent beter/ anders voorbereid op de lessen;
• De lessen worden efficiënter;
• Je wordt als docent minder methodeafhankelijk;
• Je stelt meerdere (minimale) lesdoelen;
• Je werkt meer opbrengstgericht;
• Je krijgt een beter klassenmanagement.
2 Differentiatie staat op de agenda: actuele
beleidsontwikkelingen
De volgende actuele ontwikkelingen in het onderwijsbeleid onderstrepen de noodzaak van
differentiatie:
2.1 De inspectie van het onderwijs
De boodschap van de inspectie van het Onderwijs en het ministerie van OCW is dat leraren
de instructie en verwerking beter moeten afstemmen op de capaciteiten van de individuele
leerling. Zeker in het voortgezet onderwijs hebben docenten nog veel moeite met het
omgaan met verschillen tussen leerlingen.
2.2 Ambities van het ministerie van OCW en de VO-raad
Ministerie van OCW en de VO-raad hebben veel aandacht voor maatwerk. Bijvoorbeeld:
• Maatwerkdiploma: de mogelijkheid voor een leerling om een vak op een hoger/
lager niveau af te sluiten.
In het Sectorakkoord 2014-2017 is o.a. het uitdagen van leerlingen een belangrijke ambitie.
2.3 Passend onderwijs en gepersonaliseerd leren
Sinds augustus 2014: scholen zijn verplicht een passende onderwijsplek te bieden aan
leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Daarom moet je als docent goede
differentiatievaardigheden hebben.
Gepersonaliseerd leren is in opkomst (= écht individueel differentiëren). Vaak wordt hiervoor
ICT ingezet.
ADSL
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller floortjeprins19. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.47. You're not tied to anything after your purchase.
