02-09-20 Hoorcollege 1: “Team up” de acute fase week
Leerdoelen:
- De student kan het fysiotherapeutisch handelen onderbouwen rondom cliënten met een
acuut letsel door middel van Evidence Based Practice (inzicht en voorkeuren patiënt /
ervaringen therapeut en beschikbaar bewijs zoals relevante richtlijnen en evidence
statements).
Wanneer een patiënt bij de fysiotherapeut komt moet je weten:
- Is deze patiënt bij de fysiotherapeut op de juiste plek?
- Wat is precies het probleem?
- Als ik naar houdings- en bewegingsgedrag kijk, wat is ‘normaal’ en wat is ‘abnormaal’?
- Wat is de meest problematische handeling?
- Welke oplossingsstrategie heeft de patiënt gekozen en is dat de juiste ‘keuze’?
- Wat zijn de voorspellende factoren?
Ottawa ankel rules = 5 testjes als er één positief is, dan is de kans dat er een enkel fractuur erg groot:
- Onvermogen de enkel te belasten (vier stappen te doen).
- Pijn bij palpatie van de distale 6 cm van de posterieure zijde van de tibia.
- Pijn bij palpatie van de distale 6 cm van de posterieure zijde van de fibula.
- Pijn bij palpatie van de basis van os metatarsale V.
- Pijn bij palpatie van het os naviculare.
02-09-20 Hoorcollege 2: Klinisch redeneren bij acuut
letsel
Leerdoelen:
- Het normale pathofysiologische herstel beschrijven na acuut letsel van bindweefsel en
spierweefsel.
- Relevante onderzoeksdoelstellingen beschrijven bij mensen na een acuut musculoskeletaal
letsel.
- Beargumenteren wanneer er een indicatie is voor doorverwijzing naar een arts.
- Beargumenteren wanneer er een indicatie is voor 'wait and see' beleid.
- Beargumenteren wanneer er een indicatie is voor intensievere fysiotherapeutische
begeleiding.
Fysiotherapeutische diagnose = een beroep specifiek oordeel van de fysiotherapeut over het
gezondheidsprobleem van de cliënt, als basis voor het – in samenspraak met de cliënt (of andere
betrokkenen) – op te stellen behandelplan.
Methodisch handelen = een logische aantal stappen in een bepaalde volgorde die samen een
methodiek/methode vormen.
1. Screeningsproces anamnese, rode vlaggen, pluis niet pluis, is de verwijzing terecht?
2. Diagnostisch proces inventarisatie, onderzoek en analyse van het gezondheidsprobleem,
pluis niet pluis.
3. Therapeutisch proces het samen met de cliënt opstellen, uitvoeren en evalueren van een
behandelplan.
Klinisch redeneren = denkstappen in het proces van gegevens verzamelen, analyseren en
interpreteren om gezondheidsproblemen in de klinische praktijk te begrijpen en op te lossen. Dit is
,niet uitsluitend een cognitief proces, met hoofd, hart en handen. Het is zowel een impliciet proces
(niet bewust, moeilijk uit te leggen) als expliciet proces (bewust, goed uit te leggen).
Soms ondersteunt wetenschappelijk bewijs de beste oplossing van een fysiotherapeutisch probleem.
Maar het bewijs is niet altijd voorhanden, de fysiotherapeut is er niet mee bekend of de context voor
toepassing van dat bewijs is niet geschikt.
DTF betekent dat je screent op rode vlaggen en een poortwachtersfunctie hebt. Met verwijzing
betekent dat dit al gedaan is, maar dat je nog steeds alert ben op tekens en symptomen die niet thuis
horen binnen het domein van de fysiotherapeut. Bij twijfel is het belangrijk dat je toch de rode
vlaggen uitvraagt.
Rode vlaggen = tekens of symptomen die wijzen op mogelijke ernstige met onderliggende
pathologie, waarvoor de patiënt dient te worden geadviseerd contact op te nemen met de huisarts.
Eerste moment van bepaling beleid & indicatiestelling:
- Aanwezigheid van een of meerder rode vlaggen niet pluis
- Indicatie past niet binnen het domein van de fysiotherapeut
o Advies contact op te nemen met de huisarts/medisch specialist.
o In het geval van acuut letsel en de context waar je werkzaam bent bijvoorbeeld
sportvereniging, kan dit ook de eerste hulp zijn.
Het screeningsproces wordt naarmate de ervaring toeneemt minder afvinken van potentiële rode
vlaggen maar het interpreteren van de context om tot het oordeel contra-indicatie fysiotherapie te
komen.
Anamnese (CSI) = specifiekere vragen gericht op een scherpe (trauma) analyse. Cliënt zegt vaak niet
meer dan “ik heb mijn knie verdraaid” of “ik heb mij vertild” alleen deze informatie geeft breed scala
aan mogelijke letsels. Door specifieker doorvragen zoom je steeds verder in.
- Impact geluid nu en toen
- Krachten gevoel nu en toen
- Snelheid snelheid waarmee de zwelling optrad
- Richting ontstekingsverschijnselen
- Hoogte pijn en karakter van de pijn
- Slotklachten belastbaarheid toen
Belemmeringen voor het herstel:
- In kaart brengen van eventuele belemmeringen voor herstel met daarbij in acht nemend
voor herstel met daarbij in acht nemend waar iemand in zijn wondgenezing zou moeten zijn.
- Voorbeelden van belemmeringen:
o Langdurig ontregelende stress
o Irreële illness beliefs
o Co-morbiditeit
o Omgevingsfactoren
o Persoonlijke factoren leefstijl, medicatie, belasting, belastbaarheid
o Lokale dispositie
o Lokale stoornis in de circulatie
Intern maak je tijdens de screening en anamnese een landkaart van de regio waarin het letsel zich
bevind. Je brengt hierbij alle mogelijke weefsels die betrokken kunnen zijn in kaart op impliciete
wijze. Indien mogelijk deel je al hypothese(n) met je cliënt. Na het verhaal van de cliënt gaan we nu
onze hypothesen onderuit halen door het lichamelijk onderzoek en kijken welke er overeind blijft
staan.
,Je evalueert je hypothesen en bepaalt met de verkregen informatie of je ze kunt ontkrachten en/of
moet aanscherpen, of dat ze voorlopig standhouden.
- Herkend patroon maar er is op dit moment in het herstel geen indicatie voor fysiotherapie.
- Niet herkennen van een patroon (door bijv. onervarenheid of gebrek aan specialisatie).
- Niet herkennen van een patroon wat thuis hoort binnen het domein fysiotherapie.
- Herkenbaar patroon maar door de fysiotherapie niet te verklaren afwijkend beloop in tijd,
tekens of symptomen.
- Onderbuikgevoel
Voorbeelden diagnostische meetinstrumenten:
- Inspectie
- Ottawa knee rules
- Ottawa ankle rules
- Schuiflade test
- Thompson Test
- Bewegingsuitslag
- Valgus stress test knie
Ontstekingsverschijnselen in acute fase:
- Roodheid = rubor
- Blauwkleurig = heamatoom
- Zwelling = tumor
- Warmte = calor
- Pijn (subjectief) = dolor
Denk hierom:
- Zegt de afwezigheid van deze tekens op het blote oog dat ze er niet zijn?
- Wat zeggen deze tekens over de mate van schade?
- Wat zeggen deze tekens over de prognose in tijd?
- Wat doet de aanwezigheid van deze tekens met de betrouwbaarheid/uitvoerbaarheid van
een mogelijk onderzoek?
- Wat zeggen deze verschijnselen over een mogelijk beleid en indicatiestelling?
- Komen cliënten altijd langs in de acute?
Is de therapeutische diagnose betrouwbaar?
- Er is een vrij grote diagnostische onzekerheid in de fysiotherapie in vergelijking tot andere
medische disciplines!
- Behoud altijd een fundamentele twijfel!
- Niet gokken met gezondheid!
Parallel aan je uit te voeren onderzoek worden je hypothesen opnieuw geëvalueerd en steeds verder
ontkracht of aangescherpt. Probeer deze denkstappen tijdens je studie nog elke keer hardop te doen
zodat je het proces onder de knie krijgt.
Nu je een steeds scherpere hypothese hebt en een mogelijk verdenking van betrokken weefsel(s) ga
je bedenken wat de mate van schade is (fractuur, ruptuur, partieel ruptuur, distorsie, contusie,
trombose of itis beeld (ontstekingsbeeld), gradaties?).
Als het goed is blijven er hierna nog maar een of twee hypothesen overeind. Hiervoor bedenk je
wederom wat de indicatie zou moeten zijn.
Fasen van het onstekingsproces:
1. Ontstekingsfase = 1-5 soms tot 9 dagen bij erg grote schade
a. Er bestaat zwelling, kleurloos vocht uit cellen en lymfevaten.
, b. Blauwkleuring door kapotte bloedvaten hierdoor kan het zo zijn dat, afhankelijk
van de grote van de schade, het beloop langer is omdat het vaatbed eerst moet
herstellen.
c. Warmte restproduct van activiteit van mobiele cellen.
d. Roodheid bloedvaten gaan open staan om bouwstoffen en zuurstof toe te kunnen
voeren.
e. Mogelijke pijn subjectief
f. Vaatsysteem wordt hersteld vasculaire fase
g. Invasie van leukocyten en macrofagen de pacmannetjes van het lichaam, ruimen
dode resten op en activeren de nog intacte cellen te gaan delen.
h. Weefsel wat neergelegd wordt is zeer laag belastbaar, er zijn weinig proteoglycanen
die de trekkracht op kunnen vangen.
Advies:
o Ontlasten, immobiliseren en rusten niet ijzen of koelen
o Vermijden van scherp stekende pijn
o Onbelast bewegen op geleide van ontstekingsverschijnselen (retrospectief)
en pijn.
o Alles om het weefselherstel niet te frustreren.
o Dit betekent vaak advies onbelast bewegen of simpelweg aan en ontspannen
van musculatuur zonder in de ruimte te bewegen.
2. Proliferatiefase = 5 tot 21 dagen
a. In deze fase wordt de wond dichtgetrokken.
b. Er wordt een start gemaakt met het maken van de grondsubstantie/matrix,
glucosamineglycanen en proteoglycanen.
c. Het weefsel is iets meer belastbaar maar er moet nog zeer voorzichtig mee
omgegaan worden.
Advies:
o Op geleide van pijn gaan bewegen, scherp stekende pijn als begrenzing.
Pijnvrij bewegen. Het mag iets zeuren. Uitleggen wat deze pijn betekent.
o Rekpijn vs. pijn gerelateerd aan de schade.
o Belangrijk om het nieuw aan te leggen weefsel in de juiste richting aan te
leggen.
3. Consolidatiefase = 21 tot 60 dagen
4. Reorganisatiefase = 60 tot 360 dagen
Consolidatiefase en reorganisatie fase = ombouwfase en de remodeleringsfase, hierin vindt er
omvorming van collageen type 3 (lage trekbelastbaarheid) naar type 1 (hoge trekbelastbaarheid)
plaats. Advies is om dat progressief te belasten van het weefsel om dit proces te faciliteren. Tijdsduur
van training/oefeningen laat je dan afhangen van de te behalen doelen, bijv. huishoudelijke taken of
return to sport.
Wanneer is het beloop afwijkend?
- Aanwezigheid van een of meerdere rode vlaggen.
- Niet herkennen van een patroon door onervarenheid of gebrek aan specialisatie.
- Niet herkennen van een patroon wat thuis hoort binnen het domein fysiotherapie.
- Door de fysiotherapeut niet te verklaren afwijkend beloop in tijd, tekens of symptomen.
- Onderbuikgevoel
Het screeningsproces wordt naarmate de ervaring toeneemt minder afvinken van potentiële rode
vlaggen maar het interpreteren van de context om tot het oordeel contra-indicatie fysiotherapie te
komen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bodilvb. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.23. You're not tied to anything after your purchase.