Summary
Samenvatting Klinische chemie 1 & urine-analyse
- Course
- Institution
Samenvatting klinische chemie 1 en urine-analyse, zowel cursus als slides werden gebruikt.
[Show more]
2 reviews
By: axellemyncke • 10 months ago
By: marievanlerberghe • 2 year ago
Seller
Followjuliecarteus
Reviews received
Content preview
Klinische chemie 1 en urine-analyse:1. Inleiding tot klinische chemie:
1.1 Wat is klinische chemie?
Definitie:
Analyses op lichaamsvochten, veel bepalingen bv. elektrolyten, mineralen en biochemische moleculen,…
Meeste analysen zijn kwantitatief, kwalitatief onderzoek kan ook wel bv. Urine-analyse. Vaak is er gebruik van
automaten gebaseerd op spectrofotometrie en immuno-chemie. De resultaten worden dan vergeleken met de
referentiewaarden en hieruit kan een interpretatie gebeuren.
Lab klinische chemie:
Afdeling klinische chemie is onderdeel van lab klinische biologie, met verschillende analisten, hoofd-analist,
artsen en klinisch-bioloog ( eindverantwoordelijkheid).
Laboratoriumtechnologen:
Medisch Laboratoriumtechnologen KB 2/6/1993: beroepstitel en kwalificatievereisten beschreven.
Het laboratorium-aanvraagformulier:
Ieder lab heeft zijn eigen aanvraagformulier, kan manueel of elektronisch ingevuld worden. Huisartsen-
informatiesysteem (HIS) of ziekenhuis-informatiesysteem (ZIS) verbonden met laboratorium-informatiesysteem
(LIS). LIS = computersysteem dat alle acties in labo registreert.
Staalafname:
Voornaamste staal = bloedstaal. Bloedstaal wordt gecentrifugeerd om serum of heparineplasma te bereiden.
Primaire buis kan verdeeld worden over secundaire buizen.
Labtechnieken:
Automaten: spectrofotometrie, immuno-chemie, nefelometrie, flowcytometrie, elektrochemie,
turbidimetrie. Daarnaast HPLC en eiwitelektroforese. Minder geautomatiseerd is de microscopie voor
urinesediment. Dringende analyses = cito-bepaling cito-invoer: speciale invoer op automaten
zodat dit staal voorgenomen wordt. Resultaat vaak binnen 1h bekend.
Resultaat:
Kwalitatieve bepaling: stof aanwezig of niet? Gebruik maken van: aantoningsreactie, kleurreactie,
agglutinatiereactie of microscopie.
Kwantitatieve bepaling: concentratie van een stof kennen resultaat moet precies en accuraat zijn.
Diagnose:
Bij diagnose wordt gebruik gemaakt van:
- Anamnese (voorgeschiedenis) patiënt
- Lichamelijk onderzoek en klinische symptomen
- Beeldvormend onderzoek
- EEG (elektro-encephalogram), ECG (elektro-cardiogram)
- Waarneming fysiologisch functie-onderzoek
- Resultaten labo-onderzoek
1.2 Doelstelling van het klinisch-chemisch onderzoek:
Doel: behandelende arts objectieve gegevens geven over chemische samenstelling van
lichaamsvloeistoffen of cellen, waarmee ze diagnose kunnen stellen of therapie kan volgen
(monitoring).
- Diagnostiek: opsporen aard van de ziekte
- Vervolgen van therapie: geheel van maatregelen dat ziekteproces gunstig beïnvloedt.
1
,Diagnostiek kijkt men vooral in afwijkingen van lichaamsvloeistoffen. Hierdoor kan de arts:
Bevestiging doen vermoede aandoening
Aandoeningen uitsluiten
Ernst aandoening vast stellen
Vervolgen van therapie men kijkt vooral naar de verandering in tijd; wordt de afwijking kleiner of
groter? Dosering van geneesmiddelen controleren door bepaling van concentratie van het middel in
lichaamsvochten (TDM = therapeutic drug monitoring).
Hierdoor kan de arts:
Uitgangswaarde vaststellen
Therapie kiezen en bijsturen: patiënt volgen in tijd
Moeite om prognose (voorspelling) te doen zorgt voor screening om een aandoening te detecteren.
Groepen met hoger risico voor bepaalde ziekten moeten gescreend worden.
Klinisch-chemische labo-onderzoek:
Informatie winnen met betrekking tot:
- Aandoeningen met metabole basis bij patiënt.
- Biochemische wijzigingen als gevolg van een ziekte.
Representatief onderzoeksmateriaal
Veiligheid
Kwaliteitsbewaking
1.3 Veiligheid in het klinisch-chemisch lab
1.4 Pré-analytische, analytische en post-analytische fase:
Pré-analytische fase: alle zaken die nodig zijn voordat het monster wordt geanalyseerd
(monsterafname, monster-identificatie en -voorbereiding).
o 85% v/d fouten
Analytische fase: analyse wordt uitgevoerd (+controlestalen) met resultaten.
o 10% v/d fouten
Post-analytische fase: alle zaken die nog moeten gebeuren nadat het monster geanalyseerd is
(dataverwerking, validatie en rapportage).
o 5% v/d fouten
Kwaliteitszorg in de 3 fasen = belangrijke taak van medisch laboratoriumtechnoloog, kritisch zijn!
Pré-analytische fase:
Onderzoeksmaterialen:
Staalafname:
- Bloed (90%)
- Urine (7%)
- Liquor CSV (2%)
- Sporadisch: faeces, zweet (muco), ascitesvocht (vocht buikholte)
Staalvoorbehandeling:
- Verwijdering storende cellen of stoffen
- Isoleren van de te bepalen stof
- Concentreren of verdunnen voor de analyse geschikt te maken
Analytische fase:
Doseerapparatuur: Automaten pipetteren zelf meestal hoeveelheden van 100 µl
2
,Labotechnieken:
Kwantitatieve bepalingen:
Chemische reacties
Fysische metingen
Berekening
Methoden met hoge specificiteit (naar 1 molecule gericht) en zeer hoge gevoeligheid (lage
concentraties meten) kan men zeer lage concentraties bepalen.
Kwalitatieve bepalingen: bij urine-onderzoek
Urinesediment
Teststroken
EW-elektroforese
Analytische variatie: variatie in de resultaten ten gevolge van fouten tijdens analyse. Labo moet de
grootte van de analytische variatie kennen weten hoe betrouwbaar de resultaten zijn.
Biologische variatie: variatie als gevolg van zaken als geslacht, leeftijd, tijdstip op dag,…
Specificiteit: bepalen van 1 stof.
Stof die niet direct meetbaar is geeft geen meetsignaal. De stof moet eerst reageren om een
meetbaar signaal te geven.
- Kleurreactie:
o Specifiek 1 component: kleurreagens reageert enkel met de stof die men wil
bepalen.
o Selectief groep: kleurreagens reageert met bepaalde functionele groepen.
o Reactie specifieker maken door:
1. Bepaalde stoffen die mee reageren te verwijderen.
2. extra reagentia toe te voegen waardoor andere stoffen niet meer kunnen
reageren.
- Enzymatische kleurreactie
- Immuno-assays met specifieke antistoffen: om
afzonderlijke eiwitten te bepalen.
o Immuno-turbidimetrie en – nefelometrie
Gevoeligheid:
Detectielimiet / detectiegrens: laagste concentratie die
men met zekerheid kan aantonen.
Lage detectiegrens: hoge gevoeligheid
Hoge detectiegrens: lage gevoeligheid
Bijna alle kwantitatieve analyses berusten op het meten van een fysische eigenschap van een stof;
A. Intensiteit kleur van een stof
B. Hoeveelheid licht dat een stof uitzendt
C. Elektrische spanning tussen elektrode en oplossing stof
D. Ioniserende straling uitgezonden door radio-actieve stof
Fotometrische bepalingen
o Kleurreactie
o Enzymatische kleurreactie
o Katalytische activiteit
3
, Elektrochemische bepalingen
o Potetiometrie
o Amperometrie
Elektroforese
Chromatografie
Immunochemische technieken
o Precipitatie
o Agglutinatie (kwalitatief)
o Immuno-assays
Microscopie
Uitdrukking van het resultaat: mg/dl = mg%
Resultaten van verschillende laboratoria niet vergelijken
Post-analytische fase:
Interpretatie van het resultaat:
1e lijnsvalidatie:
Met behulp van de Westgardregels wordt het resultaat voor de controlestalen beoordeeld (interne
kwaliteitszorg).
2e lijnsvalidatie:
Kritische interpretatie van resultaten van patiënten stalen + goedkeuring.
Resultaten significant verschillend van vorige resultaten (= delta-check)
Stemmen resultaten overeen met klinische symptomen
Staal representatief?
Delta-check: variatie te wijten aan analytische variatie, biologische variatie of aan ziekte?
RCV: reference change value: RVC = 2 . √ 2 . (CV a2 +CV i 2 )
√
CV: variatiecoëfficient
CVa: analytische variatie bepalingsmethode
CVi: biologische variatie
Is het verschil tussen de 2 metingen groter dan RCV: zekerheid 95% = echte significante verandering
(fout).
Oefening:
Patiënt: dag 1: 18 IU/l dag 2: 23 IU/l
RCV: CVa = 1,1% CVi = 11,9%
Significante stijging?
OPL.: RVC = 33,2% (formule) toename dag 2: 23/18 . 100 = 127,7% => stijging van 28%
28% < 33,2%: niet-significante stijging
Referentiewaarden:
Rapportage: resultaten moeten geïnterpreteerd worden adhv referentiewaarden.
Referentiewaardengebied: geeft spreiding weer van waarden die gevonden worden bij een groep
gezonde personen. Cave = overlappend gebied.
2. De nieren en het nierfunctie-onderzoek:
2.1 De nieren:
De functies van de nieren:
Vitale processen:
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juliecarteus. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.40. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79373 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now
Recently viewed by you
