Dit is een Samenvatting van het vak aardrijkskunde. Boek: BuiteNLand 5 havo (3e editie). Hoofdstuk 2 (endogene & exogene processen), Hoofdstuk 3 (Brazilië) en Hoofdstuk 5 (herhaling)
You have reversed the 2 main, oceanic and continental crust in h2, you thus give students a wrong picture of the fabric, really bad crust
By: 417323 • 2 year ago
By: elvira56 • 2 year ago
By: rckoning • 3 year ago
Show more reviews
Seller
Follow
LisaVerhoef
Reviews received
Content preview
AK Samenvatting SE 5
Door: Lisa Verhoef
H2 Introductie
Exogene processen → van buitenaf: weer/klimaat (4 havo)
Endogene processen → van binnenuit: geologie. Dus het ontstaan en opbouw
van de aarde en geologische tijdschaal
§2.1 De opbouw van de aarde
Zo´n 4,5 miljard jaar geleden ontstond de aarde en de andere planeten in dit
zonnestelsel.
Je hebt de continentale korst en de oceaanbodem, elk van ander materiaal met
andere eigenschappen:
Continentale korst Oceanische korst
Licht gesteente Zwaar gesteente
Gemiddeld 8km dik Gemiddeld 40km dik
Graniet Basalt
De kern straalt warmte af. In de mantel
ontstaan convectiestromen. Dit zijn
bewegingen veroorzaakt door
temperatuurverschillen in vloeibare
delen.
,§2.2 Platentektoniek en aardbevingen
De aardkorst bestaat uit platen. De meeste aardplaten of schollen bestaan uit
land én zee. Het bewegen van de platen noemen we platentektoniek
Er komen 3 soorten bewegingen bij platen voor:
1. Convergente beweging: Tegen elkaar →←
2. Divergente beweging: uit elkaar ←→
3. Transforme beweging: Langs elkaar ↑↓
Bij convergente beweging komt subductie voor: het wegduiken van een
oceanische plaat onder een continentale korst. Er ontstaat een trog. Ook
ontstaan er plooiingsgebergte. Bij divergente beweging in zee drijven kosten uit
elkaar. Een mid-oceanische rug wordt gevormd.
Aardbevingen
De zwaarste aardbevingen ontstaan wanneer platen tegen of langs elkaar
schuiven. De platen zitten klem totdat ze opeens opschuiven, de druk komt vrij.
De trillingen gaan dwars door de aarde, een aardbeving. De exacte plek is het
hypocentrum. De plek die aan het aardoppervlak erboven ligt heet het
epicentrum. De heftigheid van een aardbeving wordt gemeten met een score
op de schaal van Richter. Hoe hoger, hoe zwaarder de aardbeving. Zware
aardbevingen in de zeebodem kunnen tsunami´s veroorzaken.
§2.3 Vulkanisme
Schildvulkaan Stratovulkaan
Vloeibare lava Taaie lava
Stroomt ver uit Stolt heel snel
Effusief Explosief
Divergente platen Convergente platen
, 2 soorten explosieve erupties:
▪ Gasuitbarsting: pyroklastisch vulkanisme
▪ Mengsel lava + water → modderstroom = lahar
Hotspot: Vulkanisme niet aan plaatranden. De plaat is op dit punt zwak en lava
stroomt naar buiten. Bij een hotspot in zee, vormt er vaak een vulkanisch
eiland. Een voorbeeld is Yellowstone, met veel heetwaterbronnen, warme
modderpoelen en geisers.
Soms is een erupties zo heftig, dat een deel van de vulkaan instort. Er ontstaat
een grote cirkelvormige krater, een caldera. Een voorbeeld hiervan is Santorini.
§2.4 Gesloopt gesteente
Erosie → Het afbrokkelen van gesteente door stromend water/ijs/wind
Verwering → Het afbrokkelen van gesteente door weersverschijnselen.
Soorten verwering:
1. Fysische verwering (natuurkundig) → De samenstelling van het gesteente
blijft gelijk. Bijvoorbeeld bevriezen van water in spleten, snelle
temperatuur veranderingen.
2. Chemische verwering (scheikundig) → De samenstelling van het
gesteente veranderd. Bijvoorbeeld roest, reageren met zuurstof
3. (biologische verwering) Boomwortels in een asfaltweg.
Verwering wordt beïnvloedt door het klimaat.
Chemische verwering verloopt sneller wanneer:
De temperatuur hoog is, er ontstaat een dikke verweringslaag
De vochtigheid hoog is
Het gesteente bedekt is
Mechanische verwering verloopt sneller als:
de temperatuur sterk wisselt
de temperatuur regelmatig onder de 0°C komt
het gesteente bloot ligt
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LisaVerhoef. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.42. You're not tied to anything after your purchase.
