Summary
Samenvatting De brede basis van het sociaal werk H.1, 2, 3 en 4
- Course
- Institution
- Book
Marcel Spierts - De brede basis van het sociaal werk (Hoofdstuk 1 tm 4)
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
ellenypes
Content preview
De brede basis van het sociaal werk Hoofdstuk 1 en 2Inleiding: Dit hoofdstuk gaat over de verschillende dimensies van het sociale in relatie tot sociaal werk.
1. Sociale dimensies van ‘sociaal’ werk
1.2 Sociale bestaansvoorwaarden
interdependentie: niet gericht zijn op anderen maar afhankelijk van anderen. Dit is een noodzakelijke
levensvoorwaarde.
Aristoteles: Mensen kunnen nooit ‘niet sociaal’ zijn.
binding: mensen staan in contact met elkaar.
Abraham de Swaan spreekt van ‘sociale’ bestaansvoorwaarden. Elk van deze voorwaarden hangt
samen met wederzijdse afhankelijkheid tussen mensen. Voedsel, beschutting, bescherming, affectie,
kennis en sturing. Deze afhankelijkheid bestond vroeger in kleine kring, maar hedendaags in brede
kringen van complexe onderlinge verbanden tussen mensen, families, overheden, markten,
netwerken, verenigingen en tal van gemeenschappen (civil society)
De organisatie van de productie van sociale bestaansvoorwaarden is verspreid over markt, overheid
en civil society.
Organisatie van affectie is bijvoorbeeld niet meer alleen in de sfeer van intieme verbanden maar ook
via de overheid en markt. Voorbeeld: Knuffelcoach.
Arlie Hochschild spreekt over de ‘vermarkting van het intieme leven’ Dat dus emotionele bindingen
uit de civiele sfeer maar naar marktrelaties gaan.
1.2.2 Een sociale werkelijkheid sui generis
Cultuur: Bepaalde manieren van denken, doen en willen voelen.
Het begrip cultuur komt van ‘in cultuur brengen van het land’ of ‘cultiveren’
Relatief autonoom: Sociale processen (die door niemand van tevoren zo bedoeld of gepland zijn)
Émile Durkheim (Franse socioloog) Sui Generis: Een eigensoortige werkelijkheid die zich situeert,
reproduceert en verspreidt via de talloze relaties tussen mensen en instituties.
(Wikipedia: Sui generis is a term from Latin. It can be translated to Of (his/her/its) own kind. It
basically means that something has very special characteristics. They are so special, that the thing
cannot really be compared to anything else. In the sociology of Emile Durkheim, sui generis is used to
illustrate his theories on social existence. He says that society, as it was there before any living
individual was born, is independent of all individuals. His sui generis (its closest English meaning in this
sense being 'independent') society will furthermore continue its existence after the individual ceases
to interact with it.)
Thomas theorema: Wat men verwacht dat er gebeurt, veranderd wat er daadwerkelijk gebeurt.
1.3.1 Het Sociale zelf
Falen en ongeluk en succes etc. wordt vaak toegeschreven aan een individueel zijn ‘psyche’ of
karakter. De invloed van de omgeving begint echter al voor de geboorte. Bijvoorbeeld door stress in
de zwangerschap. Ons zelfbeeld ontstaat in wisselwerking met de sociale wereld om ons heen.
Herbert Mead spreekt over het belang van de significant other. (Wiki: Significant others A term used
by George Herbert Mead to refer to those individuals who are most important in the development of
the self, such as parents, friends, and teachers.) ‘De ogen van anderen kunnen je maken of breken’
Boutellier spreekt van psychologische bricolades: De noodzaak om onze eigen identiteit van
coherentie te voorzien. ‘meerstemmig zelf’: de ervaring van een veelheid van innerlijke stemmen die
voortdurend met elkaar in dialoog zijn.
Idealen in de maatschappij komen terug in je eigen ideeën. Bijvoorbeeld het schoonheidsideaal.
Mensen spiegelen zich aan de maatschappelijke idealen. Ze krijgen meer erkenning en waardering als
ze lijken op het ideaal.
zelfervaring: Wat je zelf denkt
sociale context: je omgeving en wat zij denken.
Latour (filosoof) zegt dat het ‘sociale’ niet abstract en los van mensen is, maar dat het in relaties of
associaties tussen mensen en instituties is.
,Wanneer mensen ontslag of een kind krijgen etc. staat hun leven op de kop. Wanneer ze dan
geen nieuw evenwicht kunnen vinden, kunnen ze psychische en fysieke klachten
ontwikkelen en zijn ze sociaal disfunctionerend. Dit zijn mensen die een beroep doen op
Algemeen Maatschappelijk Werk.
1.3.2 Bronnen van steun en stress
sociale steun: verbale (compliment,waardering) en non verbale(helpende hand, duwtje in
rug) vormen,
Bordieu (socioloog) 3 soorten kapitaal:
- Economisch Kapitaal: Financiele middelen voor macht en invloed.
- Cultureel Kapitaal: Kennis, cognitieve vaardigheden
- Sociaal Kapitaal: Hulpmiddelen in de samenleving. Waarmee gezin en sociale organisatie
kan worden vormgegeven. Kwaliteit van sociale relaties, formele en informele netwerken,
gedeelde normen, wederkerigheid voor de gemeenschap.
De beschikbaarheid van kapitaal is in onze samenleving niet gelijk verdeeld. Bijvoorbeeld
kinderen met laagopgeleide ouders hebben minder kans op economisch kapitaal.
Mullainathan en Shafir (econoom en psycholoog) zeggen dat mensen minder verstandige
keuzes maken als ze arm zijn en dus meer stress hebben.
Mensen helpen met schulden is dus het aanpakken van directe nood en stress als het op
zoek gaan naar bronnen van steun in de sociale omgeving en het nadenken over preventie.
1.3.3 Mens en omgeving
professionele identiteitsvorming
Hans van Ewijk (hoogleraar) zegt in navolging van Van der Laan dat maatschappelijk werkers
niet moeten therapeutiseren of zich bezig houden met achterstandsbestrijding (onderwijs
therm voor het bijwerken van achterstanden) maar dat de kracht van deze beroepsgroep ligt
in de focus op het sociaal functioneren van mensen. Sociale professionals moeten zich
richten op activeren en inbedden van mensen die ontspoort e.d. zijn.
Inbedding: Inbedding In een aantal deelgebieden van de wiskunde, zoals de abstracte algebra, de
topologie en de categorietheorie, staat inbedding voor de instantiatie van enige wiskundige structuur
binnen de instantiatie van een andere wiskundige structuur.
Ofwel een wisselwerking tussen omgeving en individu.
Je moet dus de individu ondersteunen in de omgeving maar ook de omgeving aanpassen aan het
individu.
1.3.4 Competentieversterking en conditieverbetering
collectieve arrangementen in het opbouwwerk, sociaal-cultureel werk en jongerenwerk kunnen zich
richten op vragen rond het nemen van verantwoordelijkheid door buurtbewoners voor de eigen
leefomgeving of burgers die eigen initiatieven willen ontplooien om hun leefwereld beter te maken.
Ook gaat het om stimuleren van mensen die zich vrijwillig willen inzetten voor kwetsbare burgers,
bijvoorbeeld via mentoraten.
Culpabilisering: Wanneer de social worker zich te veel op het individu richt. Individualisering en
blaming the victim.
Wanneer de sociaal werker zich teveel op de omgeving richt krijg je blaming the system en cultivering
van slachtofferschap(mensen die zichzelf als slachtoffer zien en dit in hun voordeel gebruiken).
Gerard Donkers (veranderkundige) sociaal werk zijn twee benaderingen: Competentieversterking (het
direct beïnvloeden van sociaal gedrag van individuen en sociale verbanden) en
conditieverbetering(beïnvloeden van omgevingscondities).
Al met al moet de Sociaal werker zich zowel richten op het hanteerbaar maken of terugdringen van
bronnen van stress als op het aanboren van bronnen van steun in de sociale omgeving.
1.4 Sociale verandering, mensenrechten en sociale rechtvaardigheid.
1.4.1 Maatschappelijke veranderingen
, Zygmunt Bauman (socioloog) zegt dat sociale veranderingen elkaar zo snel opvolgen dat dit
is uitgegroeid tot een kenmerk van de hedendaagse samenlevingen.
‘vloeibare samenleving’ Een samenleving waaronder mensen en handelen zo snel veranderd
dat het niet als routines en gewoonten kunnen omschreven. Dit geldt volgens Bauman voor
het werkende bestaan en liefde. (Wiki:In zijn boek Liquid Fear betoogt Bauman dat er dankzij deze
discrepantie tussen politiek en macht een angstcultuur ontstaat onder de bevolking. De gewone
mensen krijgen in de gaten dat de politiek geen adequate antwoorden meer heeft voor de globale
problemen en komen zo in een toestand van onzekerheid en angst terecht. )
Sociaal werk verhoudt zich op twee manieren tot sociale veranderingen. Enerzijds houdt het zich
bezig met de gevolgen en anderzijds zijn professionals zelf change agents of initiators van
verandering.
In Europa in de 19e eeuw bracht industrialisering veranderingen met zich mee, zoals fabrieksarbeid en
een scheiding tussen wonen, werken en gezinsleven. De industrialisering had armoede tot gevolg
vooral in grote steden. Arbeidsomstandigheden waren slecht. Een deel van de elite besteedde wel
aandacht aan de omstandigheden van arbeiders. Kapitaalkrachtige burgers richten verenigingen op
voor betere woningen(later woningcorporaties). In 1871 werd in Amsterdam ‘Liefdadigheid naar
Vermogen’ opgericht, die zich met materiele steun en opvoeding bezighielden. Dit was de eerste
armenzorgvereniging. 1899 -> Nederlandse Bond tot Kinderbescherming, Alcoholisten bureaus en de
eerste school voor maatschappelijk werk in Amsterdam.
1.4.2 Change Agents
Agogie: Agogos (Gids/voerman in ’t Grieks)
Agogie: De leer van de begeleidings of verander kunde.
Micro (individu), Meso (gezin of groep), Macro (ruimere samenleving/politiek).
Muller-Lulofs vond dat er meer aandacht besteed moest worden aan omgevingen van
mensen.
De pioniers in Sociaal werk waren eigenlijk altijd vrouwen, maar ze moesten in de schaduw
van mannen staan. Maarten van der Linde (historicus) zegt dat het aandeel van vrouwen
onderbelicht is.
Beste vrouwen: Mary Richmond met haar scientific philantrophy (gericht op concrete hulp
aan individuen en gezinnen)
Jane Addams met haar settlement house. (verandering van wetten en sociale
omstandigheden)
Charles Waldegrave noemt sociaal werkers ook wel ‘Thermometers van pijn’
Margo Trappenburg (die overigens ook heeft meegeschreven aan dit boek.) vraagt aandacht
voor gevolgen van de verschuiving van verantwoordelijkheden van de overheid naar mensen
en hun eigen netwerken. De mensen die hulp nodig hebben voelen zich beschaamd en
opgelaten door vrijwillige hulp die ze krijgen van buren vrienden of familie. Ze vind ook dat
Sociaal werkers meer hun kennis moeten delen.
1.4.3 Humanitaire waarden, mensenrechten en sociale rechtvaardigheid
Normatieve orientatie. (Normatieve Ethiek, Wiki: Met 'normatieve ethiek’ wordt in de
hedendaagse ethische discussie het specifieke gebied van de ethiek aangeduid dat zich bezighoudt
met reflectie over en kritiek op morele normen en hun rationele fundering)
Sociaal werkers richten zich op humanitaire waarden.
1994 kwam er een internationale beroepscode. Tien jaar later is deze aangevuld met een
beginselverklaring (Wiki: Een beginselverklaring, ook wel een oprichtingstekst geheten, is een tekst
waarin redenen, statements en principes met betrekking tot de oprichting van een vereniging worden
uiteengezet.)
De beginselverklaring doelt op zeven internationale humanitaire verdragen. De laatste jaren
wordt er in Nederland vaker voor gepleit zich veel explicieter te baseren. (?) Twee begrippen
in de beginselverklaring: Mensenrechten en Sociale rechtvaardigheid.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ellenypes. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.17. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76449 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now