Samenvatting over het domein Leefomgeving waterlast VWO4 (over onder andere rivieren, regiem, debiet, verval, verhang, springtij, doodtij, het Waterplan, Ruimte voor de Rivier, kusten en zandsuppleties) Samenvatting gemaakt aan de hand van de methode BuiteNLand.
Rijn en Maas
- De waterscheiding is de grens tussen de
stroomgebieden, die gevormd wordt door gebergten of
andere verhogingen in het landschap.
- Het gebied van de hoofdrivier met al zijn zijtakken
noem je het stroomstelsel bestaat uit de bovenloop,
middenloop en benedenloop, die samen het
lengteprofiel vormen.
De herkomst van het water bepaalt de rivier:
- Gletsjerrivier (gevoed met smeltwater van sneeuw en
ijs)
- Regenrivier, zoals Maas (water via neerslag)
- Gemengde rivier, zoals Rijn (gevoed met smeltwater en regenwater)
Regiem en debiet
- Debiet: de totale hoeveelheid water die een rivier op een bepaald punt afvoert.
Voorbeeld: de gemiddelde afvoer bij de monding van de Rijn is 2300 m3 per seconde
- Regiem: het verschil in waterafvoer van een rivier gedurende het jaar.
- Vertragingstijd: de tijd die het water van een regenbui nodig heeft om uiteindelijk in de
rivier te komen hangt af van het onderliggende gesteente, de bodem en de vegetatie.
- Verval hoogteverschil van beide plaatsen.
- Verhang hoogteverschil per kilometer (verval) gedeeld door de afstand.
De waterafvoer verandert
Door de klimaatverandering verandert het neerslagregiem op twee manieren:
1. Er valt meer neerslag
2. De neerslag wordt onregelmatiger
de hoosbuien zorgen voor wateroverlast en hoger debiet in de rivieren. In het stroomgebied
is langs de rivieren de bebouwing sterk toegenomen neerslag komt direct in het riool.
- Verstening door toegenomen verstedelijking neemt het oppervlakte van straten en
wegen toe, waardoor regenwater sneller afspoelt. Door de verstening van het oppervlak
neet de vertragingstijd af en krijgen de rivieren in korte tijd een groter debiet, waardoor
er soms sprake is van een piekafvoer.
- De waterafvoer verandert door verstening, ontbossing en verandering van het
neerslagregiem. om het overstromingsrisico te verkleinen worden dijken verhoogd of
verbreed: dijkverzwaringen
Het water dreigt
- De combinatie bodemdaling en versterkt broeikaseffect zorgen ervoor dat het water
blijft dreigen.
- In de Noordzee staat het water extra laag bij doodtij de situatie waarin het verschil
tussen eb en vloed minimaal & extra hoog bij springtij de situatie van hoge vloed en
lage eb
, Ontstaan eb en vloed
- De zwaartekracht van de aarde trekt
de maan aan
- De maan draait hierdoor om de aarde
heen
- De zwaartekracht van de maan trekt
het (zee)water op aarde aan vloed
- Doordat de aarde ook draait wordt
het water aan de andere kant ook
naar ‘buiten geslingerd’ en hebt je
ook vloed
Springtij
- Springtijd treedt eens in de ±14 dagen op en duurt gemiddeld 2 etmalen (24 uur)
- Komt voor op het moment dat de getijkrachten van de maan en de zon dezelfde richting
hebben en elkaar maximaal versterken zon, maan en aarde staan in een rechte lijn,
dus tijdens de nieuwe en volle maan.
- Springtij: situatie van hoge vloed en lage eb
Doodtij
- Doodtij treedt eens op in de ±14 dagen en duurt gemiddelde 2 etmalen (24 uur)
- Komt voor wanneer de zon en de maan in een loodrechte hoek maken met elkaar en
elkaar daardoor verzwakken.
§4.2: De kust
De opbouw van de Nederlandse kust
De Nederlandse kust bestaat uit 3 zones:
1. Waddenkust
Gevormd door zeedijken
2. Duinenkust: zachte kust die bestaat uit opgewaaid zand
(natuurlijke bescherming tegen de zee)
3. Estuarium: trechtervormige monding van een rivier, ontstaan
door de getijdenstroom van eb en vloed
Mengeling van zoetwater (rivieren) en zoutwater (zee)
Door middel van duinen, primaire keringen (dijken of dammen die
direct aan de zee liggen) en andere waterkeringen (een dijk, dam of
duinen die het water tegenhoudt/tegenhouden) wordt de Zeeuwse delta
afgeschermd van de zee
Soorten kusten
- Zachte kust: kust opgebouwd uit zand stranden, zandplaten, duinen, wadden en
kwelders
- Harde kust: kust die bestaat uit dijken, dammen en waterkeringen
Natuurlijke processen langs de kust
- Sinds de laatste ijstijd stroomt het water vanuit het Atlantische Oceaan de Noordzee in.
- De golven en de zeestroming brengen het zand richting de kust.
- Parallel aan de kust wordt een strandwal (een door de branding opgeworpen langgerekte
zandbank die boven zeeniveau ligt) gevormd zorgt voor waddengebied.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller luciahodanic. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.
