Samenvatting hoofdstuk 1 t/m hoofdstuk 5 van het boek Verandermanagement (5e editie) - Fred Rorink, Burcu Öztürk en Henk Kleijn voor het vak organisatiekunde, jaar 2 (Avans).
,Hoofdstuk 1 – Inleiding
1.1 – Wat is verandermanagement?
Organisatieontwikkeling heeft te maken met bewuste veranderprocessen als gevolg van
de wisselwerking tussen omgeving en organisatie. Organisaties moeten goed inspelen op
de continu veranderende omgeving en dienen zich dus aan te passen aan de externe
ontwikkelingen.
Veranderingen vinden geleidelijk, procesmatig en meestal continu plaats. Er is niet altijd
sprake van een duidelijke doelstelling en veranderstrategieën én er is geen zekerheid over
het realiseren van de gewenste situatie.
Organisatieaanpassing wordt vaak gebruikt wanneer een organisatie een nieuw evenwicht
zoekt in de functionele gebieden: management, structuur, cultuur, processen en
medewerkers.
Organisatieverandering wordt meestal geassocieerd met het in een korte tijd ingrijpend
wijzigen van de structuur en processen van een organisatie, aangestuurd door het
topmanagement.
Terwijl organisatieontwikkeling een geleidelijk proces is, kenmerkt organisatieverandering
zich veelal door een doelgerichte, planmatige aanpak. Bij organisatieverandering gaat het
om twee hoofdvragen:
1. Wat moet er in de organisatie worden veranderd?
2. Hoe gaan we dit aanpakken?
Kenmerken van veranderprocessen:
- Hebben betrekking op de gehele organisatie (of een belangrijk deel ervan)
- Gericht op structureren, processen en het samenwerken van mensen
- Managementvaardigheden worden gebruikt om veranderprocessen te initiëren en
begeleiden
- Kennis en ervaring uit de organisatiekunde en sociale wetenschappen worden
gebruikt in een projectmatige of procesmatige aanpak
- Veranderingen zijn gericht op verbetering van de effectiviteit en efficiëntie van de
organisatie
Verandermanagement, ook wel: veranderkunde of change management, wordt
gedefinieerd als het effectief sturing geven aan activiteiten gericht op het aanpassen van een
organisatie aan strategische en/of operationele wijzigingen.
,1.2 – De historie van verandermanagement
1.2.1 – Aanvaarden: periode 1950-1975
Veranderen is een zaak van aanvaarden, accepteren
Planned Change of Planned Organizational Change (POC) is een samenhang van twee
theorieën:
1. De uitkomst van een verandering staat vooraf vast
2. Een veranderproces is goed te plannen en te sturen
Veranderprocessen proberen te bewerkstelligen dat medewerkers de oude situatie loslaten
en een nieuwe accepteren.
Diffusie- en adoptietheorieën
Drie fasen in het Planned Change-model (Lewin, 1951)
1. Unfreezing
Leden van een organisatie het verschil laten zien tussen het gewenste gedrag en
het gedrag dat zij op dat moment vertonen
2. Moving
Het gedag van de organisatie dient naar een ander niveau te worden getild. Vooral
gericht op nieuw gedrag met andere waarden en een andere beroepshouding
3. Refreezing
Vinden van een nieuw evenwicht en het nieuwe gedrag ankeren, zodat de
acceptatiegraad van de verandering wordt vergroot
Twee nieuwe fasen in het Planned Change-model (Lippitt, Watson, Westley, 1958)
4. Het opbouwen van een veranderrelatie
Met elkaar in gesprek raken over de veranderingen om zingeving te bevorderen
5. Het beëindigen van de veranderrelatie
,Schein (1969)
Uitbreiding van het Planned Change-model, vooral gericht op de mechanismen van de
fasen. Belangrijk probleem bij veranderprocessen is het moeten loslaten van iets ‘ouds’
voordat er iets ‘nieuws’ geleerd kan worden.
Veranderingen resulteren in aangepast gedrag of een aangepaste houding en dat kan
leiden tot emotionele weerstand. De verandering impliceert namelijk dat het voorgaande
gedrag en de voorgaande houding in zekere mate onjuist of niet passend was.
Veranderstrategieën (Bennis, Benne en Chin, 1969)
1. Machts-/dwangstrategie
Door gebruik te maken van (centrale) macht kunnen organisatieveranderingen
worden afgedwongen.
2. Overtuigingsstrategie
De organisatiemedewerker is rationeel denkend en handelend wezen, en is daarom
bereid een handelswijze te volgen wanneer hij ervan overtuigd is dat dat zijn eigen
belang is.
3. Houdingsstrategie
Organisatieverandering gaat het best door de normen en waarden van betrokkenen
te veranderen.
Vier typen veranderingen in de vorm van onderhandelingsstrategieën (Zaltman en
Duncan, 1977)
1. Machtsstrategie
2. Overtuigingsstrategie
3. Normatief-re-educatieve strategie
4. Faciliterende strategie
Planned Change en conclusies
Gaat over methoden en technieken om mensen in veranderprocessen adequaat te
ondersteunen. Het gaat hierbij om vooraf geplande veranderingen.
Conclusie: Planned Change heeft vooral aandacht voor gedragsverandering. Andere functies
van een organisatie, zoals management, structuur, cultuur en processen, blijven onderbelicht
of worden buiten beschouwing gelaten. Planned Change is dus niet gericht op integrale
verandering.
De kenmerken van Planned Change
, 1.2.2 – Leren: periode 1975-1985
Verandering is een continu leerproces
Het wordt een belangrijke doelstelling dat organisaties zelf leren te leren, ofwel het
probleemoplossend vermogen vergroten.
Drie niveaus van leren binnen organisaties (Argyris en Schön, 1978)
1. Single-loop-leren
Richt zich op het eenzijdig omgaan met toenemende veranderingen en het oplossen
van de daardoor ontstane problemen. Men vergeet echter wat de daadwerkelijke
oorzaak van het probleem is.
Heden
2. Double-loop-leren
Men gaat dieper in op de oorzaak van het probleem in en kijkt aan de hand van
feedback naar het handelen in het verleden. Wat waren de overwegingen van
management en medewerkers om op een bepaalde manier te werken? Wat was hier
goed aan en wat kon beter?
Verleden
3. Deutero-leren
Dit is een combinatie van single-loop- en double-loop-leren, met als doel nog beter en
bewuster te leren. Men leert fouten uit het heden en verleden en men moet in staat
zijn deze fouten te erkennen.
Heden en verleden
Organizational Development (OD) (Beckhard en Harris, 1987)
Organizational Development (OD) bouwt voort op de inzichten van Planned Change. De
organisatieadviseur kan verschillende rollen vervullen bij bepaalde typen veranderingen
(zoals expert, adviseur, coach). Door middel van onderzoek een antwoord vinden op de
vraag welke methoden en technieken het meest effectief zijn in een bepaalde situatie.
OD is vooral gericht op het groepsniveau binnen een organisatie en maakt gebruik van
technieken van groepsdynamica. De interventies die OD gebruikt zijn dan ook gericht op
het verbeteren van interpersoonlijke relaties en de groepssfeer.
Typische OD-interventies zijn:
- Interpersoonlijke communicatie
- Teamontwikkeling
- Confrontatieontmoetingen
- Nieuwe stijlen van leidinggeven.
Net als bij Planned Change is er bij OD veel aandacht voor gedragsbeïnvloeding, maar
management van conflicten, macht en onderhandelen worden bij OD niet gehanteerd. OD is
vooral gericht op het afleren van niet-gewenst gedrag en het aanleren van nieuw gedrag.
OD heeſt net als Planned Change onvoldoende aandacht voor de organisatie als geheel.
Kenmerken van Organizational Development
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller stephanievandekasteele. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.43. You're not tied to anything after your purchase.
