Summary
Samenvatting ETHIEK in de psychologie H1 + H2
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van het boek ETHIEK in de psychologie. Tentamenstof voor tentamen ethiek hva tp jaar 1 leerjaar 2013/2014.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
4 reviews
By: moskapoya • 7 year ago
By: joyveenman • 7 year ago
By: mouritj001 • 8 year ago
By: ElsBerkvens • 10 year ago
Seller
Follow
RinskeFeddema
Reviews received
Content preview
Samenvatting Ethiek in de psychologie 3e druk – H1 & H2(niet de grijze verdieping, niet p.21-29 en niet p.38-46)
Hoofdstuk 1 - Moraal en Ethiek
Anneke en Lianne zitten in een restaurant en kiezen beiden wat zij lekker vinden. Daarnaast
heeft hun keuze iets te maken met hun antwoord op de vraag hoe mensen met dieren om
zouden moeten gaan. (Lianne kiest voor een vegetarisch gerecht). Dat noemen we een morele
vraag. Een morele vraag is relevant voor het dagelijks leven en voor de professionele rol als
psycholoog. Laatstgenoemden kunnen het leven van mensen diepgaand beïnvloeden, denk
aan psychologische rapporten, onderzoeken verschillende bevolkingsgroepen, of een
psychologisch rapport van een verdachte.
1.1 – Moraal
Morele vragen gaan over goed en kwaad, over de manier waarop mensen zouden moeten
leven. Morele opvattingen zijn een antwoord op de vraag hoe men zich goed en
verantwoordelijk kan gedragen.
Het woord „moraal‟ is afgeleid van het Latijnse woord „mos‟ wat zede of gewoonte betekent.
Moraal gaat over waarden en normen; opvattingen (geen werkelijkheid) over wat er
waardevol is in het leven. Dit kan gebaseerd zijn op intuïtie, emoties of rationele
overwegingen. Moreel gedrag kan ook deels worden verklaard vanuit biologische processen
en vanuit de evolutie.
Verplaetse (2008) onderscheidt 5 verschillende moralen:
Hechtingsmoraal – regelt hoe we omgaan met mensen waarmee we verbonden zijn;
hechting en empathie. (vb: vriend helpen zonder egoïsme, meeleven met lijden.)
Geweldmoraal – regelt hoe we met bedreigende situaties omgaan. In West-Europa
geweld gezien als immoreel. Bij schaarste wel geweld om te overleven.
(vb: moordenaar van familielid ombrengen.)
Reinigingsmoraal – regelt dat mensen reinheid koppelen aan het goede en besmetting
van het kwaad. Mensen verweren zich tegen „vreemde smetten‟, letterlijk en
symbolisch. (vb: mensen die de straat opgingen voor „Witte Mars‟ na moorden van
Dutroux, om de samenleving te reinigen.)
Samenwerkingsmoraal – de manier waarop mensen met elkaar samenwerken en
waarop ze omgaan met mensen die de samenwerking bedreigen. Mensen werken
samen om daar beide beter van te worden. Vertrouwen is belangrijk.
(vb: Door samenwerken krijg je iets voor elkaar wat je individueel nooit had kunnen
bereiken, zoals organiseren van een feest of uitvoeren wetenschappelijk onderzoek.)
Beginselenmoraal – In tegenstelling tot de 4 hiervoor genoemden, is deze moraal niet
instinctief maar argumentatief. Onderbouwen waarom zij een handeling goed of fout
vinden. Als dit systematisch gebeurd, komen we op het terrein van de ethiek.
Moraal is niet statisch. Morele opvattingen kunnen veranderen in de tijd. Zo was het vroeger
bijvoorbeeld niet gebruikelijk om je druk te maken over dierenrechten, maar tegenwoordig
zijn heel veel mensen daar wel mee bezig. Maar ook kunnen morele opvattingen per plaats
verschillen. Zo gingen indianen al lang geleden zeer bewust met dieren en planten om.
, Micro-, meso- en macroniveau
Morele kwesties spelen op verschillende niveaus.
Microniveau. Morele vragen gaan hier over de manier waarop je van mens tot
mens met elkaar zou moeten omgaan; tussen vrienden, familieleden, passanten of
hulpverleners en cliënten. (vb: een mens in nood laat je niet in de steek)
Mesoniveau. Heeft betrekking op morele keuzes van organisaties, die onder meer
hun neerslag vinden in de visie van de instelling. Gaat over opvattingen over de
missie en de manier waarop ze aan die missie willen werken. (vb: instelling hecht
veel waarde aan de zorg van mensen voor elkaar en kiest daarom om met
vrijwilligers te werken.)
Macroniveau. De manier waarop de samenleving moet worden ingericht. Gaat
over vragen als de verdeling van de welvaart of de opvang van vluchtelingen.
Waarden die hierbij een rol kunnen spelen zijn vrijheid, gelijkheid en
rechtvaardigheid. Hieruit volgt wet- en regelgeving en deze heeft ook invloed op
de psycholoog. Keuzes over verdeling van geld over verschillende
bevolkingsgroepen die hulp nodig hebben, bepalen de grenzen van hulpverleners.
Door globalisering vervagen nationale grenzen. Steeds meer geïnternationaliseerde
regelgeving en beroepsethiek.
1.1.1 Waarden en Normen
Binnen de moraal maken we onderscheid tussen waarden en normen.
Waarden: begrippen die omschrijven wat mensen waardevol vinden en waarnaar zij streven.
Het zijn idealen die wezenlijk zijn voor de kwaliteit van het leven. (vb: autonomie,
gezondheid).
Normen: op waarden gebaseerde handelingsvoorschriften, die laten zien hoe je moet
handelen. Terwijl waarden abstract zijn, geven normen een concrete inhoud aan waarden. Het
woord norm komt van het Latijnse „norma‟ (= leidraad).
Een waarde kan zich in verschillende normen uiten. Hierdoor kunnen meningsverschillen
ontstaan waardoor het nuttig kan zijn om de achterliggende waarde uit te zoeken. Hierdoor
kan er wederzijds respect ontstaan. Als mensen zich te veel op normen richten, ontstaat er
verstarring: mensen richten zich dan op regels en vergeten waarom die regels er zijn.
Niet alle omgangsnormen zijn morele normen, er bestaan ook fatsoennormen. Het is
bijvoorbeeld een ongeschreven regel dat studenten tijdens een hoorcollege niet horen te
sms‟en. Ook psychologen gaan uit van bepaalde fatsoennormen. Zo zal een psycholoog het
niet gepast vinden om in een naveltruitje met een cliënt te spreken.
Het zijn conventies, „goede manieren‟ die vastleggen wat hoort en wat niet hoort: ook wel de
„kleine ethiek‟ of etiquette. De grens tussen fatsoennormen en morele normen is niet scherp.
Toch blijkt uit onderzoek (Turiel, 1983) dat jonge kinderen al een onderscheid maken tussen
ongeschreven regels en normovertredingen. 4 criteria voor het verschil: ernst
(normovertreding is ernstiger), straf (straf voor normovertreding is zwaarder),
regelcontingentie (morele normen niet afhankelijk van ‘toevallige’ regels) en autoriteit
(morele normen niet afhankelijk van goedkeuring van een autoriteit).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller RinskeFeddema. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.19. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now