Ruimtelijke ordening geeft de manier van grondgebruik weer.
Er zijn diverse aanleidingen waardoor een actief overheidsingrijpen noodzakelijk werd.
Enkele voorbeelden hiervan zijn:
• Door de industrialisatie die eind 19e eeuw op gang kwam, groeiden de steden
steeds meer.
• De huisvestingssituatie van het grootste deel van de bevolking was slecht;
• In de steden ontstonden, onder meer als gevolg van deze slechte
huisvestingssituatie, steeds meer hygiënische problemen;
• De sociale onrust als gevolg van deze problemen nam steeds meer toe.
Onder ruimtelijke ordening verstaan we 'de
overheidsbemoeienis met de ruimtelijke ontwikkeling en het grondgebruik'.
Een definitie 'van ruimtelijke ordening is; 'het zo goed mogelijk aan elkaar passen van ruimte
en samenleving'.
Planologie houdt zich wetenschappelijk en methodisch bezig met de ruimtelijke planning en
ruimtelijke ordening.
planologie heeft een sterk normatief karakter.
Ruimtelijke ordening in algemene zin is het complexe geheel van activiteiten van alle
mensen (niet alleen de overheid!) om de (reeds geordende) ruimte van land en water
zodanig (opnieuw) in te richten dat zij er gezamenlijk kunnen leven: dus hun vele
activiteiten kunnen verrichten, zoals werken, wonen, winkelen, recreëren e.d.
We kunnen in Nederland drie vormen van planning onderscheiden:
• de economische planning
• de sociaal-culturele
• de ruimtelijke planning
Op het niveau van de rijksoverheid worden deze vormen van planning behartigd door drie
adviesinstanties:
• het Centraal Planbureau (CPB) >
maakt economische prognoses en analyses.
• het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) >
onderzoekt ontwikkelingen in de samenleving, bijvoorbeeld door het bestuderen
van de leefgevoelens van mensen. Ook wordt onderzoek gedaan naar allerlei
culturele en godsdienstige verschijnselen.
• het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) >
verricht wetenschappelijke verkenningen, analyses, prognoses en beleidsevaluaties
in (inter)nationale context die relevant zijn voor het strategisch regeringsbeleid.
Er kan nog een adviserend lichaam inzake integrale planning worden onderscheiden; de
Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid (WRR) >
ten behoeve van het regeringsbeleid wetenschappelijke informatie verschaffen over
ontwikkelingen die op langere termijn de samenleving kunnen beïnvloeden.
De werkzaamheden zijn erop gericht bestaande problemen in brede samenhang te bezien,
daarbij nieuwe problemen te verkennen en nieuwe perspectieven en oplossingsrichtingen
aan te geven.
Ruimtelijke ordening: Het daadwerkelijk inrichten van de ruimte in functie van menselijke
, activiteiten. Kort gezegd; het aan elkaar aanpassen van ruimte en
samenleving.
Ruimtelijke planning: Wetenschappelijke voorbereiding van de Ruimtelijke ordening.
Planologie: Wetenschappelijke en methodische reflectie op Ruimtelijke planning en
Ruimtelijke ordening.
Stedenbouw: Vroegere aanduiding voor ruimtelijke ordening.
Ruilverkaveling en landinrichting: Een ruilverkaveling heeft primair tot doel
de agrarische structuur van een gebied te verbeteren.
De voornaamste verschillen van de landinrichtingswet (1985) met de ruilverkavelingwet zijn:
• dat niet primair het doel is de agrarische structuur van een gebied te verbeteren
maar dat er een evenwichtige afweging plaatsvindt tussen agrarische, recreatie en
natuurbelangen;
• een groter percentage van de grond eventueel onteigend kan worden, vooral met
het oog op de bescherming van natuur, landschap en als recreatiegebied;
• het groter aandeel van de overheid bij de landinrichting.
Sectorplanning: De concrete programmering van een tak van overheidsactiviteit, gericht op
een zo soepel mogelijk verloop van die activiteit. De verschillende takken van
overheidsactiviteit vallen samen met de verschillende departementen of diensten van die
departementen. Voorbeelden zijn landbouw, onderwijs, defensie, verkeer en vervoer,
volkshuisvesting etc.
Facetplanning: De aandacht voor een bepaald facet van al die bovengenoemde
activiteiten staat voorop. Facet beleid is dus het beleid dat vanuit een bepaald gezichtspunt
alle terreinen van overheidshandelen bestrijkt.
In Nederland zijn vooral de volgende drie facetten in de overheidsplanning benadrukt:
- Ruimtelijk en milieu facet: Planbureau voor de Leefomgeving;
- Economisch facet: Centraal Planbureau);
- Sociaal facet: Sociaal Cultureel Planbureau.
Sector- en facetplanning kunnen niet zonder elkaar.
Integrale planning: stelt zich tot doel om tot een synthese te komen van de verschillende
vormen van sector planning en facet planning op basis van een samenhangende visie van
de mogelijke ontwikkelingen van de maatschappij op langere termijn. In dit geval spreekt
men over een integraal plan.
Waarom tegenwoordig vooral de overheid de ruimtelijke ordening als haar taak
beschouwt, vindt zijn oorzaak in:
• de distributie van de ruimtelijke claims;
• economiteit van het grondgebruik;
• afstemming, harmonisatie en coördinatie van uiteenlopende vormen van grondgebruik
voor menselijke doeleinden.
De distributie van de ruimtelijke claims
Dat wil zeggen de al dan niet juridische aanspraken van particulieren, groepen
particulieren en ook de overheid zelf op een plaatsje onder de zon.
Bij de verdeling van die aanspraken wordt de overheid verondersteld op te treden als een
vertegenwoordiger van het zogenaamde "algemene belang".
Economiteit van het grondgebruik
Wat wil zeggen een zo doelmatig mogelijke indeling met het oog op schaarste aan
economische hulpmiddelen zoals bijvoorbeeld de wegen infrastructuur, de energie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Ginamoor. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.90. You're not tied to anything after your purchase.