Samenvatting studieboek grondbeginselen der sociologie van H. de Jager, A.L. Mok, G. Sipkema (Hoofdstuk 1,2,3,5,6,7,8,9,10,11,12,) - ISBN: 9789001763770, Druk: 13e, Uitgavejaar: 2009
Samenvatting sociologie blok 3
Hoofdstuk 1
Waarneming
Onze waarneming is selectief en hierbij zijn onze (erfelijke) biologische en psychologische uitrusting
van belang. Hoewel we allemaal in dezelfde maatschappij leven, hebben we daarvan niet per se
allemaal hetzelfde beeld.
Mensen hebben een uitgesproken idee over de samenleving en vooral over hun eigen sociale
situatie.
Zingeving
Sociologie = het bestuderen van het samenleven van mensen in kleinere en grotere verbanden.
Iedereen heeft een eigen beeld van de maatschappij.
Bij dieren worden gedragspatronen en eventuele samenlevingsvormen van generatie op generatie
overgegeven. Mensen hebben een afwezigheid van instincten en hierdoor moeten ze iedere
generatie van alles opnieuw leren.
Verschil tussen mens en dier: mensen kunnen over de wereld en zichzelf nadenken, waarbij zij zich
bedienen van symbolen.
Behalve een zekere kennis hebben mensen ook geleerd dingen op een bepaalde manier te verklaren:
hogere machten, boze geesten, biologische aard van de mensen, de schepping, chemische reactie
worden verantwoordelijk gesteld voor de gekende feiten.
Ook hebben mensen geleerd positief of negatief te oordelen over wat zij weten en eventueel zien
gebeuren. Sommige dingen beschouwen zij als goed en wenselijk, andere als slecht en onwenselijk.
Afhankelijk van hun verklaringen zien zij sommige van die verschijnseleen als onontkoombaar en
andere als vatbaar voor menselijke ingrijpen.
Referentiekader
Doordat mensen deel uit maken van een samenleving, beschikken zij over een geheel van kennis,
verklaringen en oordelen met betrekking tot hun (sociale) omgeving
(groeperingen/netwerken/omstandigheden waarin je verkeert/milieu). Zij hebben dat geleidelijk en
door leerprocessen, gekregen in hun omgang en ervaringen met anderen.
Als onze levensomstandigheden en daarmee de ervaringen ingrijpend veranderen, wijzigen ook de
opvattingen en het referentiekader (verhuizing/verandering
werkkring/werkloosheid/emigratie/sociale stijging of daling).
Selectiviteit
Vaak ziet men de meest vertrouwde en gewone dingen over het hoofd.
Het selecteren begint bij hetgeen waarvoor men zich openstelt of waaraan ze worden blootgesteld.
Het selecteren eindigt met wat wij onthouden van wat wij hebben waargenomen.
Ook selecteren wij ook nog waarover we met anderen praten. Men praat vooral met anderen als ze
het min of meer eens zijn met elkaar.
Definitie van de situatie
Zakelijke werkelijkheid (objectief)
Beleefde werkelijkheid (subjectief) – wat ze hebben geleerd.
, Hoofdstuk 2
Vanaf de 18e en begin 19e eeuw kwamen er wijzigingen in het leven van de mens. Door de
industrialisatie kwamen er veel veranderingen. Er ontstond een nieuw rijkdom/welvaart, maar ook
armoede. Industrieën kwamen op plekken waar arbeidskrachten en vervoersmogelijkheden
aanwezig waren > groei steden, toename mobiliteit van de mens. Door de technologie kwamen er
stoommachines, elektromotoren, auto’s, telefoons, vliegtuigen en computers.
Ontstaan sociologie
-Door het verloren gaan van de vanzelfsprekendheden in het leven van mensen, waardoor het
leven problematischer werd, ontstond sociologie.
Als er iets veranderd word men pas bewust van de invloed van hun samenleving op hun dagelijks
bestaan.
Normatieve kracht van de feitelijkheid = de feitelijke gang van zaken gaat als norm fungeren. Het is
altijd zo gegaan en dus hoort het ook zo.
Als de vanzelfsprekendheid van het samenleven verstoord wordt gaan mensen nadenken over de
aard van hun samenleving. Hoewel er allerlei ontwikkelingen al veel langer aan de gang waren,
kwamen de maatschappelijke veranderingen in een stroomversnelling. Die veranderingen waren het
gevolg van menselijk handelen, maar toch grotendeels onbedoeld en ongewenst.
Kapitalisme / industriële revolutie = de sociale en economische relaties tussen mensen en
groeperingen wordt van karakter veranderd, vooral met betrekking tot het productieproces en de
arbeids- en bezitverhoudingen.
Door de bloei van wetenschap en techniek werd niet alleen de wijze van produceren beïnvloed maar
hadden ze ook grote gevolgen voor verkeer en bevolkingstoename > door de ontwikkeling in de
technologie konden mensen zich over grote afstanden bewegen. Het was negatief omdat door de
uitlaatgassen de ozonlaag aangetast werd en door files de mobiliteit werd beperkt.
Door de mobiliteit; groei steden, sterftecijfers daalden, bevolking nam toe.
interdependentie = hiermee werden onderlinge verwevenheid/wisselwerking tussen vele sociale
verschijnseleen aangeduid.
in de middeleeuwen was er een standenmaatschappij (iedereen vaste plek / taak);
-lehrstand (geestelijken) – kerk/feodale orde
-wehrstand (adel/ridders)
-nährstand (boeren/handelswerklieden)
Crisis = grote spanningen en conflicten tussen de groeperingen. Het plotseling/problematisch ervaren
van grote sociale veranderingen, leiden tot grote onzekerheden en sterke onderlinge verdeeldheid
door de uiteenlopende opvattingen en belangen van de verschillende groeperingen.
-Door het ontstaan van het begrip ‘maatschappij’ als een aparte levenssfeer, los van de staat,
ontstond sociologie.
De maatschappelijke structuren werden niet langer gezien in het licht van (christelijke)
geloofsvoorstellingen maar als een gebeurtenis van mensen. Door ‘maatschappij’ en ‘samenleving’
wilde men aangeven dat er een levenssfeer bestaat waarop de staat geen invloed heeft.
Sociale problemen = door allerlei veranderingen ontstonden ook sociale problemen, toestanden die
niet alleen als ongewenst, maar ook als te bestrijden werden gezien. Men begon in te zien dat allerlei
verschijnseleen het vaak onbedoelde gevolg waren van menselijk ingrijpen . Er ontstond een
behoefte aan beheersing en sturing van het sociale leven.
Crisiswetenschap = het ontstaan van sociale problemen en het crisisgevoel hebben heeft sterk
bijgedragen aan het ontstaan van de sociologie als wetenschap.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller BeaudineBrandt. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.
