Prutsenderwijs duurzaam
presteren, 1e druk, E.
Dommerholt. Samenvatting
gehele boek
Inhoud
HOOFDSTUK 1 DUURZAMEONTWIKKELING, WAAR HEBBEN WE HET OVER?........................................3
1.1 Afbakening....................................................................................................................................3
1.2 Principes.......................................................................................................................................3
1.3 Club van Rome..............................................................................................................................3
1.4 Hou het klein................................................................................................................................4
1.5 United Nations Earth Summits......................................................................................................4
1.6 Sustainable Development Goals (SDG’s).......................................................................................4
HOOFDSTUK 2 DUURZAAM ONDERNEMEN EN ZO.................................................................................5
2.1 Duurzaam ondernemen (DO).......................................................................................................5
2.2 Bottom of the pyramid (BoP)........................................................................................................5
2.3 Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO).....................................................................5
2.4 Corporate Social Responsibility (CSR)...........................................................................................5
2.5 Corporate Citizenship (CC)............................................................................................................8
2.6 Stakeholderstheorie.....................................................................................................................8
2.7 Creating Shared Value..................................................................................................................8
2.8 Duurzaamheidsrichtlijnen.............................................................................................................9
HOOFDSTUK 3 DE CIRCULAIRE ECONOMIE...........................................................................................10
3.1 Kringlopen..................................................................................................................................10
3.2 De linkervleugel..........................................................................................................................10
3.3 De rechtervleugel.......................................................................................................................11
3.4 Theoretische onderbouwing van het circulair-economische concept........................................11
3.5 Overeenkomsten en verschillen tussen duurzame ontwikkeling en de circulaire economie......11
HOOFDSTUK 4 DE NOODZAAK VAN DUURZAME ONTWIKKELING EN DE CIRCULAIRE ECONOMIE.......12
4.1 t/m 4.4 Trends en ontwikkelingen in sociaal, economisch en ecologisch domein......................12
4.5 Overzicht duurzame ontwikkeling 2000-2030............................................................................12
4.6 Transities....................................................................................................................................13
1
,HOOFDSTUK 5 WAAROM ORGANISATIES BIJDRAGEN AAN DUURZAME ONTWIKKELING: LEGITIMITEIT
EN INTRISIEKE MOTIVATIE....................................................................................................................14
5.1 Legitimiteit..................................................................................................................................14
5.2 Strategische reacties van organisaties op institutionele druk.....................................................14
5.3 Legitimiteit en reputatie.............................................................................................................16
5.4 Alle stakeholders of enkele?.......................................................................................................16
5.5 Intrinsieke motivatie vs. Extrinsieke motivatie...........................................................................16
HOOFDSTUK 6 WAAROM ORGANISATIES ZICH DUURZAAM GEDRAGEN: FINANCIËLE MOTIEVEN EN DE
ROL VAN WAARDEN.............................................................................................................................17
6.1 De relatie tussen duurzaam ondernemen en financieel presteren.............................................17
6.2 Organisatiecultuur......................................................................................................................17
6.3 Waarden.....................................................................................................................................17
6.4 Leiderschap.................................................................................................................................18
HOOFDSTUK 7 HOE ORGANISATIES KUNNEN BIJDRAGEN AAN DUURZAME ONTIWKKELING EN DE
CIRCULAIRE ECONOMIE: DUURZAAM PRESTEREN...............................................................................19
7.1 Duurzaam presteren...................................................................................................................19
7.1.1 Context................................................................................................................................19
7.1.2 Waarden..............................................................................................................................19
7.1.3 Strategieën..........................................................................................................................19
7.2 Naar een actie- en reflectiegericht model van duurzaam presteren..........................................20
HOOFDSTUK 8 HOE ORGANISATIES KUNNEN BIJDRAGEN AAN DUURZAME ONTWIKKELING EN DE
CIRCULAIRE CONOMIE: BUSINESS MODELLEN.....................................................................................22
8.1 Wat is een business model?.......................................................................................................22
8.2 Duurzame business modellen.....................................................................................................22
8.3 Business modellen voor duurzaam presteren.............................................................................22
8.4 Design thinking and value mapping: de value ideation-methode...............................................24
2
,Deel 1: Over het ‘wat’ van
duurzame ontwikkeling en de
circulaire economie
HOOFDSTUK 1 DUURZAMEONTWIKKELING, WAAR
HEBBEN WE HET OVER?
1.1 Afbakening
Duurzaamheid/duurzame ontwikkeling kan zich verheugen in een toenemende maatschappelijke
belangstelling. Het concept duurzame ontwikkeling kwam vooral in de aandacht midden jaren 80,
door de publicatie our Common Future van de World Commission on Environment and Development.
Ook wel de Bundtland-Commissie genoemd. Definitie duurzame ontwikkeling: A development which
meets the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their
own needs” (Bundtland commissie). De definitie heeft een intergenerationeel en een
intragenerationeel component. Daarnaast bestaat uit 3 soorten behoeften: ecologisch, sociaal en
economisch.
- Intergenerationele component: spanning tussen de bevrediging van economische, sociale en
ecologische behoeften van de huidige generatie en toekomstige generaties nu en in de
toekomst.
- Intragenerationele component: gericht op de spanning tussen sociale, ecologische en
economische behoeftebevrediging tussen groepen mensen op een bepaald moment in de
tijd daar en hier.
1.2 Principes
Ten aanzien van duurzame ontwikkeling worden veelal een drietal onderling verweven principes
onderscheiden: ecologisch, sociaal en een economisch principe. Elk principe bevat een kwalitatief als
een kwantitatief component. De principes staan ook wel bekend onder de naam: People, Planet and
Prosperity (PPP)-alliteratie.
- Ecologisch principe: stelt de kwetsbaarheid en beschermwaardigheid van natuurlijke
hulpbronnen, ecosystemen en biodiversiteit centraal.
- Sociale principe: houdt in dat iedereen, onafhankelijk van afkomst en talenten, eerlijk
behandeld hoort te worden, huidige en toekomstige generatie. Denk aan: onderwijs, zorg,
rechtstaat.
- Economisch principe: verwijst naar het recht dat iedereen minimaal in zijn of haar eerste
levensbehoeften kan voorzien en een menswaardig bestaan kan opbouwen. Denk aan:
inkomen, zorg, voedsel, water, toegang onderwijs.
Het verlies aan bodemschatten kan niet worden gecompenseerd door het creëren van sociale en
economische waarde. De hoeveelheid middelen moeten onder de huidige generatiegenoten worden
verdeeld.
1.3 Club van Rome
Een belangrijk keerpunt was het verschijnen
van het rapport Limits to Growth van de
3
,Club van Rome (groep wetenschappers met zorgen over de toekomst v/d wereld). Uitkomst rapport:
totale ineenstorting wereld. Hierna kon de wereld niet meer ontkennen. Tabel: historisch overzicht
aandacht voor duurzaamheid.
1.4 Hou het klein
Gelijk met het Limits to Growth rapport verscheen Hou het Klein rapport van Schumacher. Het boek
heeft een bijdrage geleverd aan het bewustwordingsproces over de drie aspecten van het
voortbrengen van goederen en diensten: ecologisch, economisch en sociaal.
1.5 United Nations Earth Summits
De Stockholm conferentie in 1972 was de eerste conferentie over human environment. Hieruit kwam
de Stockholm verklaring: recht op gezonde leefomgeving wordt erkend. Hierna volgden nog veel
klimaatconferenties/Earth Summits. Rio 1992, Kyoto 1997 en Parijs 2015 bijvoorbeeld.
1.6 Sustainable Development Goals (SDG’s)
In 2015 is er een akkoord gesloten over de 17 SDG’s, zie plaatje. Ook wel duurzame
ontwikkelingsdoelen. Ze vormen een toekomstagenda voor duurzame ontwikkeling voor de periode
2015-2030. De SDG’s zijn de opvolgers van de Millennium Development Goals (MDG’s). Ze gelden
voor alle aangesloten landen en er zijn maatstaven afgesproken.
Nederland scoort op de SDG’s goed. Minpunten zijn:
- Honger: toename mensen met
overgewicht.
- Partnerschap om doelstellingen
te bereiken: lage score op
financiële openheid en
belastingparadijzen.
- Leven in het water: vervuiling
van de zee en overbevissing.
- Verantwoorde consumptie en
productie: hoge consumptie.
4
, HOOFDSTUK 2 DUURZAAM ONDERNEMEN EN ZO
Duurzaam ondernemen heeft een brede opvatting en is niet specifiek. De term wordt in verschillende
werelden anders gebruikt en geïnterpreteerd. Naast duurzaam ondernemen worden verschillende
termen besproken die gaan over de betrokkenheid van het bedrijfsleven bij het vormgeven aan een
duurzame samenleving.
2.1 Duurzaam ondernemen (DO)
Definitie: Het entameren van winstgevend activiteiten met oog voor sociale verhoudingen ,
maatschappelijke problemen en de ecologische draagkracht van onze planeet. Het gaat om houdbaar
duurzaam ondernemen. Er zijn twee soorten duurzaam ondernemen.
• In de zwakke vorm wordt het totaal van door bedrijven gecreëerde sociale, ecologische en
economische waarde constant gehouden. Compensatie is dus mogelijk. Een verlies aan
ecologische waarden kan worden gecompenseerd door sociale en/of economische
waardecreatie. VB: jungle kappen compenseren met scholingsfaciliteiten.
• In de sterke vorm is er geen sprake van compensatie, bescherming van ecologische waarde
staat centraal. Veel radicaler, fysieke bescherming staat centraal. Verlies van ecologische
waarde kan per definitie niet gecompenseerd worden met een toename van sociale en/of
economische waarde.
Of een bedrijf duurzaam of ethisch onderneemt hangt af van wat en hoe je het bedrijf meet.
Bedrijven werkzaam met alcohol, tabak, wapens etc. zullen sneller bestempeld worden als onethisch.
2.2 Bottom of the pyramid (BoP)
De BoP doelt op de armste en tevens grootste
socio-economische groep mensen wereldwijd.
Hoewel arm, vertegenwoordigt deze groep een
substantiële koopkracht en dat brengt
mogelijkheden voor nieuwe markten en producten.
Win-winsituatie: bedrijven dienen het armste deel
van de wereldbevolking en voorzien in de leniging
van hun economische en sociale behoeften. Omzet
en winstgevendheid van de bedrijven neemt
daardoor toe. Nog beter wordt het als de producten
voor de allerarmsten worden geproduceerd door de
allerarmsten omdat zij hierdoor een eerlijk inkomen
verdienen. De BoP theorie hoeft niet altijd om
economisch gewin te gaan. VB: Aravid Eye hospitals oogklinieken in India bieden behandelingen aan
tegen zeer lage prijzen/gratis. Dit kan door grote volume en de hoge productiviteit waardoor kosten
gedrukt kunnen worden.
2.3 Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)
MVO is een populaire term maar erg verwarrend. Doelt vooral op maatschappelijke betrokkenheid
vanuit ondernemers. Voor ondernemers draait het niet om ondernemen alleen.
2.4 Corporate Social Responsibility (CSR)
Gaat over de sociale verantwoordelijkheid van bedrijven. Er zijn verschillende zienswijzen voor de
term.
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller antjesjonger. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.