Samenvatting van het boek Inkoop in strategisch perspectief. Dit boek wordt gebruikt bij de minor Inkoopmanagement van de Hanzehogeschool Groningen. Geschreven in collegejaar 2020/2021.
Hoofdstuk 1 De rol van inkoop binnen de keten van
vraag en aanbod
1.1 Introductie
De inkoper is partner in business: hij neemt deel aan interne discussies en denkt mee over
nieuwe producten, klanten, productie, rendement en is verantwoordelijk voor het maken
van de afspraken, in stand houden en ontwikkelen van relaties met leveranciers.
1.2 Inkoop in de keten van vraag en aanbod
Onder bedrijfsvoering verstaan we zowel dat wat de organisatie voor haar klanten maakt als
dat wat nodig is om de organisatie zelf te laten functioneren. Zodra een organisatie besluit
om goederen en diensten die nodig zijn voor de bedrijfsvoering niet zelf te maken, ontstaat
er inkoopvraag. Op het moment dat een organisatie besluit zelf geen goederen of diensten
te ontwikkelen, ontstaat er inkoopbehoefte. Inkoop moet dan leveranciers zoeken en
contracteren. We noemen dit vraagstuk van zelf doen of inkopen de make or buy-beslissing.
Het Propeller Model combineert het antwoord
op twee vragen: voor wie voegt een bedrijf
waarde toe en hoe kan een bedrijf hier succes vol
in zijn? Uit onderzoek is gebleken dat
marktgerichtheid, innovatie en duurzaamheid de
drie meest bepalende factoren zijn.
Het antwoord op de eerste vraag levert drie
waardeperspectieven op:
- Klantwaarde: organisaties kunnen op
verschillende manieren klantwaarde
realiseren (producten bieden op basis van
vooruitstrevende technologie, slimme
dienstverlening koppelen aan product of
door goede kwaliteit te koppelen aan een lage prijs). Om klantwaarde te ontwikkelen
is het noodzakelijk dat er steeds afstemming is tussen klantwensen,
marktmogelijkheden en de kwaliteiten en capaciteiten van het bedrijf.
- Maatschappelijke waarde: Het gaat om ethische normen en waarden (geen
kinderarbeid), ecologische waarden (hoeveelheid afval van een bedrijf) en sociale
waarden (worden cao afspraken gehanteerd en gelijkheid mannen en vrouwen)
- Aandeelhouderswaarde: Dit is de waarde op basis van de financiële resultaten van
het bedrijf afgeleid van het verdienvermogen en de risico’s verbonden aan de
bedrijfsvoering.
Om inkoop te positioneren in de waardeketen gebruiken we de waardeketen van Porter.
Het model is gebaseerd op waardecreatie en de marge die een bedrijf met zijn activiteiten
behaalt. Porter onderscheidt primaire en ondersteunde activiteiten. Primaire activiteiten
richten zich op de fysieke transformatie en distributie van eindproducten. Ondersteunende
activiteiten zijn nodig voor de voortgang van het primaire proces. Het gaat erom dat alle
activiteiten zo worden uitgevoerd dat de totale waarde groter is dan de totale kosten.
1
,Porter onderscheidt vijf primaire activiteiten:
- Inkomende logistiek: hieronder vallen ingangs- en kwaliteitscontroles, opslag en
voorraadbeheer.
- Productie: Dit zijn alle activiteiten gericht op de fysieke transformatie van
grondstoffen, halffabricaten en componenten tot eindproducten. Naast alle
bewerkingsactiviteiten vallen hieronder ook assemblage, verpakken, testen etc.
- Uitgaande logistiek: Dit zijn de activiteiten die ervoor zorgen dat het eindproduct bij
de klant komt, zoals opslag, overslag, verzendklaar maken en de orderverwerking.
- Marketing en verkoop: hier gaat het om het voorbereiden en uitvoeren van
verkooptransacties. Je kunt hier denken aan marktonderzoek, promotieactiviteiten,
prijsbeleid, het managen van offertes, acquisitie van nieuwe klanten.
- Service: Hieronder vallen de activiteiten na de verkoop die zijn gericht op de
klantrelatie. Deze zorgen ervoor dat het product doet wat het moet doen.
Voorbeelden zijn installatie, reparatie en het beschikbaar hebben van onderdelen en
upgrades voor het product.
De ondersteunende activiteiten zijn:
- Inkoop en bevoorrading: Het beschikbaar stellen van alle goederen en diensten die
van leveranciers worden betrokken en noodzakelijk voor het maken van goederen of
diensten en de instandhouding van de organisatie.
- Technologie en ontwikkeling: Alle activiteiten die producten en
voortbrengingsprocessen van de organisatie kunnen verbeteren.
- Personeelsmanagement: Alle activiteiten gericht op het werven, selecteren,
aannemen, beoordelen, belonen, trainen en opleiden van medewerkers.
- Infrastructuur en organisatie: Activiteiten die gericht zijn op de ondersteuning van
alle processen (financiële administratie, facilitair management, juridisch).
Inkoop is dus een ondersteunende functie die zich richt op het voorzien van de
inkoopbehoeften van het primaire proces van een organisatie (directe inkoop) en de
ondersteunende processen (indirecte inkoop).
2
,1.3 Definities en begripsafbakening
Nederlandse term Angelsaksische term
Bestellen Ordering
Kopen Buying
Inkopen Purchasing, procurement
Bevoorrading Supply Management
Leveranciersselectie, aanbesteden Sourcing
Ketenmanagement Supply chain management, value chain
management
Ordering is het rechtstreeks in de catalogus van een leverancier plaatsen van een opdracht
tot levering. We spreken van buying als aan de opdracht tot levering enige marktverkenning
vooraf is gegaan en er is onderhandeld over condities. Purchasing omvat het specificeren
van wat gekocht moet worden, een marktverkenning en het selecteren van de beste
leverancier, het contracteren van deze leverancier inclusief het voeren van
onderhandelingen, het bestellen en bewaken van de bestellingen van goederen of diensten.
Kenmerkend is dat de specificaties worden toegesneden op wat de gebruiker echt nodig
heeft (behoeften i.p.v. wensen). Supply is hetzelfde als purchasing, maar dan inclusief
voorraadbeheer en transport. Sourcing omvat marktonderzoek naar potentiële
leveringsbronnen, het verzekeren van de continuïteit van toelevering, het zoeken naar
alternatieve leveringsbronnen en het up-to-date houden va de inkoopmarktkennis. Het richt
zich op het identificeren van de beste leveranciers. Bij supply chain management kijken we
naar het optimaliseren van alle activiteiten tussen de diverse partners die onderdeel
uitmaken van dezelfde voortbrengingsketen. Uitgangspunt daarbij is dat de eindconsument
het beste wordt gediend. Value chain management is een variant op supply chain
management, de ketenpartners richten zich hierbij op maximale waarde voor de
eindconsument. In deze situatie werken leveranciers en fabrikanten ook samen aan nieuwe
producten.
Definitie van de inkoopfunctie:
“Het van externe bronnen betrekken van alle goederen en diensten die noodzakelijk zijn voor
de bedrijfsvoering en instandhouding van een organisatie tegen de meest gunstige
voorwaarden.”
3
, Het inkoopproces bestaat uit het tactische en operationele proces.
Tactisch proces:
- Specificeren: Wat moet er worden ingekocht?
- Selecteren: Welke leverancier is de beste leverancier?
- Contracteren: Onderhandelen en vastleggen van afspraken met de leverancier
Operationeel proces:
- Bestellen: Het bestellen van goederen bij de leverancier
- Bewaken: Het toezien dat de bestelde goederen worden geleverd
- Nazorg en evaluatie: Leveranciersbeoordeling, onderhoud van de
leveranciersdocumentatie, afhandelen van claims (garantie of verschillen)
1.4 Het cyclisch inkoopproces
Het cyclisch inkoopproces komt voort uit het inkoopproces van Van Weele en de
kwaliteitscirkel van Deming. Het model laat grafisch zien uit welke elementen het
inkoopproces bestaat, wat de samenhang is en welke voorwaarden belangrijk zijn.
Het cyclisch inkoopproces bestaat uit vier fasen: strategie, inkooptraject, implementatie en
beheer.
Fase 1 Strategie
In deze fase wordt het inkoopteam samengesteld en komt de strategie op productgroep- of
inkooppakket tot stand. Belangrijke onderdelen zijn een analyse van de samenstelling van
het inkooppakket, de samenstelling en ontwikkelingen in de leveranciersmarkt.
Fase 2 Inkooptraject
Nu wordt binnen het inkooppakket een inkooptraject gestart (sourcing). Het omvat de fasen
specificeren, selecteren en contracteren. In deze fase wordt de gekozen strategie vertaald in
een concreet inkooptraject.
Fase 3 Implementatie
Een contract met een leverancier is nog maar een belofte voor de prestatie van deze
leverancier, er is nog niks geleverd. Daarom is een goede implementatie en opvolging van de
gemaakte afspraken bij beide partijen van groot belang voor succes.
Fase 4 Beheer
Deze fase bestaat zowel uit de operationele inkoop als uit het contractbeheer en het
contract- en leveranciersmanagement en komt deels overeen met de fasen bestellen,
bewaken en nazorg. Contractbeheer richt zich op het vastleggen van de contracten in een
overzicht waarin per contract een aantal kerngegevens staan vermeld. Contractmanagement
richt zich op het meten van de leveranciersprestaties. Uitgangspunt daarbij is dat de in het
contract vastgelegde afspraken worden nagekomen.
Stakeholdermanagement is het beschikken over kennis van het vak inkoop (hard skills) maar
ook over de vaardigheden om alle collega’s en medewerkers van leveranciers mee te nemen
in en enthousiast te houden over het inkoopproces (soft skills).
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juliakorte. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.94. You're not tied to anything after your purchase.
