Verwoordt kritisch wat gezondheid, gezondheidsgedrag en benodigde gezondheidsvaardigheden
zijn (zelfmanagement, zelfredzaamheid en adaptief vermogen) is [1]
- Gezondheid lijkt in grote lijnen te bestaan uit de categorieën ‘zijn’, ‘hebben’ en ‘doen’,
waarbij mensen gezondheid beschouwen als afwezigheid van ziekte of als toestand van
psychologisch en lichamelijk welzijn;
- Gezondheidsgedrag: gedrag, ongeacht de gezondheidstoestand waar men zich in bevindt,
bedoeld om de gezondheid te beschermen, te bevorderen of in stand te houden. Het
gezondheidsgedrag wordt geput uit de gezondheidsvaardigheden;
- Gezondheidsvaardigheden worden onderverdeeld in onderstaande begrippen:
- Zelfredzaamheid: heeft betrekking op het zelfstandig kunnen uitvoeren van activiteiten van
het dagelijks leven (ADL);
- Zelfmanagement: Gaat om de inspanningen, ook wel aanpassingstaken of adaptieve
opgaven genoemd, die patiënten moeten verrichten om alle gevolgen van een aandoening
het hoofd te bieden, dus lichamelijke, psychische en sociale consequenties. Het doel van
zelfmanagement is een optimale kwaliteit van het leven te bieden → het leven boven de
ziekte uittillen;
- Adaptief vermogen: De adequaatheid van het
gedrag waarmee iemand op zijn omgeving
reageert.
Definieert het concept gezondheidspsychologie
Gezondheidspsychologie is de studie van gezondheid,
ziekte en de gezondheidszorg. Het doel hiervan is gedrag omtrent ziekte en gezondheid te begrijpen,
te verklaren en idealiter te voorspellen opdat effectieve interventies kunnen worden ontwikkeld om
de lichamelijk en emotionele schade van riskant gedrag en ziekte te reduceren.
Benoemt de rol van psychologie bij het verkrijgen van inzicht in de betekenis van gezondheid en
ziekte
Het doel van gezondheidspsychologie is gedrag omtrent ziekte en gezondheid te begrijpen, te
verklaren en idealiter te voorspellen opdat effectieve interventies kunnen worden ontwikkeld om de
lichamelijk en emotionele schade van riskant gedrag en ziekte te reduceren.
Legt uit dat hoe opvattingen over “gezondheid en ziekte” sociaal cultureel beïnvloed worden
Legt de relatie tussen
diversiteit en gezondheid
[1,5,6]
Omschrijft op hoofdlijn de kenmerken van het verpleegkundig domein (wat is de aard van het
verpleegkundig handelen, waarop is het verpleegkundig handelen gericht)
,Het verpleegkundig domein in gericht op de gezondheid, het gezondheidsgedrag en de
gezondheidsvaardigheden.
Geeft op hoofdlijn aan hoe het verpleegkundig domein ontstaan is
Het verpleegkundig domein is ontstaan vanaf de renaissance (1500), verzorgen was een onderdeel
van de medische behandeling. Aan het einde van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw wordt
verplegen gezien als belangrijke factor naast de medische behandeling, er komt meer zichtbaarheid
en waardering voor het verplegen. Florence Nightingale is hierin een belangrijke factor. Zij beschrijft
het verplegen en formuleert standaarden (bijv. ramen open). Ook stimuleert zij EBP binnen het
verplegen. In 1843 komt de eerste beroepsvereniging op en in 1878 start de opleiding tot
verpleegkundige.
Midden 20e eeuw komen de Grand Theory’s, dit zijn samenhangende, sterk abstracte en algemeen
richtinggevende beschrijvingen van het fenomeen.
- Deels gebaseerd op de werkelijkheid en bestaande theorieën;
- Beïnvloed door sociaal culturele en sociaaleconomische opvattingen;
- Sterk deductief karakter.
Er zijn 3 soorten Grand Theory’s (Orem, Roy en Henderson).
Verwoordt op hoofdlijn de volgende facetten van het verpleegkundig domein:
Definitie van positieve gezondheid (Huber)
Gezondheid is het vermogen zich aan te passen en eigen regie te voeren in
het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.
Hierin staat niet de aandoening centraal, maar het persoonlijk
aanpassingsvermogen en het vermogen tot zelfmanagement wanneer
iemand problemen krijgt. In positieve gezondheid worden zes domeinen
van gezondheid onderscheiden.
Gezondheidsgedrag en gezondheidsvaardigheden
Gezondheidsvaardigheden zijn te onderscheiden in:
- Basale functionele vaardigheden (geletterdheid, rekenen);
- Kritische vaardigheden (mensen zijn in staat informatie kritisch te beoordelen en controle te
hebben over de eigen situatie;
- Interactieve of communicatieve vaardigheden (mensen kunnen actief participeren in de
zorg).
Als mensen meer over deze vaardigheden beschikken, zijn ze beter in staat om met hun ziekte of
behandeling om te gaan. Vaak zijn mensen die lage gezondheidsvaardigheden hebben beperkter in
zelfmanagement.
Begin van kennis en opleiden (Nightingale)
Grand theories (Orem, Roy, Henderson)
Dorothea Orem: Self-Care Deficit Theory
Gericht op zelfzorg en zelfzorgcapaciteiten. De ondersteuning is gericht op het
versterken en uitbreiden van de eigen gezondheidsvaardigheden.
Callista Roy: Adaptation Model
2
, - Relateert gezondheid en gezondheidsgedrag aan adaptatie en coping
- Psychologische mechanismen die van invloed zijn op gezondheidsvaardigheid
- Versterken van adaptatie en coping leidt tot beter gezondheidsgedrag en daarmee betere
gezondheid
Virginia Henderson
De unieke functie van de verpleegkundige is:
Het individu, ziek of gezond bij te staan bij het verrichten van die activiteiten die bijdragen tot
gezondheid of herstel (of te helpen bij vredig te sterven, wanneer geen herstel mogelijk is), en die dit
individu zonder hulp zou verrichten als hij de daartoe nodige kracht, wilskracht of kennis bezat.
De verpleegkundige moet dit op zo'n wijze doen, dat de geholpene zo snel mogelijk weer
onafhankelijk wordt.
Henderson onderscheidt 14 basisbehoeften, waarin de verpleegkundige moet kunnen voorzien, dit
komt overeen met de 11 gezondheidspatronen van Gordon
Van Grand Theorys’s naar nu
▸ Verdere ontwikkeling van één set van samenhangende termen (classificatie) over:
▪ Verpleegkundige gegevens
▪ Verpleegkundige diagnoses
▪ Verpleegkundig zorgresultaten
▪ Verpleegkundige interventies
▸ Versterkt wetenschappelijk fundament (EBP)
▸ Eén verpleegkundige discipline
▸ Verpleegkundigen op veel plaatsen in de zorg beschikbaar
▸ Volwaardige samenwerking met andere disciplines (binnen en buiten de zorg)
▸ Verdere ontwikkeling van één set van samenhangende termen (classificatie) over:
▪ Verpleegkundige gegevens
‒ Functionele gezondheidspatronen – Marjory Gordon)
‒ Aandachtsgebieden voor het bepalen van zorgbehoeften volgens ICF
‒ Aandachtsgebieden voor het bepalen van zorgbehoeften volgens model
Zorgleefplanwijzer met vier domeinen
− het mentale welbevinden van de cliënt als persoon
− het lichamelijke gevoel van welbevinden en gezondheid
− daginvulling volgens eigen interesse en onderhouden van sociale
contacten (participatie)
− de woon- en leefomstandigheden
In het ICF (Internationaal Classificatiesysteem van Functioneren van mensen) wordt uitgegaan van
menselijk functioneren, van problemen in het functioneren en factoren die invloed hebben op het
functioneren.
3
,De ICF bestaat uit twee delen met elk twee componenten:
Deel 1: functioneren en functioneringsproblemen.
- Functies en anatomische eigenschappen;
- Activiteiten en participatie;
Deel 2: factoren
- Externe factoren;
- Persoonlijke factoren.
▸ Verdere ontwikkeling van één set van samenhangende termen (classificatie) over:
▪ wat verpleegkundigen dóen (verpleegkundige interventies)
Classificatie verpleegkundige interventies (NIC)
▪ waarom verpleegkundigen doen wat ze doen
(oplossen verpleegkundig probleem = verpleegkundige diagnose)
Classificatie verpleegkundige diagnoses (NANDA)
▪ Waartoe verpleegkundigen doen wat ze doen (verpleegkundig zorgresultaat)
Classificatie verpleegkundige zorgresultaten (NOC)
Omaha Systeem
Dit systeem biedt een structuur om de patiënt te onderzoeken en diens problemen te
documenteren, beschrijft multidisciplinaire interventies en meet de uitgangssituatie en de resultaten
per ‘probleem’ van de cliënt.
Het is opgebouwd uit drie samenhangende componenten:
1. Assessment op basis van problemen: onderverdeeld in vier domeinen die elk zijn
onderverdeeld in modifiers en symptomen:
a. Omgeving (o.a. inkomen, verblijf, woonomgeving);
b. Psychosociaal (opleiding, mentale gezondheid, sociale contacten);
c. Fysiologisch (horen, zien, spraak, pijn, herkenning);
d. Gezondheidsgerelateerd gedrag (o.a. persoonlijke verzorging, fysieke activiteiten).
2. Interventies: de interventies kennen drie niveau’s:
a. Generieke categorieën (o.a. behandeling, casemanagement en bewaking);
b. Doelstellingen (o.a. gedragsverandering, omgaan met stress en wondbehandeling);
c. Cliëntspecifieke informatie.
3. Beoordelingsschaal: de beoordelingsschaal is een methode om de voortgang van de cliënt
te monitoren tijdens de zorg.
Als de componenten goed worden gebruikt, levert Omaha System een toegevoegde waarde, waarbij
de klinische gegevens worden gekoppeld aan demografische, financiële en administratieve gegevens.
Verpleegkundige handvatten (PES, RUMBA)
PES is een hulpmiddel bij het stellen van de verpleegkundige diagnose
P=Probleem + label
E=Etiologie (oorzaak)
S=Signs & symptoms.
Het RUMBA-principe is een methode voor het eenvoudig en eenduidig opstellen en controleren van
doelstellingen.
4
, • Relevant; is de doelstelling relevant? De doelstelling moet betrekking hebben op het
onderwerp c.q. het afgebakende deel ervan.
• Understandable; is de doelstelling begrijpelijk? Alle betrokkenen kunnen de doelstelling
op dezelfde manier uitleggen, omdat de formulering helder is.
• Measurable; is vast te stellen of de doelstelling behaald wordt, liefst door een
meting? De doelstelling moet meetbaar zijn in de praktijk. Dat wil zeggen concreet te
tellen of waar te nemen. Dit kan zijn door het geven van een minimum of maximum
term (bijvoorbeeld minimaal 90%).
• Behavioral; is de doelstelling beschreven in termen van gedrag?. De doelstelling moet
uitgedrukt zijn in waarneembaar gedrag.
• Attainable; is de doelstelling haalbaar?. Het nemen van maatregelen (of het niet nemen
van maatregelen), nodig om de doelstelling te behalen, is mogelijk en heeft draagvlak.
Dit wordt vaak vertaald als realistisch.
Wat houdt het biomedische ziektemodel in?
Dit model stelt dat een symptoom van een ziekte een achterliggende oorzaak heeft die via
medische interventie kan worden genezen.
Wat houdt het bio- psychosociale ziektemodel in?
Dit model neemt nadrukkelijk de subjectiviteit en beleving van gezondheid en ziekte mee in de
beoordeling van de gezondheid.Daarnaast wordt gekeken naar de sociale en culturele factoren of
iemand ziek is.
Wat houdt de medische, monocausale visie op gezondheid in?
Het medisch-biologische model is monocausaal (letterlijk: één oorzaak): er wordt gezocht naar een
directe relatie tussen het symptoom en de ziekte of stoornis.
Wat houdt de biologische visie op gezondheid in?
Wat houdt de psychologische visie op gezondheid in?
Wat houdt de sociale visie op gezondheid in?
Wat houdt de lekentheorie in?
Wat een cliënt zelf begrijpt van gezondheid en ziekte.
Wat wordt bedoeld met illness, sickness, disease?
Illness verwijst naar het subjectieve perspectief van de cliënt en zijn manier van ziekte omschrijven.
Disease is het perspectief van de professional (biomedisch).
Sickness wordt vaak gebruikt voor ziekte-ervaringen, belevingen en interpretaties van cliënt.
Benoemt onderscheidende kenmerken, missie, doelen en taken en kaders waarbinnen de JGZ
opereert en herkent de invloed van sociale, culturele en etnische verschillen in relatie tot de
jeugdgezondheidszorg [3]
Basistakenpakket:
1. Monitoren van de ontwikkeling van kinderen en jeugdigen
2. Signaleren en bespreken van risicofactoren
3. Uitvoeren van het rijksvaccinatieprogramma
4. Preventieve voorlichting geven en zo nodig kortdurende ondersteuning
5. Samenwerking met verschillende partners o.a. schoolmaatschappelijk werk, huisarts enz.
Het doel van jeugdgezondheidszorg is het bevorderen, beschermen en bewaken van de gezondheid
en de lichamelijke, psychische, cognitieve en sociale ontwikkeling van kinderen en jongeren, vanaf zo
vroeg mogelijk in hun leven.
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anoukhxx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.82. You're not tied to anything after your purchase.
