Summary
Samenvatting Rechtshandeling en Overeenkomst - Literatuur (Asser) Week 2/3
- Course
- Institution
- Book
Summary of Asser literature for week 2 and 3
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followcarrarogiulia96
Content preview
WEEK 3: WANPRESTATIE, OVERMACHT, VERZUIM EN ONTBINDINGHOOFDSTUK 9: DE GEVOLGEN VAN HET NIET NAKOMEN VAN EEN VERBINTENIS (BI)
9.2) TOEREKENBARE EN NIET-
9.1) INLEIDING; TERMINOLOGIE TOEREKENBARE TEKORTKOMINGEN
[316-320] NIET NAKOMEN VERBINTENIS (WANPRESTATIE EN OVERMACHT)
De gevolgen van het niet nakomen zijn geregeld in:
(9.2.I) INLEIDENDE OPMERKINGEN
afd. 6.1.9
o toerekenbaarheid tekortkoming (tkk) [332-333] TOEREKENBARE TEKORTKOMING
o voorwaarden schadevergoeding
1. Iedere tekortkoming in de nakoming van een
in afd. 6.5.5 Art. verbintenis verplicht de schuldenaar de schade die de
o voor zover het wederkerige overeenkomst 6:74 schuldeiser daardoor lijdt te vergoeden, tenzij de
betreft. BW tekortkoming de schuldenaar niet kan worden
toegerekend.
De SE ontvangt niet de aan hem
verschuldigde prestatie, zowel als dit 2. Voor zover nakoming niet reeds blijvend onmogelijk is,
Niet- aan de SN toerekenbaar is als dit niet vindt lid 1 slechts toepassing met inachtneming van
nakoming het geval is. hetgeen is bepaald in de tweede paragraaf
Ruimer: omvat ook het niet presteren betreffende het verzuim van de schuldenaar.
voordat de vordering opeisbaar is.
Het niet tijdig/niet behoorlijk De wet onderscheidt tkk die de SN wel kunnen worden
presteren van een opeisbare toegerekend, en tkk die NIET hem kunnen worden
verbintenis, zowel indien de prestatie
Tekortkomin toegerekend.
tijdelijk of blijvend onmogelijk is, als
g die wel mogelijk is.
Voorbeeld: de SN heeft een garantie Een toerekenbare tkk.
gegeven (garantieverplichting) en komt Het kan worden gedacht als een
ze niet na. Wanprestati (toerekenbare) tkk in de nakoming van
Meteen op te vorderen. e een verbintenis die een schending
Opeisbaar Bijv. het gefactureerde bedrag is ~. inhoudt van een (uit de verbintenis
voortvloeiende) gedragsnorm.
Deze termen impliceren geen verwijt. Een niet toerekenbare tkk.
Een tkk van een verbintenis die:
Een tkk die aan de SN kan worden toegerekend verplicht tot
Overmacht Hetzij gerechtvaardigd is;
schadevergoeding. Is de nakoming blijvend onmogelijk, dan Hetzij niet aan de SN kan
ontstaat dit recht van rechtswege (zie: verzuimregeling + art worden toegerekend.
6:74)
In beginsel verplichten niet toerekenbare tkk de SN niet tot
Een tkk bestaande in een schadevergoeding.
toerekenbare vertraging in de
NB: Onmogelijkheid levert geenszins [by no means] overmacht op.
nakoming van een opeisbare
verbintenis, zonder dat die nakoming
Verzuim onmogelijk is. Bij overmacht bestaat voor de SN geen verplichting tot
Verzuim treedt in wanneer de vergoeding van de door de tkk veroorzaakte schade. Bij
schuldenaar ondanks ingebrekestelling wanprestatie wel.
zijn contractuele verplichting niet
nakomt.
[334-342] OVERMACHT; THEORIEËN
Wanneer treedt een tkk in? ‘Geen schadevergoeding wegens niet-nakoming zonder schuld
Is de nakoming blijvend onmogelijk? van (culpa)’.
rechtswege.
Is de nakoming tijdelijk onmogelijk of mogelijk? Dan Niet alleen objectieve onmogelijkheden (impossibilitas) maar
treedt de tkk pas in op het tijdstip waarop de SN in reeds subjectieve onmogelijkheden (difficultas) stelde de SN
verzuim komt. vrij van de verplichting schade te vergoeden, mits de
o Het enkele feit dat de SN van een opeisbare onmogelijkheid niet voortvloeide uit een hem verwijtbare
verbintenis nog niet tot (correcte) nakoming normschending (schuld).
overgaat, levert geen tkk op; daarvan is pas
sprake als de SN een fatale termijn overschrijdt Nakoming van de verbintenis is
Impossibilita
objectief onmogelijk.
of in gebreke is gesteld. s Voorbeeld: de zaak is tenietgegaan.
Nakoming van de verbintenis is relatief
onmogelijk. Er zijn 2 typen te
Difficultas onderscheiden:
1. Nakoming is niet voor eenieder,
maar wel voor deze SN
1
, onmogelijk geworden. toegerekend (artikel 6:75 BW – schuld of risico [voor zijn
Voorbeeld: een schuldenaar die rekening komt]).
zijn arm verliest.
Immers, de (buiten schuld van de SN) ontstane
2. Nakoming is theoretisch wel
mogelijk, doch praktisch gezien
belemmering kan niettemin voor zijn rekening komen (bijv. op
te bezwaarlijk geworden. grond van eenr rechtshandeling!)
Voorbeeld: een ring vinden die in
de zee is gevallen. (9.2.II)TOEREKENING KRACHTENS DE WET,
RECHTSHANDELING OF VERKEERS-
NB: RISICOGEDACHTE – Voor elk gegeven geval dien te
OPVATTINGEN
worden beoordeeld of een risico buiten schuld voor rekening
van de SN is. aanvulling voor impossibilitas. [346] TOEREKENING KRACHTENS WET, R. OF V.
In dit geval -> Wil een beroep op overmacht slagen, dan moet: Het is moeilijk om eenvoudige richtlijnen op te stellen. Artikel
A. De prestatie objectief onmogelijk zijn geworden; 6:75 BW en 6:248 (2), de strekking van de verbintenis en de
B. De debiteur geen schuld hebben aan het ontstaan overige omstandigheden van het geval spelen al een rol.
van die onmogelijkheid; en
C. De verhindering niet voor risico van de SN komen.
De subjectieve en objectieve opvattingen groeien hun
uitwerking naar elkaar toe. Ze zijn te vinden in artikelen 6:74
en 6:75 BW. (9.2.II.A) TKK KOMT KRACHTENS DE WET VOOR
REKENING VAN DE SCHULDENAAR
Om een beroep op overmacht te rechtvaardigen moet de [347-350] HULPPERSONEN
belemmering de prestatie zelf betreffen. Van overmacht Maakt de SN – bij de uitvoering van de verbintenis – gebruik
wordt niet gesproken, indien door een later ingetreden van de hulp van andere personen, dan is hij voor hun
verandering der omstandigheden (bijv. prijsstijging), het gedragingen op gelijk wijze als voor eigen gedragingen
aanvankelijk bestaande evenwicht tussen de wederzijdse aansprakelijk. (art 6:76 BW)
prestaties wordt verbroken. De prestatie zelf wordt niet
belemmerd. Vraag: Welke omstandigheden zijn voor risico van de SN?
In dit geval gaat het eigenlijk om de vraag “in hoeverre Het gaat om gevallen waarin de SN in de wijze van uitvoering
partijen bij een wederkerige ovk op grond van R&B nog der verbintenis vrij is en van hulp van anderen mag gebruiken.
verplicht zijn haar prestaties te vervullen?”
Maakt de schuldenaar bij de uitvoering van een verbintenis
Art.
[342] Het onmogelijk zijn van de prestatie belet het ontstaan 6:76
gebruik van de hulp van andere personen, dan is hij voor
van de verbintenis NIET, MAAR dit behoeft een beroep op hun gedragingen op gelijke wijze als voor eigen
BW gedragingen aansprakelijk.
overmacht niet uit te sluiten!
GELDNET/KWANTUM (2002): de HR heeft in dit arrest het
[341-345] VERHINDERING IN DE NAKOMING criterium ‘bij de uitvoering van een verbintenis’ benadrukt en
Van verhindering in de nakoming is geen sprake, indien de beslist dat de bepaling op dit punt strikt moet worden
verbintenis op meer dan 1 wijze kan worden nagekomen en de uitgelegd. Dit betekent dat de aansprakelijkheid o.g.v. artikel
belemmering slechts 1 van die wijzen betreft. 6:76 BW alleen voor personen wier hulp wordt gebruikt bij de
uitvoering van de verbintenis ten aanzien waarvan de
Er is wel sprake van verhindering, indien bepaaldelijk was aansprakelijkheid in het geding is, niet voor personen wier
bedongen dat de verbintenis op DIE bepaalde wijze moest hulp de SN bij de uitvoering van andere verbintenissen
worden verricht. gebruikt, ook niet als zij invloed hebben op de uitvoering van
de verbintenis.
Van grote invloed is de mate waarin de nakoming moet zijn
belemmerd. De omstandigheden van elk geval zijn bepalend MR. R/MOONEN VASTGOED (2010): Art 6:76 BW is niet van
om te weten of er sprake is van een verhindering der prestatie toepassing als de opdrachtnemer in zijn hoedanigheid van
(men moet ook kijken naar artikel 6:75 BW). gevolmachtigde van de opdrachtgever een derde heeft
ingeschakeld.
Een tekortkoming kan de schuldenaar niet worden
Art.
toegerekend, indien zij niet is te wijten aan zijn schuld, STEL dat de SN zijn aansprakelijkheid voor eigen fouten heeft
6:75
noch krachtens wet, rechtshandeling of in het verkeer
BW uitgesloten: dan geldt een gelijke beperking voor zijn
geldende opvattingen voor zijn rekening komt.
aansprakelijkheid voor de fouten van zijn hulppersonen.
Van een verhindering van de nakoming die een beroep op
Daarnaast is denkbaar dat de oorzaak van de tkk niet aan de
overmacht rechtvaardigt, is slechts sprake indien de SN niet
hulppersoon kan worden toegerekend (bijv. o.g.v. een
aansprakelijk is voor de oorzaak daarvan. Daarbij moet
rechtvaardigingsgrond). In zulke gevallen zal in de regel de SN
rekening worden gehouden met de strekking en de inhoud van
zich eveneens tegenover zijn SE op overmacht mogen
de gegeven verbintenis en met hetgeen in de gegeven
beroepen, met name indien die rechtvaardigingsgrond ook in
omstandigheden een nauwgezet SN zou hebben gedaan.
de verhouding SN-SE zou hebben gegolden.
De maatstaf om dat te betalen is een objectieve maatstaf: de
Deze koppeling van de aansprakelijkheid brengt mede dat de
SN moet zich gedragen zoals een zorgvuldig SN. Schendt hij
aansprakelijkheid slechts betrekking heeft op fouten die een
deze zorgplicht, dan dient te worden nagegaan of hem hiervan
tkk in de nakoming van de verbintenis voldoende verband
persoonlijk een verwijt gemaakt kan worden.
houden. Is dit niet het geval? Dan moet de aansprakelijkheid
Bij ontbreken van subjectieve verwijtbaarheid (schuld) komt
beoordeeld worden volgens artikel 6:170 BW.
aan de orde of de normschending aan de SN wordt
2
, de SN, waardoor schade wordt veroorzaakt aan voor de SE
WIE IS EEN HULPPERSOON? geproduceerde zaken.
Degenen die de SN inschakelt bij de uitvoering van een
verbintenis. Het is niet van belang of die mensen Voorts onderscheidt men van het in art 6:77 BW geregeld
ondergeschikten of zpp’s etc. zijn. geval de zogenaamde gevolgschade (zie voor dit geval art 6:74
Wel is dit onderscheid van belang voor de mogelijkheid van de BW).
SN om krachtens ovk verhaal op de hulppersoon te nemen.
(9.2.II.B) TKK KRACHTENS IN HET VERKEER
NB: De SN kan ook aansprakelijk zijn voor mensen die GELDENDE OPVATTINGEN VOOR
buiten de kring van 6:76 BW vallen, mits dit uit art 6:75 BW REKENING VAN SN
voortvloeit.
[353-361] TOEREKENING - VERKEERSOPVATTINGEN
In beginsel hangt het van de omstandigheden van het geval af
NB2: Artikel 6:76 BW heeft betrekking tot: of een tkk de SN toerekenbaar is o.g.v. de in het verkeer
De hoofdverplichting (bijv. de levering van de geldende opvattingen.
zaak); en
De nevenverplichtingen (bijv. zorgvuldig zijn – zie VOORZIENBAARHEID OORZAAK
6:27 BW).
De oorzaak van de belemmering was ten tijde van het aangaan
van de verbintenis voorzienbaar.
Reden: de SE mag verwachten dat de SN bij het aangaan van
(STILZWIJGEND) AFWIJKEN VAN ARTIKEL 6:76 BW;
de verbintenis rekening houdt met omstandigheden die hij op
HANDELING HULPPERSOON GELDT ALS HANDELING SN
dit moment reeds kan zien aankomen.
Voor de toepassing van art 6:76 BW is in beginsel niet van
belang of de SN de hulppersoon inschakelt op eigen initiatief Voorzienbaar = mogelijk te achten.
of op verzoek, of zelf op aanwijzing van de SE. Of de SE de belemmering heeft voorzien/behoorde te
Maar artikel 6:76 BW bevat immers regelend recht, wat voorzien, is van gering belang – hij heeft zich immers
betekent dat partijen kunnen daarvan afwijken – mede binnen niet tot de prestatie verbonden.
de grenzen van de R&B (art 6:248 BW). De SN kan natuurlijk bedingen, dat hij voor een
voorzienbare belemmering geen risico aanvaardt. De
[351-352] HULPZAKEN overmachtsfeiten worden dan in zoverre uitgebreid.
Indien de SN (bij de uitvoering van een verbintenis) gebruik
maakt van een zaak die daartoe ongeschikt is, wordt de tkk GELDELIJK ONVERMOGEN
die daardoor ontstaat de SN toegerekend. Hij draagt in het Rechtvaardigt geen beroep op overmacht. De SN die zich
algemeen het risico, tenzij dit onredelijk zou zijn. In dit verbindt heeft er voor in te staan dat zijn financiële toestand
verband valt te denken aan de volgende omstandigheden: hem in staat zal stellen zijn verplichtingen na te komen; de SE
Wie is verzekerd? mag daarop vertrouwen. Een andere oplossing zou in het
Op wiens weg het had gelegen zich te verzekeren? economische leven onaanvaardbaar zijn.
Hoogte van de tegenprestatie?
De mate van deskundigheid van de SN? ZIEKTE SCHULDENAAR
Wie de zaken ter beschikking heeft gesteld?
Levert ziekte overmacht op? Het hangt af van de volgende
omstandigheden af:
Wordt bij de uitvoering van een verbintenis gebruik
gemaakt van een zaak die daartoe ongeschikt is, dan wordt Was deze ziekte bij het aangaan van de verbintenis
Art. de tekortkoming die daardoor ontstaat de schuldenaar te voorzien?
6:77 toegerekend, tenzij dit, gelet op inhoud en strekking van de Is de ziekte te wijten aan gedragingen van de SN?
BW rechtshandeling waaruit de verbintenis voortspruit, de in Verhindert de ziekte de nakoming van de
het verkeer geldende opvattingen en de overige
verbintenis?
omstandigheden van het geval, onredelijk zou zijn.
Staat de ziekte alle mogelijke wijze van nakoming
van de verbintenis in de weg?
De “tenzij” uitzondering wordt gemotiveerd op:
De moderne maatschappelijke en technische
Bij prestaties die de SN niet persoonlijk behoeft te verrichten,
ontwikkelingen die het falen van zaken vaker doen
zal daarom in het algemeen ziekte geen overmacht opleveren.
voorkomen; en
De kwalitatief aansprakelijk van de producent o.g.v.
GEVAAR VOOR HET LEVEN, GEZONDHEID, VRIJHEID, ENZ.
afd. 6.3.3 BW.
Vooropgesteld dat aan de volgende voorwaarden is voldaan:
De aansprakelijkheid van art 6:77 BW mag niet snel worden Er is sprake van verhindering
aangenomen t.a.v. gebrekkige apparatuur of geneesmiddelen Er is geen sprake van schuld
die door een ziekenhuis of een arts worden gebruikt (Parl. De verhindering was onvoorzienbaar
Gesch. BW Boek 6) Zal hier in het algemeen een beroep op overmacht mogelijk
zijn, mits de vrees van de SN voor het intreden van de
Wordt de zaak niet ter uitvoering van de verbintenis, doch wel dreigende omstandigheid objectief gegrond was.
ter uitvoering van andere doeleinden gebruikt? Dan is artikel
6:77 BW niet van toepassing, MAAR de SN kan wel ONERVARENHEID VAN DE SN
aansprakelijk worden gesteld o.g.v. een van de grondslagen De SN moet instaan voor fouten die een gevolg zijn van een
die artikel 6:75 BW omvat. gebrek aan ervarenheid, ook al is hem geen verwijt te maken
Denk bijv. aan schade veroorzaakt door het afbreken en naar en het foutje niet te voorzien was.
beneden vallen van een bewegend onderdeel in de fabriek van levert geen overmacht op.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller carrarogiulia96. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.16. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73091 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now